Dagblaðið Vísir - DV - 13.07.2012, Qupperneq 13

Fréttir 13Helgarblað 13.–15. júlí 2012
Brjálaðar útrásir
n Ætluðu að byggja borg á Indlandi n Framleiða átti 20 þúsund tonn af lakkrís í Kína n Íslenska vatnið í ítrekaðri útrás
Wernersbræður keyptu sig inn í gríðarmikið fast-
eignaverkefni árið 2006 í Makaó í Suðaustur-Asíu
fyrir um sjö milljarða króna. Með því að nýta
viðskiptasnilldina stóð til að græða milljarða
með tiltölulega lítilli fyrirhöfn. Ætlunin var
að reisa turn með lúxusíbúðum í hjarta
Makaó, eiga hann í nokkur ár og selja svo á
uppsprengdu verði. Eignarhaldsfélagið Vafn-
ingur keypti verkefnið árið 2008 og þar átti
Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðis-
flokksins, hlut að máli eins og frægt er orðið.
Turn Vafnings var eitt af sjö há-
hýsum sem hýsa áttu ungt og
ríkt fólk á framabraut. Um var
að ræða rúmlega 40 hæða
turn með 68 lúxusíbúðum.
Íbúar turnsins áttu að hafa
aðgang að fimm hæða hárri
íþrótta- og tómstundamið-
stöð með 50 metra sund-
laug, heilsulind, fullkomnum líkamsræktarsal og
ýmsum íþróttaleikvöllum. Íbúðirnar voru sömuleið-
is auglýstar með stórfenglegu 180 gráðu útsýni. Í
heildina var turninn 16.500 fermetrar.
En draumurinn um milljarðana snerist upp
í martröð. Þegar upp var staðið þurftu íslenskir
skattgreiðendur að taka á sig milljarðatap. Sjó-
vá tapaði um þremur milljörðum á viðskiptum
sínum með Vafningi og skömmu síðar lagði ís-
lenska ríkið tólf milljarða inn í Sjóvá til að bjarga
fyrirtækinu frá þroti. Samkvæmt grófum reikn-
ingum má því segja að hver Íslendingur
hafi greitt að meðaltali tíu þúsund
krónur út af tapi Vafnings í Makaó.
Wernersbræður áttu Sjóvá í gegn-
um Milestone og Sjóvá átti rúm-
lega helming í Vafningi. Eigend-
ur N1 eignuðust svo stóran hlut í
Vafningi.
Makaó, Suðaustur-Asía – 2006
One Central-turnaþyrpingin
Vafningur, Milestone, Sjóvá, N1
Ævintýri í Makaó Glæsihýsi
Vafnings var eitt af þessum sjö.
Rúmlega 40 hæða lúxus-
turninn kostaði skattgreiðend-
ur milljarða. Turninn er þó ekki
lengur í eigu Vafnings.
Hvatvís Samkvæmt grófum reikningum þurfti
hver Íslendingur að greiða um tíu þúsund krónur
vegna útrásarverkefnis Vafnings í Makaó.
Á tíunda áratugnum ætluðu Íslendingar sér
stóra hluti í lakkrísframleiðslu. Reisa átti risa-
vaxna lakkrísverksmiðju í Kína sem framleiða
átti 20 þúsund tonn af lakkrís á ári. Ætlunin var
að vinna markaði í Bandaríkjunum og Kína. Á
sínum tíma fjallaði Helgarpósturinn um málið.
Þar kemur fram að vinningsuppskriftin hafi að
mati eigendanna verið hinn séríslenska lakk-
rísuppskrift „sem vegna landfræðilegrar
einangrunar innihélt ennþá upphafleg
bragðgæði á meðan lakkrís erlendis
var orðinn útvatnaður.“ Þetta kemur
fram í umfjöllun Helgarpóstsins
um endalok lakkrísdraumanna.
Þar kemur einnig fram að kín-
verskir starfsmenn verksmiðjunnar hafi átt inni
verulegar launakröfur vegna málsins.
Kína og Bandaríkin – 1990
Lakkrísútrásin
Guðmundur Viðar Friðriksson og Stefán Jóhannsson
Sótti verksmiðjuna heim
Halldór Blöndal, þáverandi sam-
gönguráðherra, lét sig ekki vanta
og heimsótti lakkrísverksmiðjuna.
Fallegt í Kína Árni Johnsen, þingmaður Sjálfstæð-
isflokksins, fór til Kína og var viðstaddur opnun verk-
smiðjunnar og skrifaði svo um ævintýrið í Morgunblaðið.
London, England – 1965
Iceland Food Center
Íslenska ríkið og Sambandið
Íslendingar eru gríðarlega umsvifa-
miklir í veiðum við strendur Afríku
en fyrirtækin Samherji, Úthafsskip,
Sjólaskip, Sæblóm og Blue Wave
hafa verið nefnd í því samhengi.
DV fjallaði fyrr á árinu ítarlega um
Afríkuveiðar íslenskra útgerða sem
meðal annars eru fjármagnaðar af
íslenskum lífeyrissjóðum. Afríku-
veiðarnar geta varla fallist undir
fjárhagslega óhagkvæma útrás en
tekjur Samherja af veiðunum eru
milli 30 til 40 prósent af tekjum
samsteypunnar. Þó hefur siðferði
veiðanna verið dregið í efa. Hagn-
aðurinn af veiðum Íslendinga við
strendur Vestur-Afríku verður hins
vegar ekki eftir í þeim löndum sem
veiðarnar fara fram í nema að litlu
leyti. Greiddi eru veiðigjöld til land-
anna, annaðhvort frá Evrópusam-
bandinu eða beint frá útgerðun-
um, en þau eru lág miðað við þær
tekjur sem útgerðirnar geta haft upp
úr veiðunum. Til að mynda hefur
Evrópusambandið greitt ríkisstjórn
Marokkó um 36 milljónir evra fyrir
veiðiréttindi fyrir um 120 skip úti
fyrir ströndum landsins en bara
tekjur Samherja af Afríkuveiðun-
um við Marokkó, Vestur-Sahara og
Mári taníu nema um 140 milljónum
evra. Líkt og Ólafur Ragnar nefndi
í tilfelli þorskastríðanna er það því
„erlendur togarafloti“ sem drottnar
á heimamiðum þessara Afríkuþjóða
og hirðir arðinn af þeim.
Vestur-Sahara, Marokkó, Máritanía, Namibía og Senegal
Afríkuveiðar
Samherji, Úthafsskip, Sjólaskip, Sæblómið og Blue Wave
Moka upp fiski Verksmiðjutogararnir sem
Íslendingar nota við strendur Vestur-Afríku
eru mikil ferlíki og geta tekið á milli tvö og þrjú
þúsund tonn af frystum fiski í lestar sínar.
Stærstir Samherji er með langstærstu íslensku
útgerðina við strendur Vestur-Afríku. Þorsteinn
Már Baldvinsson er forstjóri Samherja.
Blanda sem gekk ekki upp Helgarpósturinn fjallaði um lakkrís ævintýrið sem endaði i ítarlegri fréttaskýringu árið 1995.