Morgunblaðið - Sunnudagur - 05.07.2015, Blaðsíða 44

44 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5.7. 2015
Allar framtíðir heimsins. Þannig mættiþýða metnaðarfulla yfirskrift aðalsýn-ingar 56. Feneyjatvíæringsins sem
var opnuð í maí undir stjórn afríska sýning-
arstjórans Okwui Enwezor. Tvíæringurinn er
gríðarlega umfangsmikið ævintýri fyrir alla
áhugamenn um lifandi listsköpun, sköpun sem
er oft á tíðum krefjandi en yfirleitt forvitnileg
og, þegar best tekst til, innblásin og hrífandi.
Þar fyrir utan veitir heimsókn á tvíæringinn
ágæta sýn yfir stefnur og strauma í myndlist
samtímans. Mest áberandi er þó ætíð sjónar-
horn þess sem setur saman aðalsýninguna, í
meginskálanum á sýningasvæðinu Giardini,
með hluta þjóðarskálanna um kring, og í
gríðarmiklum sölum fyrrverandi vopna-
geymslunnar Arsenale.
Ekki vantar sýningarstjórann Enwezor
metnaðinn til að varpa ljósi á framtíð heims-
ins gegnum myndlistina, en því má ekki
gleyma að skapandi listamenn bregðast ætíð
við og endurspegla, á einhvern hátt, umhverf-
ið og heiminn sem þeir byggja.
Á aðalsýningunni eru verk 139 listamanna
allsstaðar að, flestir starfandi í dag en inn á
milli verk nokkurra sem horfnir eru af sjón-
arsviðinu en sýningarstjórinn telur mikilvæga
í samhenginu. Sumum rýnum finnst hópurinn
of stór, verkin of mörg, en því er þessi skrif-
ari ekki sammála. Gesturinn þarf bara að
gefa sér góðan tíma, og mæta forvitinn og
með opinn huga. Þrír dagar eru í raun lág-
markstími til að taka inn aðalsýninguna og
kjarna þjóðarskálanna, auk helstu hliðarsýn-
inga.
Átök og náttúruumræða
Sú margbrotna heimssýn sem birtst í Allar
framtíðir heimsins getur ekki kallast mjög
björt, þráttt fyrir að inn á milli séu verk sem
kitla fegurðartilfinninguna og jafnvel bjart-
sýnispinnann. Má til að nefna upphafin mál-
verk Chris Ofili, afríska innflytjendur syngja
þýska þjóðsönginn á sínum eigin móður-
málum í tilfinningaríku hljóðverki Emeka Og-
boh eða fínleg myndverk Tiffany Chung frá
Víetnam, en efniviðurinn er þar grafalvar-
legur; þetta er einskonar kortagerðarlist þar
sem byggt er á stöðum þar sem glæpir hafa
verið framdir.
Athygli vekur að fyrir miðju sýningar
Enwezor er performans þar sem lesið er úr
Das Kapital eftir Karl Marx, og marxísk hug-
myndafræði er rótin að sumum verkanna, og
þá gjarnan unnið með myndbandsmiðilinn.
Félagslegt misrétti kemur víða við sögu, með
upphafspunkt í sýningu á klassískum ljós-
myndum Walkers Evans af bandarískum far-
andverkamönnum kreppuáranna, sumir afr-
ísku listamannanna fjalla um flóttafólk, eftir
Rirkrit Tiravanija er sýnd mikil röð blýants-
teikninga af óeirðum og mótmælum víða um
lönd, og perúísk listakona, Teresa Burga, er
á svipuðum slóðum í hluta sinna verka. Og
efnahagshrunið kemur vissulega við sögu, til
að mynda í innsetningu Thomasar Hirsch-
horn, þar sem loft eins rýmisins virðist hrun-
ið niður og allt er þakið pappírum með grísku
letri, og við að skoða flennistórar ljósmyndir
Andreas Gursky, af æðinu í kauphöllum and-
spænis verksmiðjufólki að vefa körfur í Asíu,
hvarflar hugurinn að ólíkum aðstæðum fólks.
Þótt myndbandsmiðillinn sé áberandi er
klassísk teikning það ekki síður og nota
margir listamannanna teikninguna hugvits-
samlega. Til að mynda hin rússneska Olga
Chernysheva sem dregur hversdagslegar að-
stæður í heimalandinu upp á æði írónískan
hátt.
Og ástand náttúrunnar er umfjöllunarefni
margra, til að mynda í verkum hins látna
Roberts Smithson, sem fá gott rými, og
áhrifamiklu og vinsælu myndbandsverki
Johns Akomfrah frá Gana en þar er til að
mynda sýnt frá hvalveiðum við Ísland.
Á sýningunni birtast verk eftir marga
kunnustu samtímalistamennina; til að mynda
úrval áhrifaríkra neonverka eftir Bruce
Nauman, sterk myndbandsverk eftir Carsten
Höller, málverkaröð Marlene Dumas af haus-
kúpum, málverk eftir Ellen Gallagher, inn-
setning eftir Hans Haacke og röð flenn-
istórra sjálfsmynda eftir Georg Baselitz –
vitaskuld á hvolfi og finnst sumum það vera
með því besta en öðrum það versta. Svona
eru skoðanir skiptar og það er eitt af því sem
gerir tvíæringinn jafn áhugaverðan og raun
er á. Og aðalsýningin, sem hér hefur verið
rétt tæpt á, er afar forvitnileg, margir fínir
listamenn eru kynntir til sögu og flest verk
njóta sín vel.
Kraumandi sköpunargleði
Aðalsýningin lýtur einni stjórn, einni sýn, en
svo eru allir þjóðarskálarnir, í Giardini, við
Arsenale-skemmurnar og út um borgina. Í
þeim birtist fjölbreytileiki myndlistarlífsins
eins og hann verður hvað auðugastur. Sumir
skálarnir eru afar vel lukkaðir, aðrir vekja
minni áhuga, eins og gengur. Skálar Frakka
(þar sýnir Céleste Boursier-Mougenot tré
sem hreyfist og hlýða gestir á það), Úrú-
gvæja (örlágmyndir Marcos Maggi) og Kan-
BOÐIÐ TIL MARGRA DAGA MYNDLISTARVEISLU
Enginn dauði
í Feneyjum
Þjóðarskáli Armena fékk Gullna ljónið. Hann er í armensku klaustri á smáeynni San Lazzaro í Fen-
eyjaflóa og listamennirnir eru allir armenskrar ættar. Hér er myndbandsverk Ninu Katchadourian.
Fiona Hall fjallar um umhverfismál á fjölbreyti-
legan og beittan hátt í ástralska skálanum. Hér
teiknar hún íslenskan mosa á gamla seðla.
Margir listamenn tvíæringsins beita teikningu, á
margbreytilegan hátt. Á aðalsýningunni er mikil
röð teikninga Rirkrit Tiravanija af mótmælum.
Svona birtist sýningin í íslenska skálanum,
Mosku Christophs Büchel, gestum: sem til-
skipun yfirvalda á kirkjudyrum um lokun.
Þegar gægst er á glufu á vegg í margbrotnum
ítalska skálanum blasir þar við innsetning Va-
nessu Beecroft með rústum og kvenstyttum.
Hljóðlátur skáli Kýpur úti í borginni er einn af
þeim betri; hér hefur herbergi verið hálffyllt
tættum kýpverskum seðlum; eftirmál hruns.
FJÖLBREYTILEIKINN ER MIKILL Á FENEYJATVÍÆRINGNUM, NÚ SEM
ENDRANÆR. Á UMFANGSMIKILLI AÐALSÝNINGUNNI ER SJÓNUM
BEINT AÐ FRAMTÍÐ JARÐAR, MEÐ VERKUM VÍÐFRÆGRA SEM MINNA
ÞEKKTRA MYNDLISTARMANNA SEM FJALLA MÖRG HVER UM ÁTÖK OG
UMHVERFISMÁL. Í ÞJÓÐARSKÁLUNUM KENNIR LÍKA ÝMISSA GRASA.
Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is
Menning