Dagblaðið Vísir - DV - 31.01.2014, Blaðsíða 48

Helgarblað 31. janúar 201448 Skrýtið
10 yfirgefnir
draugabæir
n Neðanjarðareldar fældu íbúa burt n Engin leitar lengur gulls í Bodie
Pripyat
Land: Úkraína Yfirgefinn síðan: 1986 Mestur íbúafjöldi: 49.600
n Sorgarsögu Pripyat þekkja eflaust margir en bærinn
varð mannlaus á einni nóttu eftir kjarnorkuslysið í
Chernobyl árið 1986. Verksmiðjan var í einungis 14,5
kílómetra fjarlægð frá bænum, en hann var reistur í þeim
tilgangi að hýsa starfsfólk verksmiðjunnar. Þegar mest var
bjuggu tæplega 50 þúsund manns í bænum. Enn þann
dag í dag þykir staðurinn ekki öruggur fyrir fólk enda
geislunin frá verksmiðjunni enn töluverð. Dýralíf þrífst
þó ágætlega í Pripyat og sjást úlfar gjarnan spóka sig í
yfir gefnum draugabænum milli tómra bygginga.
Bodie
Land: Bandaríkin Yfirgefinn
síðan: 1942 Mesti íbúafjöldi: 7.000
n Á tímum gullæðisins, á síðari
hluta nítjándu aldar, vildu sumir
meina að Bodie hefði verið ein-
hver stærsta borgin í Kaliforníu í
Bandaríkjunum. Þar var vissulega
að finna flest það sem er í stórum
borgum; kirkjur, spítala, slökkvilið
og meira að segja kínverska versl-
unargötu. Sannleikurinn er þó sá
að í bænum bjuggu líklega ekki
fleiri en um sjö þúsund manns.
Þar voru um 2.000 hús eða aðrar
byggingar. Gull að andvirði um
fjögurra milljarða króna var unnið
á svæðinu. Í dag er borgin tóm
frá degi til dags en þangað ligg-
ur nokkur straumur ferðamanna
sem geta gengið um götur borg-
arinnar og látið sig dreyma um
gull – og kannski græna skóga.
San Jie
Land: Taívan Yfirgefinn síðan: 1980
Mestur íbúafjöldi: 0
n San Jie-svæðið í Taívan átti upp-
runalega að verða dvalarstaður fyrir
bandaríska hermenn. Bærinn varð
þekktur vegna óvenjulegs arkitektúrs
og minntu húsin einna helst á geim-
skip úr ævintýramyndum. Um 20
verkamenn létu lífið á framkvæmda-
svæðinu og töldu margir að yfirnátt-
úruleg öfl væru að baki slysunum.
Töldu einhverjir að húsin væru reist á
gömlum grafreit fyrir hollenska her-
menn en aðrir röktu slysin til stórrar
drekastyttu sem var jöfnuð við jörðu
áður en framkvæmdir hófust. Verk-
takar lentu í fjárhagsvandræðum og
fór svo að verkefnið var sett á ís þar
sem það hefur verið æ síðan.
Humberstone
Land: Chile Yfirgefinn síðan: 1960 Mesti íbúafjöldi: 3.700
n Humberstone og Santa Laura eru byggðir sem voru
reistar umhverfis vinnslustöðvar fyrir saltpétur. Bæ-
irnir hafa verið á heimsminjaskrá UNESCO frá árinu
2005 en þeir eru staðsettir í miðri eyðimörk, norðar-
lega í landinu. James Thomas Humberstone stofnaði
Peru Nitrate Company (svæðið tilheyrði Perú) árið 1872
en á sama tíma stofnaði annað fyrirtæki verksmiðju í
Santa Laura. Samfélög risu á þessum afskekkta stað og
mannlífið var blómlegt um tíma og árið 1940 voru verk-
smiðjurnar í Humberstone þær afkastamestu í heim-
inum. Tveimur áratugum síðar fór að halla undan fæti;
íbúar upplifðu hrakandi heilsu og skraufþurrt umhverfið
þótti ekki fýsilegt til lengri tíma búsetu.
Kolmanskop
Land: Namibía Yfirgefinn síðan: 1954 Mestur íbúafjöldi: 1.000
n Eitt sinn var bærinn Kolmanskop í Namíbíu blóm-
legur demantavinnslubær. En það var þá. Þjóðverjar
byggðu bæinn snemma á 20. öldinni og var þar
margt við að vera. Í bænum var til dæmis að finna
leikhús, danssal og sporvagnastöð – þá fyrsta sinn-
ar tegundar í gjörvallri Afríku. Bærinn tæmdist árið
1954 þegar demantavinnslunni var hætt, enda virtu-
st engir demantar vera auðfinnanlegir lengur. Eyði-
merkursandurinn hefur nú nánast kaffært bæinn, en
ferðamenn heimsækja hann þó reglulega.