19. júní - 19.06.2015, Qupperneq 94

92 | 19. júní 2015
mismun sem er á tekjum kvenna og karla.
AÐ ólaunuð umönnunarstörf verði gerð
sýnileg og tekið mið af þeim við gerð
efna hagslegra líkana og samfélagsþróun.
AÐ alþjóðlega efnahagskreppan verði
greind út frá kynjasjónarhorni bæði
hvað varðar orsakir og afleiðingar, auk
þess sem velferðarkerfið verði notað til
þess að vernda efnahagslegt sjálfstæði
kvenna.
Líkamar kvenna og
stúlkna – kynfrelsi
og kynheilbrigði
Áhrif kyns og kyngervis á heilsu,
sjúkdóma og heilbrigðismeð ferð er vel
þekkt. Þrátt fyrir það eru Norðurlöndin
langt frá því að veita konum og körlum
heilbrigðisþjónustu sem byggir á jafn­
rétti kynjanna. Þetta á jafnt við þegar
kemur að greiningu, rannsóknum,
meðferð og eftirfylgni.
Heilsa kvenna snýst um meira en
sjúkdóma sem tengjast kyn­ og æxlunar­
færum. Gigt og aðrir sjúkdómar sem
valda bólgu í vöðvum og liðum eru
til dæmis algengari meðal kvenna en
karla, en fá á sama tíma takmarkað fjár­
magn miðað við hve algengir þeir eru
og þær þjáningar sem þeir valda. Það
þarf að veita sjúkdómum kvenna meiri
at hygli, auka þekkingu á þeim og t ryggj a
gott reglu verk í kringum forvarnir og
meðferð þeirra. Hálft mannkynið hefur
blæðingar með reglulegu millibili stóran
hluta ævinnar og hefur það víðtæk sam­
félagsleg áhrif, en blæðingar eru ósýni­
legar, einkavæddar og ófullnægjandi
fjármagni hefur verið veitt til rannsókna
á þeim. Krafan um að kynja­ og jafn­
réttis sjónarmið séu höfð að leiðarljósi
við alla heilbrigðisþjónustu hefur ekki
verið virt. Konur fá færri, ódýrari og síð­
búnari þjónustu í samanburði við karla.
Líkaminn er lykilatriði þegar
kemur að heilsu kvenna en málefni
honum tengd eru oft umdeild. Réttur
kvenna til að taka ákvarðanir um eigin
líkama, kynhneigð og meðgöngu og
frjáls aðgangur að getnaðarvörnum og
fóstureyðingum eru hornsteinar sam­
félags þar sem jafnrétti ríkir. Bann við
fóstureyðingum leiðir ekki til fækk­
unar fóstureyðinga heldur til þess að
fóstureyðingar verði áhættusamari.
Hlutgerving kvenna, klámvæðing sam­
félagsins og óraunhæfar væntingar um
frammistöðu hafa neikvæð áhrif á and­
lega heilsu kvenna, leiða til átraskana
og annarrar sjálfskaðandi hegðunar.
Það er einnig þörf á auknum rannsókn­
um og heilbrigðisþekkingu sem tekur
tillit til þess hvernig kyn spilar saman
við aðrar breytur eins og aldur, stétt
og kynhneigð, ásamt því að skoða þarf
sérstaklega aðstoð við viðkvæma hópa
til þess að tryggja góða heilbrigðis­
þjónustu fyrir alla.
Nordiskt Forum leggur áherslu
á tengslin sem eru á milli kynfrelsis og
kynheilbrigðis kvenna annars vegar, og
ofbeldis gegn konum og annarra mann­
réttindabrota, þar með talið kaups á
kynlífsþjónustu, hins vegar. Kynfrelsi
kvenna er véfengt út um allan heim, líka
á Norðurlöndunum. Lögbundinn réttur
til fóstureyðinga á undir högg að sækja
á mörgum stöðum og nýjar takmark­
anir á réttindum kvenna leiða til skerts
aðgangs að meðferð og lyfjum sem hafa
með kynfrelsi og kynheilbrigði kvenna
að gera.
ViÐ KREFJuMST ÞESS:
AÐ fjármagn verði veitt í sjóði sem
styr kja kyn jaðar rannsóknir og þekk­
ingar öflun á því hvernig sjúkdómar hafa
áhrif á konur, þar á meðal blæðingar
og tengdir kvillar, að fjármagn verði
veitt til að styðja við konur með krabba­
mein (sérstaklega brjóstakrabbamein og
krabbamein í kyn­ og æxlunarfærum
kvenna), að fjármagn verði veitt til vel
rökstuddra aðgerða, fyrirbyggjandi