19. júní - 19.06.2015, Blaðsíða 33

Ársrit Kvenréttindafélags Íslands | 31
Guerrilla Girls hafa í þrjátíu ár barist fyrir
jafnrétti í listheiminum. Þess vegna var
afar viðeigandi að nýtt verk þeirra, sem
sérstaklega var unnið fyrir Listahátíð í
Reykjavík 2015, væri af hjúp að á opnun­
ardegi hátíðarinnar, 13. maí, en verk
kvenna voru í forgrunni á hátíð inni í ár.
Guerrilla Girls er enginn hefðbund­
inn listahópur. Þetta er hópur kvenna
sem frá upphafi hafa borið grímur
þegar þær koma fram. Orðið „guerril­
la“ þýðir skæruliði en fljótt fór að bera
á þeim misskilningi að þær kenndu sig
við górill ur og þótti þeim því tilvalið að
birgja sig upp af górillugrímum.
Það eru einmitt tvær konur með
górillugrímur sem taka á móti mér á Hót el
Marína þar sem ég hef mælt mér mót
við tvær af þeim listakonum og aktívist­
um sem skipa Guerrilla Girls. Til að ein­
falda málin eilítið þar sem þær nota ekki
sín eigin nöfn ákváðu þær að kenna sig
við látnar listakonur. Það eru því „Käthe
Kollwitz“ og „Frida Kahlo“ sem taka í
höndina á mér, og kynna sig sem Fridu
og Käthe eins og ekkert sé eðlilegra. Ég
var búin að búa mig undir að þetta yrði
eilítið skrýtið viðtal, svona þar sem ég sá
bara rétt glitta í augu viðmælendanna
í gegn um göt á grímunum, en um leið
og þær byrjuðu að tala varð þetta bara
svo sjálfsagt.
Samviska listheimsins
Um sextíu konur hafa starfað með
Guerrilla Girls frá upphafi, mislengi þó,
en alltaf er þar ákveðinn kjarni. Käthe
og Frida eru hluti af þeim konum sem
upphaflega stofnuðu Guerrilla Girls.
Þær komu fyrst saman árið 1985 þegar
þeim ofbauð rýr hlutur kvenna á yfirlits­
sýningu á MoMA – Museum of Modern
Art í New York yfir það sem þótti bera
af það árið í samtímalist á heimsvísu. Á
sýningunni voru verk 165 listamanna,
þar af aðeins 17 kvenna.
Guerrilla Girls kalla sig „samvisku
listheimsins“ og eru afdráttarlausar
þegar kemur að mismunun og spillingu
í listum, pólitík og poppkúltúr. Verk
þeirra eru í eigu margra helstu lista­
safna heims, á borð við Centre Pom p i­
dou í París, Museum of Modern Art í
New York, Reina Sofia í Madrid og Tate
Modern í London. Þær eru höfundar
límmiða, auglýsingaspjalda, götuverka
og fjölda bóka.
Auk þess að gera listaverkið fyrir
Listahátíð í Reykjavík héldu Guerrilla
Girls fyrirlestur í Bíó Paradís þar sem þær
fjölluðu um hugmyndavinnuna á bak
við verk sín. En hvaðan kom hugmyndin
að verkinu fyrir Listahátíð?
„Okkur var mjög brugðið þegar
við komumst að aðeins 13% fjármagns
Kvikmyndamiðstöðvar Íslands rennur til
kvenna en 87% til karla,“ segir Käthe.
Verkið unnu þær að beiðni Listahátíðar
og fóru þær samstundis að afla sér upp­
lýsinga um stöðu kvenna í íslenskum list­
heimi. „Íslenskar konur standa mjög vel
á mörgum sviðum og það stakk hrein­
lega í augun hversu mikil mismunun á
sér þarna stað,“ segir Frida.
Guerrilla Girls nota tölfræði mikið
í sínum verkum og hafa einnig sett upp
fjölda veggspjalda. Á veggspjaldinu er
síðan settur upp spurningaleikur með
„dass“ af svörtum húmor. Varla hefði
verið hægt að velja meira áberandi stað
fyrir verkið, sem sett var upp á útveggj ­
um Kolaportshússins við Tryggvagötu,
en gríðarlegur fjöldi fer þarna framhjá
daglega; akandi, hjólandi eða gang andi.
Gestir í tónlistarhúsinu Hörpu komust
heldur ekki hjá því að sjá verkið ef þeir
bara horfðu í rétta átt. „Við vildum ögra
peningavaldinu með þessu verki. Það
er um augljósa mismunun þegar kemur
að úthlutunum úr sjóðum Kvikmynda­
miðstöðvar og við vildum hreinlega
kenna þeim lexíu sem úthluta úr sjóðn­
um,“ segir Käthe.