Dagblaðið Vísir - DV - 04.04.2012, Qupperneq 8

8 Fréttir 4.–10. apríl 2012 Páskablað
Íslenskir nemendur eru lengi í skóla
n Ísland neðarlega á lista OECD-ríkja
Í
slenskir nemendur eru eldri þegar
þeir ljúka námi á framhaldsskóla-
stigi en nemendur í öðrum OECD-
ríkjum. Færri íslenskir nemendur
brautskrást á réttum tíma miðað við
lengd náms en gengur og gerist í hin-
um ríkjunum. Þetta sýnir saman-
burður á tölum frá nokkrum OECD-
ríkjum sem Hagstofa Íslands birti á
mánudag.
Að meðaltali höfðu 68 prósent ný-
nema á framhaldsskólastigi í OECD-
ríkjum lokið námi á réttum tíma og
tveimur árum eftir að námi átti að
vera lokið hækkaði hlutfall braut-
skráðra í 81 prósent. Ekki er þó alls
staðar gert ráð fyrir sama tíma í námi
en Ísland er með einna lengsta fram-
haldsskólanám OECD-ríkjanna. Al-
gengt er að lengd náms í löndunum
sem borin eru saman við Ísland sé
þrjú ár, en í sumum löndum er það
tvö ár og í enn öðrum fjögur ár eins
og á Íslandi.
Í öllum OECD-ríkjunum sem
hafa sambærileg gögn og Ísland eru
fleiri konur en karlar sem ljúka námi
á framhaldsskólastigi. Munurinn er
þó talsvert meiri á Íslandi en annars
staðar. Á Íslandi ljúka um 52 prósent
kvenna námi á réttum tíma en aðeins
36 prósent karla. Í hinum OECD-ríkj-
unum ljúka 73 prósent kvenna að
meðaltali námi á réttum tíma en 63
prósent karla.
Í samantekt Hagstofunnar kem-
ur fram að haustið 2003 hafi verið
skráðir 4.328 nýnemar í dagskóla á
framhaldsskólastigi á Íslandi. Fjór-
um árum síðar hafi 44 prósent nem-
endanna verið brautskráð úr námi
sem var að minnsta kosti tvö ár að
lengd en um 30 prósent nemend-
anna hætt námi eða tekið sér hlé.
Þetta eru sambærilegar tölur og voru
árið 2002 en þá höfðu 45 prósent
nemenda verið brautskráð fjórum
árum eftir að nám hófst en nýnem-
um fjölgaði um 346 á milli áranna.
adalsteinn@dv.is
Stálheppinn á Akureyri:
Fékk stærsta
vinning
sögunnar
Miðaeigandinn sem var með allar
tölur réttar í síðasta útdrætti í Vík-
ingalottóinu hefur gefið sig fram
við Íslenska getspá. Sá heppni er
fjölskyldumaður með uppkomin
börn en hann keypti sér 5 raða
sjálfvalsmiða í Olís við Glerá á Ak-
ureyri fyrir 350 krónur.
Vinningurinn er ekki af verri
endanum enda fékk maðurinn
rúmlega 107 milljónir króna í sinn
hlut. Í tilkynningu frá Íslenskri
getspá segir að manninum hafi
brugðið þegar hann sá að hann
væri með vinningsmiðann og
þurfti fjölskyldan víst að fara oft
yfir miðann til að trúa þessu.
Maðurinn ætlar að láta fjöl-
skylduna njóta góðs af stóra vinn-
ingnum enda segir hann miðann
vera eign allrar fjölskyldunnar.
Eins og fram hefur komið er
þetta í 20. skipti sem fyrsti vinn-
ingur í Víkingalottóinu rennur
hingað til lands og stærsti vinn-
ingurinn til þessa í íslensku
happadrætti.
M
ig langaði aðeins að koma
því á framfæri að það eru
rosalega margir og eflaust
fleiri en maður gerir sér
grein fyrir sem eiga erfitt.“
Svona hófst bréf sem blaðamaður
fékk sent á mánudagskvöld frá ung-
um hjónum á Suðurnesjum. Hjónin
eru bæði undir þrítugu og eiga þrjú
börn; átta, fjögurra og þriggja ára
gömul. Þau eru búsett í Reykjanesbæ
þar sem atvinnuástand hefur ver-
ið alvarlegt og mikil fátækt. Þau eru
bæði atvinnulaus. Þegar blaðamaður
sló á þráðinn til þeirra hjóna var ljóst
á raddblæ þeirra að staðan er grafal-
varleg og veldur þeim miklu hugar-
angri. Þau vita ekki hvað þau eiga
til bragðs að taka og segja að mikil
skömm fylgi því að vera í þeirra spor-
um. Leigusali þeirra vill að þau rými
íbúðina sína í dag, 4. apríl.
Hafa sótt um tvö hundruð störf
„Ég er búin að vera atvinnulaus síð-
an í ágúst, ég fékk sumarvinnu í flug-
stöðinni eins og allir á Suðurnesjum,“
segir konan sem við skulum kalla
Kristrúnu. Hún hafði fengið vilyrði
fyrir fastráðningu en ekkert varð af
því. Eiginmaður hennar hefur einn-
ig verið atvinnulaus en hann fékk
þó mánaðarsamning á verkstæði í
Reykjavík í nóvember. Vegna mis-
skilnings varðandi þann samning
hefur mál hans velkst innan veggja
Vinnumálastofnunar og sér ekki enn
í lausn á þeim málum. Líklega verður
það ekki leyst fyrr en eftir páska.
„Maður er búinn að reyna allt, það
er ekki eins og við nennum ekki að
vinna. Það er bara ekkert að fá og það
virðist ekki vera hægt að gera neitt,“
segir Kristrún. „Ég hef per sónulega
sótt um yfir hundrað störf,“ segir hún
og bendir á að á haustmánuðum
reyndi hún að fresta gæfunnar í at-
vinnuviðtali erlendis.
Föst í Reykjanesbæ
Kristrún bendir á að ef þau hjónin
myndu búa í Reykjanesbæ og annað
eða bæði sækja vinnu í Reykjavík yrði
bensínkostnaður um sjötíu þúsund
krónur mánaðarlega, sem myndi éta
upp launin þeirra. Hins vegar hafa þau
hreinlega ekki efni á að flytja nær höf-
uðborginni, enda eiga þau hvorki fyr-
ir útborgun á móti íbúðarláni eða fyrir
tryggingu á íbúð. „Svo við erum í raun
fangar aðstæðna okkar,“ segir hún.
„Þið verðið bara að fara út í
næstu viku“
Þessa dagana er staðan slæm enda
ljóst að þau verða húsnæðislaus á
næstunni. „Leigusalinn sagði við okk-
ur í mars: Þið verðið bara að fara út
í næstu viku. Ég spurði þá hvert við
ættum að fara með þrjú börn og þeir
sögðu það ekki vera á sinni ábyrgð.
En við erum ekki með alvöru tekjur
og erum ekki búin að fá útborgað, en
þeir sögðust ekkert geta gert,“ segir
hún. Þau fengu gálgafrest til mánaða-
móta og segir Kristrún að komi til þess
að þau þurfi að flytja geti þau leitað til
foreldra hennar, en þar sé afar þröng-
ur húsakostur og verði til þess að
þau þurfi að setja eigur sínar í leigða
geymslu. Því hafi þau ekki efni á.
„Við erum í mjög ódýru húsnæði,“
segir Kristrún en vegna þess að enn er
ekki búið að leysa úr máli eiginmanns
hennar hafa þau um 34 þúsund krón-
ur eftir að þau hafa greitt leigu. Það
dugir skammt þegar fæða þarf þrjú
börn og tvo fullorðna. Því hefur leigan
þurft að víkja undanfarið. „Ég var að
tala við mömmu áðan í símann og ég
brotnaði bara saman,“ segir hún. „Það
er ekkert eftir, hvað á maður að gera?
Setja börnin í fóstur?“
Margir í sömu sporum
En þau hjónin eru svo sannarlega
ekki þau einu í erfiðleikum og seg-
ir Kristrún að sér finnist að vandinn
hafa verið þaggaður niður. „Það eru
svo margir sem eru í þessum spor-
um en þetta er þaggað niður. Það er
enginn að tala um þetta. Það fylgir
þessu svo mikil skömm. Ég á vin-
konur í sömu sporum, en þær þora
ekki að tala um þetta. Þær vilja helst
ekki að neinn viti af þessu,“ segir
hún.
„Ég skil ekki hvernig þeir geta
sagt að það sé allt gott og blessað
hérna á Íslandi. Ríkisstjórnin situr
bara í glerhúsunum sínum og læt-
ur eins og ekkert sé,“ segir hún og
segir marga vera í sömu sporum og
þau hjónin. „Það eru svo rosalega
margir í þessum sporum á þessum
tímum að það er skömm að því. Af
hverju er þetta að gerast? Af hverju
eru fólki settir þeir afarkostir að eiga
annaðhvort fyrir mat eða að borga
leigu?“
„Maður er búinn að
reyna allt, það er
ekki eins og við nennum
ekki að vinna.
n Ung hjón með þrjú börn verða líklega heimilislaus á miðvikudag
„Það fylgir Þessu
svo mikil skömm“
Ásta Sigrún Magnúsdóttir
blaðamaður skrifar astasigrun@dv.is
Sóttu um 200 störf „Ég hef persónulega sótt um yfir hundrað störf,“ segir Kristrún, en
þau hjónin hafa samtals sótt um 200 störf á hálfu ári.
Útskrifast seint Íslenskir nemendur útskrifast úr námi seinna en gengur og gerist í öðrum
OECD-ríkjum.
Flutningsjöfnuður
ekki óvenjulegur
Skýrsla um fólksflutninga til og frá
Íslandi 1961–2011 með áherslu á
flutninga á samdráttarskeiðum,
sem unnin var fyrir velferðarráðu-
neytið, sýnir meðal annars að
tíðni flutningsjafnaðar á meðal
íslenskra ríkisborgara hefur frá
2009 verið svipaður og á öðrum
samdráttarskeiðum. Er þar meðal
annars vísað til skeiða um miðjan
tíunda áratug síðustu aldar og í
kjölfar hruns síldarstofnsins í lok
sjöunda áratugarins. Flutnings-
jöfnuður er hlutfall aðfluttra Ís-
lendinga að frádregnum brott-
fluttum af hverjum 1.000 íbúum.
Endurkomuhlutfall innan
þriggja ára frá brottför í hópi Ís-
lendinga sem fluttu frá landinu
á árunum 2008 og 2009 er einnig
svipað og undanfarna tvo áratugi.
Íslendingar sem flytjast af landinu
fara flestir til Noregs sem er í sam-
ræmi við búferlaflutninga annarra
Norðurlandaþjóða. Í Noregi hefur
hlutfall íbúa sem eiga ríkisfang
annars staðar á Norðurlöndunum
margfaldast á síðastliðnum rúm-
um áratug.
Í skýrslunni kemur einnig
fram að verulega hefur dregið úr
því að erlendir ríkisborgarar flytji
til landsins. Þrátt fyrir það hafa
fleiri erlendir ríkisborgarar flutt til
landsins á árunum eftir hrun en
nokkurt ár fyrir árið 2005. Íslensk-
um ríkisborgurum fjölgaði einnig
á árunum 2010 og 2011 en fjölg-
unin er umtalsvert minni en flest
ár síðustu áratuga.