Dagblaðið Vísir - DV - 28.03.2014, Blaðsíða 48

Helgarblað 28.–31. mars 201440 Neytendur
Þ
etta er ekki herferð til að
fá fólk til að segja upp
heimasímanum heldur
verður hver að skoða sína
notkun. Ég sá hins vegar að þetta
var bara peningur út um glugg­
ann fyrir okkur,“ segir Nanna
Traustadóttir en hún segir frá því
í grein í Neytendablaðinu að hún
og fjölskylda hennar hafi sagt upp
heimasímanum á heimilinu.
„Í okkar tilfelli vorum við að
borga 32.400 krónur á ári fyrir
heimasíma sem við notuðum nán­
ast ekkert. Elsta barnið okkar er í 4.
bekk og á sinn eigin farsíma. Mið­
barnið byrjar í skóla í haust,“ segir
hún en vegna barnanna hafa þau
ákveðið að hafa heima gamlan
farsíma til öryggis og kaupa á hann
500 króna inneign á um það bil
þriggja mánaða fresti.
„Í mörg ár höfum við velt vöng­
um yfir því af hverju danskir vinir
okkar og fjölskylda eru hættir að
vera með heimasíma,“ segir hún.
Þegar Nanna sagði upp heimasím­
anum þurfti hún að gera nýjan
internetsamning við fjarskipta­
fyrirtækið sem hún er í viðskiptum
við en þurfti ekki að greiða neitt
aukalega fyrir það.
„Ég finn nákvæmlega engan
mun á neinu hvað varðar þægindi í
lífi mínu við þessa breytingu, enda
3/5 af heimilisfólkinu nú þegar
með sinn eigin síma og ekkert
mjög mörg ár í að hlutfallið hækki
enn frekar,“ segir hún. n
fifa@dv.is
Hætti með heimasímann og sparar
Er með gamlan farsíma fyrir neyðartilfelli heima
Ekki endur-
frysta mat
Merkja ætti matvæli með skila­
boðum um að þau skuli ekki
frysta aftur eftir að þau hafa verið
þídd að mati Neytendasamtak­
anna. Þetta kemur fram í grein
um matvælalöggjöf í nýjasta tölu­
blaði Neytendablaðsins. Sams
konar reglur eru í gildi í Svíþjóð.
Alla jafna eru neytendur var­
aðir við að frysta vöru á nýjan leik
eftir að hún hefur þiðnað þar sem
það hefur áhrif á öryggi, bragð og
eðlisræn gæði. Sérstaklega á það
við um kjöt­ og fiskmeti. Sam­
kvæmt Evróputilskipun skal upp­
lýsa neytendur á viðeigandi hátt
um ástand vörunnar og það hvort
hún hafi verið fryst áður.
Rúðugler í
ísskápinn
Margir nýlegir ísskápar eru með
glerhillum í stað grinda eins og
áður var almennt. Algengt er að
endarnir á hillunum séu klæddir
plaststykkjum sem passa í raufar
á ísskápnum. Ef þetta plast brotn­
ar eru oft góð ráð dýr því nýjar
hillur kosta skildinginn.
Frekar en að kaupa nýjar hill­
ur í umboðinu er snjallræði að
athuga hvað plata af hertu gleri
kostar hjá glerframleiðendum.
Það er oft miklu ódýrara og hægt
að fá það skorið eftir máli. Þetta
er líka þjóðráð vilji fólk bæta hill­
um í ísskápinn.
Fjármál eru
ekki feimnismál
„Algengasta ástæða rifrilda í
hjónaböndum og sambúð eru
fjármál og algengasta orsök skiln­
aða eru fjármál.“ Þetta kemur
fram á síðunni skuldlaus.is þar
sem mælt er með því að hjón og
sambúðarfólk eigi sér „peninga­
stund“ í hverri viku til að tala um
fjármálin og fara yfir þau. Þar
segir: „Sem hugmynd má nota
eitthvert ákveðið kvöld sem fjár­
málakvöld. Veljið ykkur gott te
eða kakó og kex, takið til á eld­
húsborðinu og setjist niður með
fjármálin. Opnið gluggaumslög,
sorterið og forgangsraðið. Skoð­
ið saman hver staðan er og
hvernig þið viljið breyta henni.
Farið saman yfir hvað er þörf og
hvað er lúxus og talið saman um
drauma ykkar og þrár.
Fjármál eru ekki feimnismál.
Fjármál eru verkfæri til að láta
drauma okkar rætast.“
Nanna Traustadóttir
Borgaði 32.400 kr. á ári fyrir
nánast ónýttan heimasíma.
É
g stofnaði þessa síðu, „Bylting
gegn umbúðum“, bara til að fá
vitundarvakningu. Fólk get­
ur sett þarna inn myndir af
vörum og umbúðum sem því
blöskrar og það myndast þá kannski
einhver þrýstingur á framleiðend­
ur og söluaðila ef það er vitund um
að neytendur vilja þetta ekki,“ seg­
ir Margrét Gauja Magnúsdóttir,
bæjarfulltrúi í Hafnarfirði og vara­
þingmaður Samfylkingarinnar, en
Facebook­síðan hefur yfir 5.500
fylgjendur.
Skammtaðar stærðir
„Fólk er miklu meðvitaðra um um­
hverfisvitund, sjálfbærni og áhrif
sín sem neytendur,“ segir hún, „fólki
bara blöskrar.“ Á síðunni má sjá fjöld­
ann allan af matvörum sem pakkað
er inn í óþarfa plast eins og til dæmis
tvö eggaldin sem hverju og einu hef­
ur verið pakkað inn í sérstaka plast­
poka og eins rófur sem eru plastað­
ar og á plastbakka. Í athugasemd við
rófurnar segir: „Rófur koma í fínum
náttúrulegum umbúðum“.
Margrét bendir á að með for­
pökkun eins og þessari séu neyt­
endum einnig skammtaðar stærðir.
„Ég get til dæmis ekki farið út í búð
ef ég ætla að kaupa kjúklingabring­
ur nema í frauðplastbakka og plast­
umbúðum. Íslenskar fjölskyldur
hafa mikið að gera í dag og við höf­
um ekkert allan daginn til að vera að
keyra til fisksalans eða í litlar kjöt­
búðir sem bjóða upp á þessa þjón­
ustu.“
Einn dag í einu
Heimasíðan plastpokalaus.com hef­
ur lagt til að fólk hætti notkun plast­
poka, til dæmis væri hægt að hugsa
sér að hafa einn plastpokalausan
dag í viku. Þannig var efnt til plast­
pokalauss laugardags síðastliðið
haust.
Þar segir: „[H]efðbundnir plast­
pokar brotna ekki niður og eyðast
lífrænt, heldur molna þeir á mjög
löngum tíma niður í smærri plast­
einingar sem að endingu verða að
svokölluðu plastryki. Þetta plastryk
endar í sjónum […] og blandast að
lokum við fæðu fugla og fiska. Oftast
deyja dýrin vegna plastátsins, en ef
ekki, menga þau alla fæðukeðjuna.“
Þá segir að það þurfi um 800.000
lítra af olíu til að framleiða þá plast­
poka sem Íslendingar nota árlega en
hérlendis eru notaðar um 50 millj­
ónir plastpoka að talið er.
Skilja umbúðir eftir
Margrét Gauja nefnir að víða er­
lendis tíðkist að viðskiptavinir skilji
óþarfa umbúðir eftir í verslunum
um leið og varan er keypt. „Þegar
það fer að hrannast upp þá verða
búðirnar náttúrlega að bjóða upp
á einhvern farveg fyrir umbúðirnar
sem eru skildar eftir. Það myndar
vonandi þrýsting á framleiðsluaðila
og söluaðila og þeir hætti að bjóða
okkur upp á þessar ofboðslegu um­
búðir. Fólk nennir ekki að vera að
kaupa rusl og fara með það allt heim
til sín, vitandi að það þarf síðan að
borga fyrir að losa sig við það,“ segir
hún og bætir við: „Mér finnst þetta
bara fara vaxandi, ruslatunnurnar
hjá mér báðar, þær anna þessu
ekki.“
Fleiri vilja banna plast
Fyrir Alþingi liggur nú þings­
ályktunartillaga þess efnis að
skoðuð verði hagkvæmni þess
að draga úr notkun plastpoka en
Margrét Gauja er fyrsti flutnings­
maður hennar. Þá hefur Evrópu­
þingið lagt til að bannað verði að
gefa plastpoka í verslunum og að
eftir 2019 verði einungis heimilt
að nota poka sem búnir eru til úr
endurnýttum pappír eða niður­
brjótanlegum efnum.
Ljóst er að fleiri sýna þessu
áhuga því á vefnum Betri Reykja­
vík liggur frammi tillaga um að
sett verði bann við sölu plastpoka
í stórmörkuðum borgarinnar. Þar
segir: „Með því að koma plastpokum
út úr stórmörkuðum hlýtur notkun
plasts að minnka til muna. Taupoka,
bréfpoka og aðra margnota poka er
svo auðvelt að nálgast.“ n
Plastpokarnir fara
út í fæðukeðjuna
n Brotna niður og verða að plastryki n Fólk hætti að nota plastpokana
Auður Alfífa Ketilsdóttir
fifa@dv.is
Margrét Gauja Vill
draga úr umbúðanotkun.
MyNd SiGTryGGur Ari
Plast Þessu grænmeti hefur verið pakkað inn.
„Ruslatunnurnar
hjá mér báðar, þær
anna þessu ekki