Gripla - 20.12.2011, Blaðsíða 30

GRIPLA30
sem eignuð hafa verið Hallgrími komi í ljós með betri og nákvæmari skrán-
ingum á kvæðahandritum. Ekki er þó líklegt að mörg kvæði eigi eftir að
bætast við kvæðasafn Hallgríms, eins vel og það hefur verið skoðað allt frá
miðri 18. öld, en þó er ekki loku fyrir það skotið eins og kvæðið í Ihre 77
er til vitnis um.
Niðurstöður
Ekki leikur mikill vafi á því að Hallgrímur Pétursson hafi ort þetta kvæði.
Handritið er með þeim elstu sem varðveita kveðskap hans, skrifað af
samtímamanni á meðan skáldið var enn á lífi. Nafn hans er skrifað undir
kvæðið með hendi skrifarans og á eftir fer kvæði sem lengi hefur verið
eignað honum og er svo einnig hér. Tengsl skáldsins við menn nákomna
hinum látna, Árna Gíslason og Brynjólf Sveinsson, og ef til vill við Vigfús
sjálfan, renna frekari stoðum undir það að kvæðið sé með réttu Hallgríms.
Kvæðið eykur við kvæðasafn þjóð skáldsins áhuga verðu og merkilegu ljóði,
einu elsta erfiljóði sem skáldið orti og vitað er um. Það gefur einnig
vísbend ingar um félagslegt umhverfi Hallgríms á fimmta áratug aldarinnar,
skömmu áður en hann fékk Saurbæ á Hvalfjarðarströnd. Þá þegar hefur
hann verið nokkurs metinn sem skáld og hvort sem hann hefur verið
fenginn til þess að yrkja eftir Vigfús eða honum hefur runnið blóðið til
skyldunnar, þá yrkir hann um einn helsta höfðingja samtímans kvæði sem
vafalaust hefur hreyft við tilfinningum viðtakenda. Aukinheldur bætir þetta
ljóð við vitneskju okkar um siðinn að yrkja tækifæriskvæði, um leið og það
er merkilegur vitnisburður um tíðaranda og menningu 17. aldar. Erfiljóð
Hallgríms um Vigfús Gíslason gefur einnig vísbendingu um að slík kvæði
hafi um miðbik aldarinnar verið fjölbreyttari að gerð en áður hefur komið
fram í íslenskri bókmennta sögu.
* * *