19. júní - 19.06.2008, Blaðsíða 39

37
Hinn 27. febrúar 1928 strandaði
togarinn Jón forseti út af
Stafnesi. Fimmtán skipverjar
drukknuðu en tíu komust
lífs af. Líkt og venja er þegar
hörmungar af þessu tagi ríða
yfir var almenningur í landinu
tilbúinn til að reiða fram
hjálparhönd og leggja ekkjum
og börnum skipverja lið. Tæpum
tveimur mánuðum síðar eða
20. apríl komu saman á fund
tuttugu og tvær konur sem
voru fulltrúar tíu kvenfélaga og
stofnuðu Mæðrastyrksnefnd.
Einn hvatinn í starfi nefndarinnar
var að beita sér fyrir auknum
réttindum einstæðra mæðra og
barna þeirra. Þess má geta í því
sambandi að á Íslandi fæddust
fleiri óskilgetin börn þá en víðast
annars staðar í heiminum og
svo hefur ekkert síður verið
lengst af síðustu öld. Sú barátta
var raunar hafin talsvert fyrir
stofndag nefndarinnar. Björg
C. Þorláksdóttir Blöndal brýndi
deigt járn til bits í grein sem
hún skrifaði í Skírni árið 1907 og
nefndi Barnsmæður. Hún rakti
lagaákvæði um barnsmæður og
feður allt frá Jónsbók til aldamóta
tuttugustu aldar og tíundaði þau
réttindi sem konur höfðu notið
í formi barnsmeðlaga. Grein
hennar varð án efa til þess að
Kvenréttindafélagið tók þetta
mál upp á arma sína og hóf að
beita sér fyrir því.
„... erum svo fámennir, að
við megum engan missa úr
hópnum. Og þjóðfélagið ætti
að álíta það skyldu sína að búa
sem bezt í haginn fyrir hvern
einstakling af hinni uppvaxandi
kynslóð, hvort sem hann er
karl eða kona, skilgetinn eða
óskilgetinn.“ (Veröld sem ég vil,
bls. 180)
Þessi áhrifamiklu orð úr grein
Bjargar eru bæði til marks um
framsýni hennar og þá hreyfingu
sem þarna hafði orðið fram á
við í mannúðarmálum. Erindi
Guðrúnar Pétursdóttur á fundi
Kvenréttindafélagsins haustið
1912 er mjög á sömu nótum.
Þar talar hún um réttarfarslega
stöðu óskilgetinna barna og
mæðra þeirra og nefnir að
erfðalögunum þurfi að breyta.
Hún taldi að vel færi á því að
Kvenréttindafélagið tæki þetta
mál upp á arma sína og kosin var
nefnd til að starfa að því.
Hugsjónakonur sem
börðust gegn fátækt
Engan þarf að undra að þær
mæðgur Laufey og Bríet
Bjarnhéðinsdóttir hafi hent þau
á lofti og umsvifalaust séð að
þarna var á ferð réttlætismál sem
snerti allar konur. Fátæktin, baslið
og vinnuálagið sem var að sliga
konur með börn á framfæri á
þessum tíma var akkilesarhæll
kvennabaráttunnar og stóð í
vegi fyrir allri framþróun. Bríet
flytur erindi um barnalöggjöfina
á Norðurlöndum á fundi árið
TIL HJÁLPAR KONUM
OG BÖRNUM
Mæðrastyrksnefnd er áttatíu ára í ár. Þessi einstæðu
hjálparsamtök eiga hvergi sinn líka í veröldinni og ómælanleg
þau góðu áhrif sem þau hafa haft á samfélagið. Starf
Mæðrastyrksnefndar hefur ævinlega verði samofið starfi
Kvenréttindafélags Íslands og fyrsta forstöðukona nefndarinnar
var einmitt þáverandi formaður KRFÍ Laufey Valdimarsdóttir
Viðtal: Steingerður Steinarsdóttir
Myndir: Bára Kristinsdóttir
og Shutterstock