Dagblaðið Vísir - DV - 22.12.2010, Side 51

Lífsstíll | 51Jólablað 22.–26. desember 2010
Bjargaðu jólunum
fyrir horn
Skólastarf skipuleggur daginn fyrir barnið þitt og gefur því forspá um hvað það eigi að
gera og hvar það eigi að vera í tiltekn-
um aðstæðum. Skólinn setur einnig
heimilislífið í ákveðnar skorður, það
þarf að vinna heimanám og sinna
því sem að skólanum snýr. Skipu-
lagið sem tengist skólanum hjálpar
barninu þínu að hegða sér vel. Þeg-
ar barnið þitt er komið í jólafrí er
allt þetta skipulag horfið og við það
verða mörg börn tætingsleg, óörugg
og uppstökk og fara að hegða sér illa.
Leyfið sem átti að verða svo huggu-
legt fyrir alla fjölskylduna getur snú-
ist upp í andhverfu sína.“
Þetta segir Gylfi Jón Gylfason sál-
fræðingur sem gefur góð ráð sem
auka líkurnar á því að jólaleyfið verði
notalegt fyrir alla fjölskylduna.
1. Skipuleggðu vel
Eitt af því besta sem þú getur gert er
að koma einhverju skipulagi á frídag-
ana og kynna það fyrir börnunum.
– Sem dæmi um slíkt má nefna að
láta barnið vita af því hvenær áætl-
að er að fara á fætur daginn eftir og
hvað fjölskyldan ætlar að gera sam-
an þann daginn. Möguleikarnir eru
margir en hér má nefna að fara á
bókasafnið, spila á spil, horfa á góða
mynd, spila tölvuleiki, baka, fara á
tónleika, fara í göngutúr eða í heim-
sóknir til ættingja og vina.
2. Hrósaðu
– Um jólin gildir líkt og alltaf að mik-
ilvægt er að láta barnið vita af því
þegar það stendur sig vel og hrósa
því fyrir vel unnin verk. Í því sam-
bandi má nefna að eðlilegur hluti af
góðu uppeldi er að láta barnið taka
þátt í húsverkum líkt og hæfir þroska.
3. Leyfðu börnunum líka að
ráða
– Jólaleyfið er tími fjölskyldunnar.
Gott er að allir fái að koma með til-
lögur um í hvað eigi að verja tíman-
um. Spurðu þess vegna barnið þitt
hvað það langi til að gera í fríinu og
gefðu hugmyndum þess tækifæri.
Líklegt er til dæmis að stungið verði
upp á því að þú farir í eitthvað af
tölvuleikjunum sem barnið þitt spil-
ar eða þú spreytir þig á hjólabretti,
unglingnum á heimilinu til óbland-
innar ánægju.
4. Farðu vel með sjálfa/n þig
– Það er kannski óþarfi að nefna það
en gættu þess að fara vel með þig yfir
hátíðirnar og sinna þér og þínum
þörfum vel þannig að þú hafir næga
orku til að njóta þess að vera með
barninu þínu. Á jólunum er mikil-
vægt að vera þolinmóður og skilja
að barnið er ekki í sínu venjulega
skipulagi. Það á örþreytt foreldri erf-
itt með.
5. Leyfðu barninu að opna
pakka
– Aðfangadagur er á flestum heim-
ilum kapítuli út af fyrir sig. Börn-
in bíða spennt eftir dagskrá kvölds-
ins. Á þeim degi þarftu að leggja þig
sérstaklega fram við skipulagið og
þolinmæðina. Það getur verið erfitt
vegna þess að þú ert auðvitað á fullu
eitthvað að fást við mat. Reyndu að
skipuleggja daginn nokkuð nákvæm-
lega og láttu barnið vita af skipulag-
inu fyrirfram, þá líður tíminn hraðar.
Sumir foreldrar leyfa ungum börn-
um að opna eina gjöf áður en kemur
að því að allir pakkarnir séu opnað-
ur. Þetta er gott ráð, sérstaklega ef þú
kemur því þannig fyrir að gjöfin sem
barnið opnar sé þess eðlis að það geti
dundað sér með gjöfina fram eftir
degi.
Stundum misskilja börn það sem
við þau er sagt þótt foreldrarnir hafi
góðan ásetning um gott skipulag. Ein
jólin hafði ég til dæmis sagt við eitt
af börnum mínum að á aðfangadegi
fengju börn að opna pakka á meðan
fullorðnir vöskuðu upp. Þau jól var
undirritaður vakinn eldsnemma á
aðfangadagsmorgun og rekinn inn
í eldhús til að drekka kaffi. Telpan
horfði áhugasöm eftir hverjum sopa
og spurði þegar henni fannst faðir-
inn vera helst til lengi að stinga úr
bollanum: Ertu ekki að verða búinn
og ætlarðu ekki að fara að vaska upp?
Barnið var sumsé með mikil plön um
að halda mér í uppvaski allan að-
fangadag þannig að hún gæti tekið
upp alla pakkana fyrir matinn!
Gleðileg jól og gangi þér vel að
halda fjölskyldujól. Gylfi Jón Gylfason
5ráð til að róa börnin
Hvað er hægt að gera til þess að jólaleyfið verði notalegt fyrir alla fjölskylduna?
Huggulegt frí getur
snúist í andhverfu sína
Gylfi Jón Gylfason sálfræð-
ingur gefur foreldrum góð
ráð um hvernig má róa
börnin yfir hátíðirnar.
Búðu til öðruvísi jólatré
Hefðin fyrir jólatrjám er löng og
taka flestir Íslendingar þátt í henni
á einn eða annan hátt. Sumir fara
upp í Heiðmörk og fá að höggva sitt
eigið jólatré á meðan aðrir láta sér
nægja að keyra að næstu jólatrjáa-
sölu og velja úr höggnum trjám.
Enn aðrir fara allt aðra leið og búa
til sitt eigið jólatré. Heimatilbúin
jólatré verða meira og meira áber-
andi með árunum og er sú hefð
að ryðja sér til rúms hér á landi að
hafa öðruvísi jólatré á heimilinu.
DV hefur tekið saman nokkrar hug-
myndir um heimatilbúin og öðru-
vísi jólatré.
Jólasería
Ef þú festir jólaseríu á vegg geturðu
mótað jólatré. Stærðin á trénu fer
algjörlega eftir því hversu langa ser-
íu þú notar.
Trébútar
Negldu saman nokkra tréstubba upp
á vegg og hengdu í þá jólakúlur og
jólaskraut. Þú getur líka raðað þeim
ofan á hvern annan ef þú vilt hafa þá
annars staðar en uppi á vegg.
Piparkökur
Bakaðu dálítið magn af eins laga pip-
arkökum í mismunandi stærðum og
mótaðu tré úr þeim. Skreyttu pipar-
kökurnar með mismunandi litum og
hengdu jafnvel jólakúlur í þær.
Límband
Settu límband í glugga og límdu við
nokkrar litlar jólakúlur. Fáðu þér
rautt límband til að hafa jólatréð enn
jólalegra.
Grein
Ef þú hefur tök á getur þú farið út og
fundið þér grein af venjulegu tré til
að hafa sem jólatré. Hengdu skraut
og jólaseríu líkt og á venjulegt jólatré
og hrúgaðu pökkunum undir tréð.
Bækur
Taktu til í einum bókaskáp og raðaðu
bókum þannig að þær myndi jólatré.
Láttu bækurnar ýmist standa upp-
réttar eða halla.
1. Forðastu snakk fyrir svefninn. Það
eykur blóðsykurinn og hjálpar þér að
sofna. Þegar blóðsykurinn fellur gætir
þú vaknað og átt erfitt með að sofna
aftur.
2. Sofðu í myrkri. Smá ljós getur haft
áhrif á líkamsstarfsemina, svo sem
serotón- og melatónín-framleiðslu, og
svefninn um leið. Því ætti einnig að vera
eins lítið ljós í herberginu og mögulegt
er þegar þú vaknar á næturnar. Ekki
kveikja ljósið inni á baði ef þú þarft að
fara á klósettið.
3. Ekki horfa á sjónvarpið rétt fyrir
svefninn. Færðu sjónvarpið fram ef
það er inni í svefnherberginu. Það hefur
örvandi áhrif á heilann þannig að þú ert
lengur að sofna eftir sjónvarpsgláp.
4. Farðu í sokkunum í rúmið. Fæturnir
eru oft kaldari en restin af líkamanum.
Rannsóknir hafa sýnt fram á að kaldir
fætur geta haft þau áhrif að þú vaknir
frekar um miðja nótt.
5. Lestu þér til ánægju. Lestu bók sem
þú hefur lesið áður því ef þú veist hvað
gerist næst verður auðveldara að leggja
bókina frá þér þegar þú finnur fyrir
þreytu. Ekki lesa eitthvað örvandi, eins
og ráðgátu eða djúpa heimspeki, sem þú
gætir gleymt þér í klukkutímum saman.
6. Reyndu að forðast háværar
vekjaraklukkur. Það er mjög stressandi
að vera vakinn með látum. Ef þú færð
allajafna nægan svefn ættu þær líka að
vera óþarfar. Ef þú þarft á vekjaraklukku
að halda ættir þú að nota einhverja sem
hefur lágværa hringingu.
7. Haltu dagbók. Ef þú liggur oft
andvaka með hugann á reiki gæti það
hjálpað að halda dagbók og koma
hugsununum á blað áður en þú ferð að
sofa.
8. Farðu í heitt bað, sturtu eða gufu-
bað áður en þú ferð að sofa. Það gerir
það að verkum að þú átt auðveldara
með að sofna.
9. Ekki breyta háttatímanum. Þú
ættir að halda sömu svefnrútínu alla
daga, fara að sofa á sama tíma, vakna
á sama tíma og það líka um helgar.
Það hjálpar líkamanum að mynda
svefnvenjur og hjálpar þér bæði að
sofna og fara á fætur.
10. Legðu vinnuna frá þér að minnsta
kosti einum og helst tveimur tímum
áður en þú ferð upp í rúm. Það gefur
huganum færi á að tæmast svo þú
getir sofnað róleg/ur yfir verkefnum
morgundagsins.
Sofðu vel