Skírnir - 01.09.1994, Blaðsíða 157

SKlRNIR
AÐ SYNGJA Á ÍSLENSKU
427
barrokksins myndast við upphleðslu eða útþenslu efnisins, og
margtekningar sömu mynstra í lítt breyttri mynd kringum sterka
formskilgreiningu. Þá er kunnara en frá þurfi að segja að tungutak
rímnanna er víða skreytið, einmitt í skilningi orðsins „barrocco“
á ítölsku, sem upphaflega átti aðeins við um flúr að dálítið gróf-
um smekk, og var fremur niðrandi. Flúrið varð einmitt til í formi
sem hvíldi á stærri og einfaldari stoðum en áður þekktust, þar
sem heildin virtist óháð hlutunum, og hlutarnir því oft taldir yfir-
borðskenndir.43
Rímnahættirnir eru í eðli sínu útleitin tónlist og tapa þýðingu
í smærri formum. Skáld hafa vissulega verið hugkvæm í tilraun-
um með blöndun ólíkra rímaðra vísuorða til að mynda miðleitn-
ari form, form sem hefðu nægilega flækni til að standa ein og
gæfu innihaldinu nýjan blæ, og því hugsanlega nýja merkingu.
Onnur leið til að gefa merkingunni meira rými er að lengja
vísuorðin svo rýmra sé um stuðlana, og er mikið af alvarlegri
kveðskap bundið í fimm bragliða línur.
En hvort sem prjónuð eru hin flóknustu mynstur úr rími og
línulengd eða losað dálítið um hömlurnar með lengri línum er
vandinn enn hinn sami: Bragur mætir tungu alltaf á sama hátt. Og
þetta á vitaskuld ekki aðeins við um braginn eins og hann birtist í
rímunum, því allur rím- og ljóðstafakveðskapur á nýíslensku ber
sömu merki að þessu leyti.
Segulafl bragarins var meginvandi þeirra sem stóð hugur til af-
reka í ljóðlistinni, og þau skáld nýmálsins sem hæst rísa gera það
fyrst og fremst vegna þess að þau fundu eigin lausn á segulvand-
anum. Án þess væri vafasamt að kvæði þeirra gripu okkur jafn
sterkt og þau gera. Þau önnur skáld sem telja má snjöll eru það
þrátt fyrir stuðlana, ekki með hjálp þeirra. En þau eru færri en
margan grunar skáldin sem hvergi kikna undan hinum harðráða
ljóðstafabrag.
---1p.-------
43 Hér yrði of langt mál að skýra til hlítar muninn á gotnesku og barrokksku
flúri. Nægja verður sú ofureinföldun að hið gotneska fyllir út í gefið rými frá
hinu stóra til hins smáa, barrokkið flæðir frá miðju og út til jaðra og þenur
rýmið út, þótt það standi föstum fótum á ímyndaðri miðlínu.