19. júní - 19.06.2008, Blaðsíða 28

26
Í upphafi er rétt að velta því fyrir
sér hvers vegna lög um jafna
stöðu og jafnan rétt kvenna
og karla skuli svo oft hafa verið
sett hér á landi á svo stuttum
tíma, sérstaklega í ljósi þess að
Alþingi er ekki þekkt fyrir að
endurskoða eða breyta lögum
sem þaðan koma. Svarið er
ekki einhlítt. Þó er það ljóst að
sá árangur í jafnréttismálum
sem vonast var eftir í kjölfar
setningar jafnréttislaga lét á sér
standa í hvert skipti sem ný lög
hafa verið sett. Svar löggjafans
hefur þá verið það að reyna
að skerpa lagarammann, að
breyta lögunum, að leitast
við að tryggja jafnréttið með
lögum. Stundum virðast þó þær
breytingar sem gerðar hafa verið
á jafnréttislögum hafa gengið
til baka við næstu endurskoðun
laganna. Einnig sést að sú snerpa
sem lagt var af stað með af hálfu
þeirrar nefndar sem samdi lögin
í upphafi, næst ekki í gegn hjá
Alþingi og ýmis ákvæði æði
útvötnuð þegar frumvarpið
hefur orðið að lögum. Eitt er
þó alveg ljóst að þrátt fyrir tíða
endurskoðun á jafnréttislögum
og þá væntanlega mikinn vilja
löggjafans er enn langt í land
í jafnréttismálum kvenna og
karla hér á landi. Á þetta fyrst og
fremst við um launamun kynja.
Í nýjum jafnréttislögum eru
nokkur nýmæli og annars staðar
eru atriði í fyrri lögum útfærð
frekar og auknar skyldur lagðar
á stjórnvöld. Merkustu nýmælin
tel ég vera:
• Dagsektir. Eftirlitshlutverk
Jafnréttisstofu er gert
skýrara og hefur hún nú
fengið frekari heimildir
til öflunar gagna hjá
fyrirtækjum stofnunum
og félagasamtökum
þegar stofan hefur
rökstuddan grun um brot
á lögunum. Einnig skal
Jafnréttisstofa að beiðni
kæranda fylgja því eftir að
úrskurðum kærunefndar
jafnréttismála sé framfylgt
eftir því sem við getur átt.
Jafnréttisstofa getur bæði
beitt dagsektum ef aðili
lætur stofunni ekki í té
umbeðnar upplýsingar og
einnig ef sá sem úrskurður
kærunefndar beinist
að fer ekki að úrskurði
nefndarinnar.
Enn hafa ný lög um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna
og karla litið dagsins ljós. Alþingi samþykkti lögin
26. febrúar 2008 og voru þau birt 17. mars 2008 og
eru nr. 10/2008. Þetta eru fimmtu jafnréttislögin sem
sett eru frá því að jafnréttislög voru fyrst sett 1975.
Enn hefur nafni laganna ekki verið breytt og enn
haldið í við langt og stirt heiti þeirra, lög um jafna
stöðu og jafnan rétt kvenna og karla. Hvers vegna
mega þau ekki bara heita jafnréttislög?
Ný jafnréttislög