Dagblaðið Vísir - DV - 09.11.2012, Blaðsíða 6

Óskar í stÓrfelldu
gjaldeyrisbraski
Þ
að er orðið býsna hart val
hverjir fái þessi fáu lausu pláss
sem eru í boði. Þeir sem ekki
komast að þeir geta ekki farið
heim – þeir bíða hér – sem skap­
ar ófremdarástand á bráðamóttök­
unni,“ segir Elísabet Benedikz, yfir­
læknir á bráðadeild Landspítalans.
Mikill skortur á leguplássi á spítalan­
um veldur því að sjúklingar þurfa oft
að vera lengur á bráðamóttökunni.
„Sjúklingar sem eru veikir og þurfa að
leggjast inn bíða lengur því þá vantar
legupláss. En það hætta ekki að koma
inn nýir sjúklingar og bráðamót­
takan getur því orðið ofhlaðin,“ segir
Elísabet enn fremur: „Það er óæski­
legt sjúklinganna vegna og þetta
skapar mikið álag á starfsfólkið.“
Elín Tryggvadóttir, hjúkrunar­
fræðingur á bráðamóttökunni, segir
mikið álag vera á starfsfólkinu. „Róð­
urinn er þungur og húsnæðið er ekki
nógu stórt. Flæðið inn á deildina
er oft mun meira en flæðið út af
deildinni. Spítalinn er fullur flesta
daga og deildir eiga erfitt með að taka
við sjúklingum af bráðamóttökunni.
Það sjá allir að dæmið gengur ekki
upp,“ segir hún.
„Hvernig leysir vaktstjóri það
að eiga bara eitt rúm eftir þegar 3
sjúkrabílar eru á leiðinni með fár­
veika sjúklinga og biðstofan er full?
Það koma vaktir þar sem ekkert okk­
ar kemst í mat,“ segir hún enn fremur.
Elísabet segir móttökuna ekki hann­
aða sem legustað fyrir sjúklinga. „Við
erum bráðamóttaka, okkar starf er að
taka á móti bráðveikum og senda þá
áfram í kerfinu. Umhverfið er mjög
fjandsamlegt hvað slíkt varðar.“ Hún
segir að vandinn sé ekki auðleystur
en það myndi augljóslega hjálpa ef til
væru sjúkrarúm. „En maður myndi
ekki vilja bregðast þannig við að mót­
takan þenjist út, það leysir ekki vand­
ann.“ n
6 Fréttir 9.–11. nóvember 2012 Helgarblað
„Ófremdarástand“
n Skortur á leguplássi getur valdið miklu álagi á bráðamóttöku
n Græða á gjaldeyrishöftum n Milliliðir í viðskiptum með erlendan gjaldeyri
A
thafna­ og veitingamaðurinn
Óskar Finnsson, sem með­
al annars stofnaði Argentínu
á sínum tíma, hefur staðið
í stórfelldu gjaldeyrisbraski
hér á landi á síðustu árum. Þetta
herma heimildir DV. Bróðir hans, Sig­
urður Finnsson, hefur einnig staðið í
viðskiptunum með honum.
Þeir Óskar og Sigurður hafa tek­
ið að sér að flutning á gjaldeyri frá Ís­
landi fyrir aðila – einstaklinga og félög
– bæði innlenda og erlenda. Gjaldeyr­
ishöft hafa verið á Íslandi frá hruninu
2008 sem gert hefur fjármagnseigend­
um erfitt fyrir að koma peningum úr
landi. Óskar og Sigurður hafa komið
að slíkum fjármagnsflutningum.
Breskt eignarhaldsfélag notað
Í einhverjum tilfellum hafa viðskiptin
gengið þannig fyrir sig að breskt
eignarhaldsfélag sem Óskar er skráð­
ur fyrir, Archbay Limited, sem skráð
er til heimilis í Guildford í Surrey á
Englandi, hefur fengið lán frá aðilum
sem eiga fjármagn á Íslandi. Gjald­
eyrishöftin taka ekki til lána sem veitt
eru á milli aðila, einstaklinga eða fé­
laga, og eru slíkar lánveitingar því alls
ekki ólöglegar í sjálfu sér. Markmið­
ið með lánveitingunum er hins vegar
eingöngu að koma fjármunum úr
landinu framhjá gjaldeyrishöftunum. Í
slíkum tilfellum geta lánin því runnið
inn á bankareikning félagsins erlend­
is og eru peningarnir þar með komnir
úr landi.
Yfirleitt eru svo útbúin fylgigögn
með viðskiptunum sem eiga að sýna
út á hvað lánveitingin gengur eða þau
viðskipti sem liggja á bak við millifær­
sluna. Þessir pappírar eru þó tilbún­
ingurinn einn og er ætlað að ljá við­
skiptunum trúverðugleika.
Þegar gjaldeyririnn er kominn út
úr landinu og inn á bankareikning er­
lendis getur viðkomandi félag millifært
hann af bankareikningi sínum og aftur
yfir á bankareikning aðilans, eða félags
tengdu honum, sem veitti erlenda fé­
laginu lánið hér heima. Þannig er hægt
að koma peningunum úr landi sem
fastir hafa verið í gjaldeyrishöftunum
hér heima. Þeir íslensku aðilar sem eru
milliliðir í slíkum viðskiptum fá svo
ákveðna prósentu af upphæðinni sem
flutt var út í þóknun. Margir milljarð­
ar hafa verið fluttir út úr landinu með
þessum hætti eftir hrunið.
Byr aðstoðaði Archbay
DV hefur heimildir fyrir því að einn af
bankareikningunum sem Óskar not­
aði í viðskiptunum hafi verið hjá breska
bankanum HSBC. Þá hefur blaðið
einnig heimildir fyrir því að sumarið
2011 hafi HSBC gert athugasemdir við
eina af millifærslunum inn á reikning
sem Óskar var með í bankanum þar
sem fylgigögnin sem fylgdu millifær­
slunni hafi ekki þótt nægjanlega trú­
verðug. Þessi athugasemd HSBC varð
til þess að reikningnum í bankanum
var lokað.
Archbay Limited hefur verið með
starfsemi á Íslandi síðan sumarið 2009,
samkvæmt gögnum sem sjá má í fyrir­
tækjaskrá ríkisskattstjóra. Í lok ágúst
2009 sótti Archbay um íslenska kenni­
tölu til að geta stundað bankaviðskipti
á Íslandi. Sú umsókn barst í gegn­
um sparisjóðinn Byr sem þá var enn­
þá starfandi eftir hrunið 2008. Í um­
sókninni um kennitöluna segir: „Til að
eiga almenn bankaviðskipti og sjá um
greiðslur vegna aðkeyptrar þjónustu á
Íslandi.“
Með umsókninni um kennitöluna
fylgdu stofngögn Archbay Limited úr
bresku fyrirtækjaskránni, Companies
House, þar sem fram kom að
eignarhaldsfélagið hefði verið stofnað
í júní 2009. Óskar Finnsson var svo út­
nefndur stjórnandi fyrirtækisins í lok
júlí 2009. Í gögnum bresku fyrirtækja­
skrárinnar er Óskar skilgreindur sem
markaðsráðgjafi.
Sérstakur saksóknari rannsakar
brot á gjaldeyrishaftalögum
Í síðustu viku fjallaði DV um starfs­
lok Guðmundar Arnar Jóhannsson­
ar, framkvæmdastjóra Landsbjargar,
eftir að myndband af honum að ræða
um gjaldeyrisbrask var sett á Youtu­
be. Gjaldeyrisbraskið sem var rætt
var um þar virðist hafa verið af sams
konar meiði og viðskipti Óskars og
Sigurðar: Tugmilljóna fjármagns­
flutningar frá Íslandi framhjá gjald­
eyrishöftunum.
Ólafur Hauksson, sérstakur sak­
sóknari, sagði þá í viðtali við DV að
umfjöllun af því tagi sem fram kemur
á myndbandinu kalli yfirleitt á athug­
un eftirlitsaðila. „En umfjöllun af
þessu tagi kallar almennt séð nú yfir­
leitt á einhvers konar eftirgrennslan af
hálfu lögreglu,“ sagði Ólafur. DV hefur
ekki heimildir fyrir því hversu langt sú
athugun á máli Guðmundar Arnar er
komin.
Embætti sérstaks saksóknara hefur
um langt skeið rannsakað nokkur mál
sem tengjast meintum brotum á gjald­
eyrishaftalögum. Frægasta málið snýst
um meint brask fjórmenninganna
Markúsar Mána Michaelssonar, Ólafs
Sigmundssonar, Gísla Reynissonar og
Karls Löwe með allt að þrettán millj­
arða króna í gegnum félagið Aserta AB
í Svíþjóð. Félagið gegndi því hlutverki
að kaupa íslenskar krónur fyrir gjald­
eyri á aflandsmarkaði á miklu lægra
gengi en gilti hér á landi. Þá rannsak­
aði embættið einnig meint gjaldeyris­
haftabrot Heiðars Más Guðjónssonar
fjárfestis og félags hans Ursus en það
mál var látið niður falla fyrr á árinu.
Enn sem komið er hefur engin
ákæra litið dagsins ljós í rannsóknum
á gjaldeyrishaftabrotum enda getur
verið erfitt að sanna að lögbrot hafi átt
sér og viðskipti á gráu svæði sem virð­
ast brjóta í bága við gjaldeyrishafta­
lögin þurfa ekki endilega að vera lög­
brot. n
Ingi Freyr Vilhjálmsson
fréttastjóri skrifar ingi@dv.is
Skiladagur
um helgina
Síðasti skiladagur fyrir Jól í skó­
kassa er núna á laugardaginn, 10.
nóvember. Jól í skókassa er alþjóð­
legt verkefni sem felst í því að fá
börn jafnt sem fullorðna til þess að
gleðja önnur börn sem búa við fá­
tækt, sjúkdóma og erfiðleika með
því að gefa þeim jólagjafir. Það eru
samtökin KFUM og KFUK sem
standa að söfnuninni í níunda sinn
í ár. Gjafirnar eru sendar til fátækra
barna í Úkraínu. Skókassarnir
þurfa að vera merktir vel með aldri
og kyni barns, auk þess sem ætlast
er til að það séu einhvers konar
leikföng, skóladót, hreinlætisvörur,
sælgæti og lítil föt, til dæmis húfur
eða vettlingar í hverjum kassa.
Þröngt Vandinn er ekki auðleystur.
Dómur yfir
pervert stað-
festur
Hæstiréttur staðfesti á fimmtu­
dag dóm Héraðsdóms Reykja­
víkur yfir manni sem var sak­
felldur fyrir kynferðisbrot og brot
gegn barnaverndarlögum. Mað­
urinn var ákærður fyrir að hafa
sumarið 2010, við veitingastað­
inn Sprengisand í Elliðaárdal, af­
hneppt buxum sínum og fróað sér
í augsýn þriggja stúlkubarna sem
þar voru. Maðurinn var dæmdur í
sex mánaða fangelsi en dómurinn
er skilorðsbundinn til tveggja ára.
Maðurinn neitaði sök í málinu.
Lést í slysi á
Hafnarvegi
Maðurinn sem lést í umferðar­
slysi á Hafnarvegi á miðviku­
dag hét Sigurgeir Ragnarsson,
búsettur á bænum Grund í
sveitarfélaginu Höfn í Hornafirði.
Sigurgeir var 83 ára. Hann var
fæddur þann 5. október 1929 og
var ókvæntur og barnlaus. Slysið
varð á fjórða tímanum á miðviku­
dag og enn er unnið að rannsókn
þess. Bifreiðin lenti utan vegar og
valt, en hálka var á veginum.
Grætt á höftum Óskar Finnsson veitingamaður er
einn þeirra sem stundað hefur stórfellt gjaldeyrisbrask
hér á landi frá hruninu 2008. Breskt félag hans, Archbay
Limited, hefur verið þátttakandi í viðskiptunum.