Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2008, Page 47

ennfremur í hugmyndafræði. Hér má nefna frásögnina af Örlygi Hrappsyni.
I Sturlubók er vitnað til orða Patreks biskups fóstra Örlygs á þennan hátt:
„lata þar kirkiu giaura ok eigna enum helga Kolvmba.“(S.15) í sögunni
segir aftur á móti „þar skaltu lata kirkiu gera til dyrdar Gudi ok hinum
heilaga Columbe.“(Ól.Tr.266) Þarna er athyglisvert að sjá að kirkjan er
ekki bara gerð og eignuð helgum Kolumba eins og hjá Sturlu heldur lætur
ritstjóri Ólafs sögu samsteypunnar guði eftir dýrðina ásamt Kolumba.
I texta Flateyjarbókar og AM 62 af Ólafs sögunni verða skilaboðin enn
skýrari og sérstök réttlæting íylgir á því hvers vegna Kolumba er helguð
kirkjubyggingin: „lattv a þeirri íordu kirkío gera gvdi til dyrdar ok envm
helga Colvmba þviat hann er mikill gvds vin ok varr einkanligr patronvs þat
er at skilia vaR hoívd fadir ok form^lanndi vid gvd.“(Ól.Tr.266nm). Þetta
hljómar eins og réttlæting á því hvers vegna Kolumba er veitt sú náð að
íylgja guði í dýrðlegri kirkjubyggingu Örlygs. Það hefur tvímælalaust verið
nær hinum kristilega rétttrúnaði að gera kirkju „guði til dýðrar“ fremur en
eingöngu „eigna enum helga Kolvmba“ kirkjuna eins og í S. og H. enda
var hinn írski dýrlingur fallinn úr náðinni hjá innlendum kirkjumönnum
í byrjun l4.aldar.8
Örlygur lenti í lífsháska við komuna til landsins en hét ekki á guð eða
þekkta dýrlinga eins og eðlilegt hefði verið heldur á „Patrek byskup til land-
tauku ser.“(S.15). Þetta hefur ritstjórinn guðhræddi betrumbætt og lætur
Örlyg heita á „Guð til land töku þeim. ok þar með aa Patrech biskup.“(Ól.
Tr.267). Þarna er guð kominn í fyrsta sætið enda áreiðanlega kristilegra
en veita óþekktum írskum biskupi slíkan heiður. Enn er hægt að benda á
vafasama klausu í Landnámu um trúarlíf þeirra feðga Örlygs og Geirmundar
en þar segir „þeir Aurlygr frændr trudu aa Kolumba.“ (S.15). Hætt er við
að þetta þyki ekki góð guðfræði enda segir svo í Ólafssögunni „sva segiz
at hans s(on) hafi alldri blotað skurðgoð.“(Ól.Tr.267-268). Höfundurinn
hefur væntanlega ekki kunnað við að kveða sterkar að orði miðað við upp-
lýsingarnar úr Landnámu.
8 Magnús Már Lárusson 1956-1978, bls.665-666.
45