Dagblaðið Vísir - DV - 19.04.2013, Qupperneq 20

S
tjórnmálaflokkurinn Dögun
býður nú fram í öllum kjör­
dæmum landsins. Flokk­
urinn var lengi í smíðum og
hófst vinnan á bak við fram­
boðið fyrir um einu og hálfi ári. Bak­
grunn Dögunar má meðal annars
rekja til Borgarahreyfingarinnar sem
síðar varð Hreyfingin og til Hagmuna­
samtaka heimilanna. Dögun býr vel
að því að hafa tekið við rekstri Borg­
arahreyfingarinnar sem átti um 15
milljónir króna samkvæmt ársreikn­
ingi fyrir árið 2011. Þá fékk Borg­
arahreyfingin yfir 20 milljónir króna
árlega í ríkis framlög frá árinu 2010
vegna setu þingmanna á Alþingi eða
alls meira en 80 milljónir króna á kjör­
tímabilinu. Dögun tekur hins vegar
ekki við fjárframlögum frá lögaðilum
en er heimilt að taka við framlögum
frá einstaklingum og úr sjóðum hins
opin bera sem styrkja stjórnmálasam­
tök.
Breytt viðhorf til nýrra framboða
Samkvæmt síðustu könnun Capacent
Gallup mælist Dögun með 2,5 pró­
senta fylgi sem myndi ekki skila
flokknum manni inn á þing. Um
miðjan mars mældist flokkurinn hins
vegar með einungis 0,7 prósenta fylgi
í sömu könnun og hefur því verið
að bæta töluvert við sig fylgi. Einnig
mældist Dögun með 3,6 prósenta
fylgi í síðustu könnun MMR. Í sam­
tali við DV segist Margrét Tryggva­
dóttir þingmaður sem skipar efsta
sæti Dögunar í Suðvesturkjördæmi
vera ánægð með kosningabaráttuna
hingað til. Aðspurð um fylgi flokks­
ins í skoðanakönnunum segist Mar­
grét bjartsýn á að Dögun muni fá
nægt fylgi til að ná inn þingmönnum.
Flokkurinn hafi fundið fyrir mikilli já­
kvæðni hjá almenningi. Fólk sé þakk­
látt fyrir það hversu margir sýna því
áhuga að taka þátt í stjórnmálum.
Það sem sé breytt núna snúi einnig að
öðru viðhorfi fólks til nýrra framboða
en áður var. Það hafi verið erfitt fyrir
Borgarahreyfinguna árið 2009 að vera
nýtt framboð en stemningin í þjóðfé­
laginu núna, árið 2013, sé allt önnur.
Nú sé fólk miklu opnara fyrir nýjum
framboðum.
Margrét tekur undir það að fjöl­
miðlar hafi ekki sýnt nýju framboðun­
um nægilega mikla athygli. Eins sé
mjög erfitt fyrir ný framboð að fara í
skipulega kosningaherferð með aug­
lýsingum í fjölmiðlum líkt og stærri
framboðin, sem njóta ríkisfjárfram­
laga, hafi getað gert. En eins og áður
kom fram býr Dögun vel að því að
hafa tekið við rekstri Borgarahreyf­
ingarinnar sem hefur fengið ríkisfjár­
framlag allt kjörtímabilið.
Skuldavandi, stjórnarskrá og
auðlindamál
„Dögun er nýtt framboð og ég held
að það sé mikil eftirspurn eftir nýjum
stjórnmálaöflum,“ segir Margrét. Þau
hafi verið í um eitt og hálft ár að undir­
búa framboðið líkt og áður kom fram.
Björt framtíð sé líklega eina framboðið
af nýju framboðunum sem hafi staðið
jafn lengi að undirbúningi. „Allt okkar
málefnastarf hefur verið unnið í opnu
og lýðræðislegu ferli. Uppbygging
starfsins er með flötum strúktúr sem
er öðruvísi en í hefðbundnum stjórn­
málaflokkum. Við erum ekki eins­
málsflokkur og ekki einsmanns flokk­
ur. Við erum með breiða stefnu í öllum
málaflokkum. Hjá Dögun er líka fólk
úr öllum áttum og allir sitja við sama
borð vegna þess fyrirkomulags sem
er á starfi okkar,“ segir hún. Helstu
stefnumál Dögunar snúa að leið­
réttingu á verðtryggðum íbúðalánum
landsmanna, afnámi verðtryggingar,
nýrri stjórnarskrá og auðlindamálum.
Margrét segir að Dögun leggi
mikla áherslu á lýðræðisumbætur og
auðlindamál. „Dögun vill berjast fyrir
nýrri stjórnarskrá sem tryggir réttindi
borgaranna og skyldur stjórnvalda. Í
henni er margt sem er mjög til bóta,
svo sem aukinn upplýsingaréttur
fólks og mun virkari tæki til að veita
stjórnvöldum aðhald hverju sinni og
koma málum á dagskrá. Ein helsta
bomban er svo auðlindaákvæðið sem
myndi tryggja þjóðinni eignarhald á
auðlindum sínum og raunverulegan
arð af þeim,“ segir hún.
Skuldavandi heimilanna í fyrirrúmi
Margrét segist persónulega leggja
mesta áherslu á skuldamál heimil­
anna. Hún segir að fólk á Reykjanesi
sé í verstu stöðunni fjárhagslega. At­
vinnuleysi sé þar mikið og margir séu
að sligast undan fasteignaskuldum.
DV greindi nýlega frá því að íbúar í
Sandgerði og í Sveitarfélaginu Vogum
skulduðu mest að meðaltali í íbúða­
lán af öllum íbúum landsins eða að
meðaltali 76 prósent.
Margrét óttast að ef ekki verði farið
í frekari aðgerðir fyrir skuldug heim­
ili muni enn fleiri Íslendingar flytja
af landi brott á næstu árum. Slík þró­
un yrði afar slæm fyrir íslenskt samfé­
lag. „Það er ekki hægt að segja annað
en að stjórnvöld hafi haft nóg að gera
á kjörtímabilinu. Hins vegar var ekki
nægilega mikið gert til þess að létta á
skuldavanda heimilanna. Núna þurf­
um við raunverulegar lausnir. Fólk vill
ekki óbreytt ástand,“ segir hún.
Byggja verði upp nýtt húsnæðis­
lánakerfi á Íslandi. Seðlabankinn geti
ekki beitt stýritækjum sínum nægi­
lega vel vegna þess að of mikið að lán­
um á Íslandi séu verðtryggð. Það sé ein
helsta ástæða þess að afnema verði
vertrygginguna að mati Margrétar.
Hugmynd Alþýðusambands Íslands
um að taka upp danskt húsbréfa­
kerfi sé einnig mjög góð. Það sé síðan
nauðsynlegt að fólk hafi val um hvort
það vilji vera á leigumarkaði eða búa í
sínu eigin húsnæði.
Að mati Margrétar eru vextir á
íbúðalánum allt of háir á Íslandi. Fá
lán séu þó öruggari fyrir lánveitendur
því yfirleitt séu íbúðalán þau lán sem
fólk hætti seinast að borga vegna fjár­
hagsvandræða. Allir þurfi jú að búa
einhvers staðar. „Hugsanlega þarf að
setja á eitthvert vaxtaþak til að byrja
með en ég held að það þurfi ekki til
langs tíma,“ segir hún aðspurð um
hvaða vaxtakjör muni bjóðast fólki ef
verðtrygging verði bönnuð á Íslandi.
Í því samhengi má nefna að frá því að
krónan var sett á flot árið 2001 hafa
óverðtryggðir vextir að meðaltali ver­
ið um 11 prósent sem er mun hærra
en í flestum nágrannalöndum Íslands.
Margrét telur líka nauðsynlegt að stytta
lánstíma á íbúðalánum hérlendis. Á
það megi þó benda að þótt Íslendingar
búi að meðal tali í stóru húsnæði sé ein
ástæða einnig sú að við eyðum mikl­
um tíma innan veggja heimilisins og
þar skipti veðrið hérlendis miklu máli.
Ýmsar lausnir í boði
„Við höfum ekki viljað einskorða
okkur við eina lausn á þessum vanda.
Hreyfingin lagði fram þingsályktunar­
tillögu um sérstakan afskriftasjóð sem
tæki yfir reiknaðar verðbætur frá 1.
janúar 2008 af öllum verðtryggðum
íbúðalánum landsmanna umfram
verðbólgumarkmið Seðlabankans.
Önnur leið væri svokallað skiptigengi
þar sem íbúðaskuldir yrðu færðar yfir
á nýju verði og miklar peningalegar
eignir skrifaðar niður á móti. Síðan
er sú leið, sem Framsóknarflokkurinn
hefur lagt fram, að láta erlenda kröfu­
hafa gömlu bankanna greiða fyrir
leiðréttingu verðtryggðra íbúðalána,“
segir Margrét, sem og rífleg skattlagn­
ing á hagnað bankanna.
Segja má að Dögun og Fram­
sóknarflokkurinn séu með svipaðar
áherslur hvað varðar skuldavanda
heimilanna. Margrét segir að stór­
aukið fylgi Framsóknarflokksins í síð­
ustu skoðanakönnunum komi sér að
vissu leyti á óvart. Hún tekur und­
ir að þessir tveir flokkir leggi báðir
mikla áherslu á frekari aðgerðir vegna
skuldavanda heimilanna. Það hafi
Hreyfingin og Framsókn gert allt kjör­
tímabilið ásamt því að leggjast gegn
samningum um Icesave. Hins vegar
hefur Framsóknarflokkurinn verið að
auka fylgi sitt miklu meira en Dögun
að undanförnu samkvæmt skoðana­
könnunum. Aðspurð um mögulegt
stjórnarsamstarf segir Margrét að það
sé afstaða Dögunar að samkvæmt
ályktun flokksins sé vilji til að fara í
samstarf við önnur ný framboð.
Þegar Margrét er spurð hvort hún
verði ekki þreytt á því að taka þátt í
stjórnmálum segir hún að stemn­
ingin í kosningabaráttunni um þess­
ar mundir sé mjög jákvæð líkt og
komið var inn á fyrr í umfjöllun. Það
sé hins vegar sín afstaða að fólk eigi
ekki að sitja á þingi lengur en tvö til
þrjú kjörtímabil. Það eigi að vera
hluti af fulltrúalýðræði. Nauðsyn­
legt sé að reglulega komi nýtt fólk
inn á þing. n
20 Viðtal 19.–21. apríl 2013 Helgarblað
„Fólk vill ekki
óbreytt ástand“
„Dögun er nýtt
framboð og ég
held að það sé mikil eftir­
spurn eftir nýjum stjórn­
málaöflum.
n Dögun leggur mesta áherslu á skuldavanda heimilanna, nýja stjórnarskrá og auðlindamál
Annas Sigmundsson
blaðamaður skrifar as@dv.is
Margrét Tryggvadóttir þingmaður sem skipar efsta sæti Dögunar í Suðvesturkjör-
dæmi segist persónulega leggja mesta áherslu á skuldamál heimilanna. Það sé það
mál sem hún muni berjast mest fyrir næstu fjögur árin ef hún fær aftur kosningu inn
á þing. „Það þarf að koma á réttlæti í því sem snýr að skuldavanda heimilanna. Það
verður líka að koma á kerfi sem hægt er að búa við til framtíðar þannig að fólk geti gert
raunhæfar fjárhagslegar áætlanir,“ segir Margrét sem þekkir af eigin raun að glíma við
fjárhagserfiðleika. Á miðvikudaginn birti DV grein eftir hana sem vakti mikla athygli.
Þar sagði hún frá því að árið 1996 hefðu hún og maður hennar verið í miklum fjárhags-
vandræðum. Þau höfðu átt fyrirtæki sem gekk ekki sem skyldi. Einn daginn hafi hún
verið stopp á rauðu ljósi á Sæbrautinni, hágrátandi, og hafi velt því fyrir sér að aka í veg
fyrir flutningabíl og binda þannig enda á líf sitt. Af því lét hún hins vegar ekki verða og
þar hafi ungur sonur hennar í aftursætinu skipt höfuðmáli. Nokkrum árum síðar voru
þau hjónin hins vegar laus við skuldir sínar og segir Margrét að frá þeim tíma hafi þau
verið mjög aðhaldssöm í öllu sem snýr að fjármálum. Þessi lífsreynsla geri það hins
vegar að verkum að hún eigi auðvelt með að setja sig í spor þess fólks sem nú glími við
mikla fjárhagserfiðleika.
Sigraðist á skuldavandanum
Þekkir vandann Margrét Tryggvadóttir, oddviti Dögunar í Suðvesturkjördæmi, þekkir vel
af eigin raun að eiga við skuldavanda að etja. Mynd EyÞór ÁrnaSon