Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2001, Side 111

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2001, Side 111
Allegóría um hlutdeild heiðinkristinna . . . ræðið, sem Jesús, sonur Davíðs, miðlar, og er ætlað einstaklingum ísraels húss, en utan Israels standa aðrar þjóðir, þar með talin kanverska konan og ættmenn hennar, sem ekki hafa sama tilkall og Israel. Samlíkingin virðist harkaleg og móðgandi.64 í samhenginu er ljóst, að orðið börn er hér notað sem hefðbundið tákn um ísraelsmenn65 Brauðið verður hér tákn um hið eskatologíska hjálpræði Guðs til ísraels.66 Hver liður myndorðsins fær tákn- ræna merkingu um annað en myndin sýnir, þess vegna er notkun myndorðsins allegorísk.67 í svari konunnar er önnur mynd af heimilishaldi. Þar er andstæðan hús- bændur við borð og hundar, sem éta það, sem til fellur af borðum þeirra. Hér er málefnið samkvæmt samhenginu áfram hjálpræði, sem Guð hefur gefið ísr- ael og Jesús miðlar.68 Með því að nota mynd af borðhaldi húsbænda er und- irstrikað, að veitandi þess hjálpræðis er Guð og að hann er veitandi bæði gagn- vart ísrael og gagnvart heiðingjum, enda þótt þeir hinir síðarnefndu hafi aðra stöðu líkt og heimilishunda. Þetta vekur hugrenningatengsl við framtíðarsýn spámanna Gt., einkum Jesaja 2.2 n., um hlutdeild heiðingjanna í hjálpræði Guðs.69 Kanverska konan viðurkennir sérstöðu ísraels, en lítur svo á, að hún, samhengi, bænum og tilbeiðslu ekki án heiðurs. Um notkun mynda með hundum hjá rabb- inum sjá Strack-Billerbeck 722-726. Theissen 203, aths. 3, telur notkun rabbína sýna, að orð um hund sé tákn um heiðingja. En Luz 436 telur hunda ekki nauðsynlega hafa ver- ið viðtekna metafóru fyrir heiðingja, mismunur Gyðinga og heiðingja sé fyrir hinn gyð- ingkristna Mt. grundvallandi, þetta sé ekki spuming um tímasetningu heiðingjatrúboðs- ins. í Didache 9.5 er vitnað til orða Jesú í Mt. 7.6 um að gefa ekki hundum það, sem heilagt er, í sambandi við að aðeins skírðir til Jesú Krists eigi aðgang að kvöldmáltíð- inni. 64 Þetta er undirstrikað af mörgum ritskýrendum eins og Gnilka 31, Holmberg 173, Ringe 69 og er erfitt að skýra. Zahn 524 telur í þessu samhengi ekki vera um skammaryrði að ræða í þessu samhengi. Grundmann 377 dregur í efa, að um skammaryrði sé að ræða, þar sem menn hafi þekkt heimilishunda. Luz 436 bendir á, að samlíkingin fái aðeins merk- ingu, ef um heimilishunda og böm sé að ræða, hún sé ekki fyrirlitleg, af því að hundar séu svo sérstaklega vesöl dýr, heldur af því að konunni sé líkt við hund og ekki bam. 65 Sjá Oepke 636-653, einkum 637 n og 651. 66 Jeremias 1965 118, aths. 2, vill hér túlka brauð sem tákn eskatologískrar máltíðar, sjá einnig Jeremias 1967, 225 n. Hagner 442 sér hér einnig tilvísun til hinnar eskatologísku máltíðar. Öðruvísi Klauck 280, sem telur Mt. ekki hafa í huga neina táknræna merkingu brauðs, þar sem um sé að ræða vandamál gyðinga og heiðingja í söfnuðinum, hann skerpi andstæðurnar og veiti hér bersýnilega gyðingkristinni hefð viðurkenningu. Bonnard 233 telur ósennilegt, að hér sé vísað til kvöldmáltíðar, þar sem heiðingkristnir hafi verið úti- lokaðir. 67 Gnilka 31. 68 Ringe 68 og 155, aths. 8, bendir á, að hugsunargangurinn tengist fyrst og fremst heimil- ishaldi og aðeins í öðru lagi hjálpræðissögu, en það gerir hann með hliðsjón af Mk. 69 Sjá nánar Jesaja 2.2 n. og útfærslu í Sak. 8.20-23, þar sem heiðingjarnir leita hlutdeild- ar í hjálpræði Guðs til ísraels, sbr. Harrington 237, Prokorný 326, Hagner 442 vísar til 109
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198
Side 199
Side 200
Side 201
Side 202
Side 203
Side 204

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.