Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2008, Page 56

anda, því að í frásögninni er draumi fjósakonunnar vísað frá með þessum
orðum: „ecki mark at þui er Konur dreymdi“(H.21). Aftur á móti hefur
ritstjóri Olafs sögurnnar bætt um betur og lagt sig í líma við að gera dreym-
andann virðingarverðan og marktækan. Sæmilega upplýstur og guðhrædd-
ur 14. aldar maður hefur séð í hendi sér að draumar Hauksbókartextans
voru á margan hátt vafasamir. Hann hefur því að mínu mati tekið sig til
og umbreytt þeim þannig að samrýmdist rétttrúnaðinum. Hér er fyrst til
að taka, að ómarktækum dreymendum þ.e. fjósakonununni og munknum
er sleppt. Ahersla er lögð á að gera Halldór merkan, því uppruni hans og
kristni er ámálguð. Það er ennfremur til frekari öryggis bætt við að, „allz-
valldandi Gvð“ hafi lofað Ásólfi að birtast í draumi Halldórs. (Ól.Tr.279). Ef
draumar Hauksbókartextans eru skoðaðir koma fyrir atriði sem áreiðanlega
hafa farið fyrir brjóstið á ritara Ólafs sögunnar. Þar birtist Ásólfur á heldur
ógnvekjandi og vafalaust ókristilegan hátt „dreymdi Halldor at Asolfr kom
at hanum ok kuezt bædi augu mvndv sprengia or hausi hanum nema hann
keypti bein hans sliku verdi sem hann selldi.“44(H.21). í frásögn Ólafs
sögunnar er Ásólfur mun mildari, „syndiz honum isuefní at maðr kom at
honum biartr ok vegligr“(Ól.Tr.278). Þessi bjarti og veglegi maður sem
þarna birtist Halldóri er ekki með neinar hótanir um limlestingar. Hann
er eingöngu með kurteisleg tilmæli um,að griðkonan þerri ekki fætur sínar
á leiði hans og ennfremur ósk um að„kirkian standi yfir legi minv.“(Ól.Tr.
278). Hér hefur Ásólfur því aldeilis breytt um yfirbragð. Það er ennfremur
tekið sérstaklega fram um Ásólf þegar hann kynnir sig í draumnum „kom
ek higat til landz þessa aa land nama tið ok vel kristinn“(Ól.Tr.278). Það
hefur verið vissara að taka það fram að hann væri „vel kristinn“ því hegðun
hans í draumi Hauksbókar er dálítið á skjön við þá mynd. Á beinin sem
mesti styrrinn stóð um í Hauksbókartextanum er ekkert minnst í Ólafs sögu
textanum. í Hauksbókartextanum eru beinin töluvert aðalatriði enda nið-
urstaðan sú að Halldór „keypti bein Asolfs ok let giora at treskrin ok setia
yfir alltari.“(H.21). Ásólfur er þannig meðhöndlaður eins og merkur dýr-
lingur þó engar heimildir væru til þess.45 í Ólafs sögunni er það eingöngu
44 Hér er greinilega um forn áhrif að ræða, Ásólfur birtist sem ógnandi draugur fremur en heilagur
maður sbr. Nils Lid 1956-1978, bls.301.
45 Það var á valdi kirkjulegra yfirvalda að viðurkenna helgina, sjá Jorgen Raasted 1956-1978, bls.324.
54
1