Fréttablaðið - 03.12.2014, Side 17

MIÐVIKUDAGUR 3. desember 2014 | SKOÐUN | 17
Það fer væntanlega fram
hjá fáum að nú ríkir
kreppa í heilbrigðis-
málum þjóðarinnar.
Læknaskortur er orð-
inn alvarlegur á bæði
sjúkrahúsum og heilsu-
gæslu. Þá er húsakost-
ur, ýmis tækjakostur
og aðstaða miðstöðv-
ar lækninga á landinu,
Landspítalans, löngu
úr sér gengin. Læknar
hafa dregist aftur úr
launaþróun háskólamenntaðra
á Íslandi undanfarinn áratug.
Sértaklega ber að nefna þar kjör
almennra lækna sem eru um
100 þúsund krónum lægri en
þeirra háskólastétta sem best fá
launin eftir útskrift. Samt eru
læknakandídatar með lengsta
háskólanámið og mestu ábyrgð-
ina í starfi.
Þetta hefur verið svartur
blettur á íslensku launakerfi um
langan aldur og er ein stærsta
ástæða þess að unglæknar flytj-
ast af landi brott eins fljótt og
þeir geta eftir útskrift. Ástandið
er ekki boðlegt. Þeir fá hærri
laun t.d. í Danmörku en sér-
fræðingar eftir 13 ára starf
fá hérlendis. Í Noregi er þeim
boðið að auki að fá námslán-
in sín niðurgreidd. Fjölskylda
og vinatengsl toga unglækna
heim en stór skuldastaða eftir
6-8 ára nám, engar eignir og
annars flokks vinnuaðstaða eru
ófrýnilegir valkostir miðað við
það sem býðst í nágrannaríkj-
unum. Kjaramismunurinn er
einfaldlega allt of mikill
á öllum stigum læknis-
fræðinnar til að fara
heim. Eftir þau 10-14
ár sem það svo tekur að
greiða niður námslánin
og eignast eitthvað sem
bjóðandi er fjölskyldunni
eru ræturnar orðnar
það sterkar erlendis að
Ísland telst ekki lengur
„heima“. Þannig höfum
við nú þegar misst af 1-2
kynslóðum lækna sem
við sjáum ekki aftur. Alþjóða-
væðingin hefur gjörbreytt sam-
keppnisstöðu heilbrigðiskerf-
isins. Vinnuafl flæðir þangað
sem kjörin eru best og vinnu er
að fá. Ísland þarf að vera sam-
keppnisfært.
Fjársveltistefna víki
Nú er að duga eða drepast.
Sú fjársveltistefna sem ein-
kennt hefur heilbrigðispólitík
íslenskra stjórnmálamanna
undanfarna tvo áratugi þarf
að víkja. Góðærið kom aldrei
í heilbrigðiskerfið og því varð
engin uppbygging þar líkt og í
svo mörgu öðru í þjóðfélaginu
sem á enn stoðir í húsnæði og
framþróun þrátt fyrir hrunið. Í
miðju góðærinu var Landspítal-
inn skuldum vafinn vegna van-
skila við birgja. Fjárhagsleg
óráðsía og pólitísk vanræksla
einkenndi málaflokkinn og við
súpum áfram seyðið af því.
Læknafélagið hefur beðið
ríkisstjórnina um kauphækk-
un til handa læknum sem eitt-
hvað munar um. Eitthvað sem
sýnir hið minnsta að Ísland hafi
áhuga á því að reyna að snúa
við þróun landflótta íslensku
læknastéttarinnar. Þegar ríkis-
stjórnin svarar því ítrekað með
3% tilboðum er hún einfaldlega
að sýna læknum og heilbrigðis-
kerfi þjóðarinnar fingurinn.
Það er í takt við gamalkunnuga
vanrækslu. Það eru skilaboð um
að hér verði áfram B-gæði og
raunverulegur áhugi fyrir fram-
förum sé ekki til staðar. Verði
læknar þess ekki áskynja með
viðbrögðum og samningstil-
boðum ríkistjórnarinnar að það
eigi að taka fyrstu skrefin í átt
til uppbyggingar verður stéttin
fyrir ákveðnu áfalli. Læknar
munu í auknum mæli hverfa á
braut utan eða hverfa frá erfiðri
og álagsmikilli spítalavinnu í
áhættuminni störf. Þjónustan
á landsbyggðinni gæti hrunið.
Fyrr en varir verðum við í
C-flokki.
Launadeila lækna – samnings-
tilboðin tala sínu máli
Einelti eða samskipta-
mynstur sem getur leitt
til eineltis eða útilokun-
ar á gjarnan rætur sínar
að rekja allt niður í leik-
skóla og birtist í setning-
um eins og „ég vil ekki
leiða þig“ eða „þú mátt
ekki vera með í leikn-
um“. Fái einelti að þrífast
hefur það ófyrirsjáan-
legar afleiðingar fyrir þá
sem fyrir verða. Einelti
þrífst gjarnan í umhverfi
þar sem skortur er á
samkennd, umhyggju,
umburðarlyndi og vel-
líðan. Því er mikilvægt
að fyrirbyggja einelti og
skapa umhverfi, þar sem
ekki er jarðvegur fyrir
einelti. Á þessu byggir
Vináttu-verkefni Barna-
heilla – Save the Children
á Íslandi, sem er forvarn-
arverkefni gegn einelti
fyrir leikskóla og byggir
á nýjustu rannsóknum
á einelti. Verkefnið er
danskt að uppruna og
heitir Fri for mobberi á
dönsku.
Í Vináttu er unnið að því að
fyrirbyggja einelti með því að
móta góðan skólabrag, eiga góð
samskipti og hafa jákvæð við-
horf til allra í hópnum og skilja
mikilvægi og gildi fjölbreytileik-
ans, á umburðarlyndi, virðingu,
umhyggju og hugrekki til að
setja mörk og bregðast við órétti.
Leikskólarnir fá verkefna-
tösku þar sem finna má efni
handa börnum, foreldrum og
starfsfólki leikskólans, auk leið-
beininga þar sem jafnframt eru
hugmyndir að frekari verkefn-
um. Hverri tösku fylgir bangsinn
Blær sem er táknmynd vinátt-
unnar í verkefninu. Blær minnir
börnin á að gæta hvert annars
vel og að vera góður félagi. Blær
hjálpar til við ýmis verkefni og
faðmar, gleður og huggar börnin.
Með Blæ eru hjálparbangsar
fyrir hvert barn leikskól-
ans.
Árangur mjög góður
Samkvæmt niðurstöðum
rannsókna í Danmörku
er mikil ánægja með
efnið hjá starfsfólki og
foreldrum og árangur
af notkun verkefnisins
mjög góður. Efnið hafi
góð áhrif á börnin, þau
öðlist meiri hæfni til að
mynda tengsl og til að
eiga samskipti við önnur
börn og fullorðna, þau
verði hjálpsamari og
umhyggjusamari.
Börn úr leikskólum
sem unnið hafa með verkefnið
fá umsögn um hlýju, samkennd
og góða framkomu.
Foreldrar barnanna úr leik-
skólunum þrýsta gjarnan á
grunnskólann sem börnin fara í
til að taka upp verkefnið þar.
Barnaheill – Save the Childr en
á Íslandi hafa nú gefið út efnið
og hófst tilraunavinna með verk-
efnið í samstarfi við sex leik-
skóla í nú í haust. Vonandi mun
öllum leikskólum á Íslandi verða
boðin Vináttutaska innan tíðar
með hjálp fjáröflunarverkefnis
Barnaheilla, Jólapeysunnar.
Söfnunarfé Jólapeysunnar
2014 rennur til Vináttu-verkefn-
isins og stuðlar þannig að því að
sem flest leikskólabörn á Íslandi
fái tækifæri til að kynnast Blæ
og hjálparböngsunum og þar
með vinna með Vináttu og koma
í veg fyrir einelti.
Vinátta er forvörn
gegn einelti
Á valdastóli í Kópavogi
sitja tveir flokkar, Sjálf-
stæðisflokkurinn sem
hefur langa reynslu af
því að vera í meirihluta og
Björt framtíð sem er ný á
þessum vettvangi. Búast
mætti við að í meirihluta
með nýjum aðila myndu
birtast nýjungar og mál
á dagskrá bæjarstjórn-
ar sem hið nýja afl vildi
halda á lofti.
Sömuleiðis mætti gera
ráð fyrir að nýliðarn-
ir í röðum Sjálfstæðisflokksins
myndu vilja koma málum á dag-
skrá bæjarstjórnar. Í heild mætti
því búast við að meirihlutinn
myndi leggja línurnar með virk-
um málflutningi á vettvangi bæj-
arstjórnar, þar geta íbúar fylgst
með og þar er opin umræða sem
mikið er kallað eftir í stjórnmál-
um í dag.
Á fundi bæjarstjórnar Kópa-
vogs nú nýlega vakti ég athygli
á verkleysi meirihlutans, en það
voru eingöngu fundargerðir sem
lágu fyrir fundinum, sem þýðir
að það voru engar tillögur eða
mál önnur en þau sem voru til
umfjöllunar í nefndum. Það eru
liðnir 154 dagar frá því að fyrsti
bæjarstjórnarfundurinn var
haldinn, 154 dagar frá því Björt
framtíð og Sjálfstæðisflokkur
tóku við.
Oft er talað um að meta árang-
ur nýrra valdhafa, stefnu, kjark
og dug eftir 100 daga á valdastóli.
En Björt framtíð og Sjálf-
stæðisflokkur hafa setið
í 154 daga. Á þessum tíma hefur
meirihlutinn ekki komið fram
með eitt einasta mál á dagskrá
bæjarstjórnar fyrir utan mál-
efnasamning og breytta bæjar-
málasamþykkt á fyrstu tveim
fundunum og svo lögbundna fjár-
hagsáætlun.
Ekkert mál frá flokkunum sem
stjórna Kópavogi, ekkert frum-
kvæði, engar nýjar hugmyndir.
Dagskrármálin sem komið hafa
inn eru skipulag höfuðborgar-
svæðisins frá SSH, Vatnsvernd
frá stýrihópi og tillaga frá Sam-
fylkingunni um skólamál.
Er meirihlutinn ekki með eitt
einasta mál sem er þess virði
að leggja fram í bæjarstjórn
sem dagskrármál og ræða þar
á opnum vettvangi þar sem bæj-
arbúar geta fylgst með?
Mér, sem nýjum bæjarfulltrúa,
finnst þetta einkennilegt verklag
hjá fulltrúum Bjartrar framtíðar
og Sjálfstæðisflokks.
Verklaus
bæjarstjórn
STJÓRNMÁL
Pétur Hrafn
Sigurðsson
bæjarfulltrúi
Samfylkingarinnar í
Kópavogi
➜ Á þessum tíma
hefur meirihlutinn
ekki komið fram
með eitt einasta mál
á dagskrá bæjar-
stjórnar fyrir utan
málefnasamning og
breytta bæjarmála-
samþykkt …
➜ Í Vináttu er unnið
að því að fyrirbyggja
einelti með því að
móta góðan skóla-
brag, eiga góð sam-
skipti og hafa jákvæð
viðhorf til allra í
hópnum …
➜ Þegar ríkisstjórnin svarar
því ítrekað með 3% tilboðum
er hún einfaldlega að sýna
læknum og heilbrigðiskerfi
þjóðarinnar fi ngurinn. Það
er í takt við gamalkunnuga
vanrækslu. Það eru skila-
boð um að hér verði áfram
B-gæði og raunverulegur
áhugi fyrir framförum sé
ekki til staðar.
HEILBRIGÐIS-
MÁL
Svanur
Sigurbjörnsson
læknir
SAMFÉLAG
Erna Reynisdóttir
framkvæmdastjóri
Barnaheilla– Save
the Children á
Íslandi
Margrét Júlía
Rafnsdóttir
verkefnastjóri
Vináttu-verkefnisins
hjá Barnaheillum–
Save the Children á
Íslandi
Dagskrá:
Árangur og framtíð
framhaldsfræðslu
Ársfundur FA
Fimmtudaginn 4. desember 2014, Icelandair Reykjavík Hótel Natura
13:15 Skráning og kaffi
13:30 Ávarp
Halldór Grönvold, formaður stjórnar FA

13:40 „Learning in school and/or learning at work – what are the impacts on skills?“
Erik Mellander, aðstoðarframkvæmdastjóri IFAU (The Institute for Evaluation of
Labour Market and Education Policy)

14:30 Breytt staða á vinnumarkaði
Reynslusögur námsmanna
14:45 Fyrirmyndir í námi fullorðinna
Verðlaunahafar tilkynntir og afhending verðlauna
15:00 Hlé – Kaffi

15:20 Kynningar á vefjum: NÆSTA SKREF, Guðbjörg Vilhjálmsdóttir, HÍ,
Ingibjörg E. Guðmundsdóttir, FA, EPALE, Margrét Sverrisdóttir,
Rannís og FRÆ, Friðrik Hjörleifsson, FA
15:50 Pallborðsumræður: Hvað höfum við lært til að efla framhaldsfræðsluna?
Hver eru næstu skref?
Geirlaug Jóhannsdóttir Háskólinn á Bifröst, Guðrún Sighvatsdóttir, FISK Seafood,
Halldór Grönvold, ASÍ, Karl Sigurðsson, Vinnumálastofnun,
Óskar Dýrmundur Ólafsson, Reykjavíkurborg, Erla Björg Guðmundsdóttir, SÍMEY stýrir umræðum
16:30 Slit
Fundarstjóri Sólveig B. Gunnarsdóttir, varaformaður stjórnar FA