Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2008, Síða 57

með leyfi guðs sem Ásólfur birtist og sagði „til graptar mins.“(Ól.Tr..279).
Þarna er því bara legstaðurÁsólfs til umfjöllunar, og verkefni Halldórs er ekki
að láta gjöra tréskrín um beinin heldur „let hann kirkivna setia rett yfir leiði
Asolfs. sem hann hafði fyrir s(agt).“(Ól.Tr. 279) . Hér birtist vantrú ritarans
á því að Ásólfur væri slíks heiðurs aðnjótandi að bein hans ættu heima
á altari guðs. Hér hefur hann því valið að fylgja Sturlubók sem minnist
hvorki á bein né drauma en talar þó um kirkjubyggingu á Hólmi, „þar var
hann grafiN. stendr þar nv kirkia sem leidi hans er. ok er hann eN helgazti
madr kalladr.“(S.24). Sama held ég eigi við þar sem segir af kirkjuviðnum.
I báðum frásögnunum er sagt frá því, að farið er utan til kaupa á kirkjuviði.
I Hauksbókartextanum er það Illugi sonur Halldórs bónda sem fer utan
og minnir athöfn hans ekki alllítið á ýmsa heiðna landnámsmenn46 og
jafnframt birtist hér sönnun á krafti Ásólfs til áheita „bar hann fyri bord
kirku vidinn allann ok bad þar koma sem Asolfr villdi.“(H.21). Ásólfur
hefur greinilega orðið vel við „enn ííj. nottum sidar kom vidrinn aa Kirkiu
sand at Holmi. nema ij tre komu aa Raufarnes a Mýrumm.“(H.21). Síðan
segir af veglegri kirkjubyggingu í Hauksbókartextanum „let gera kirkiu
xxx.c ok vidi þackta“(H.21). Kirkja þessi var helguð „Kolumkilla med
Gudi.“(H.21). í frásögn Ólafs sögunnar er það Halldór sjálfur sem lætur
í haf og sækir kirkjuviðinn til Noregs, ekkert ber á dularfullum atvikum í
sambandi við þessa för. Ekkert er sagt frá því að kirkja Halldórs hafi verið
helguð Kolumkilla með guði. (Ól.Tr.278-279). Kolumkille hafði verið
viðurkenndur sem dýrðlingur á fyrsta skeiði kirkjunnar og er messudagur
hans tiltekinn í hinum elsta kristnirétti. Vegur hans hefur svo farið dalandi
því hann er horfinn úr kristnirétti Árna biskups.47 Hér gæti því varkárni
Ólafs sögu ritarans birst með því að hann sleppir að minnast á þennan
vafasama dýrling. írskir dýrlingar virðast annars hafa misjafnt rikti og má
vafalaust kenna um sjálfstæði írskra kirkjuyfirvalda og ýmiss konar sérvisku
sem þeir héldu lengi í. Irski dýrlingurinn og nafni Kólumkilla, Columba
var m.a.sakaður um villutrú vegna andstöðu sinnar við Rómarveldið.
Sannkristnum kirkjumönnum hefur þótt vissara að nefna ekki tengsl við
46 Það er því forneskjubragur á þessari frásögn og hefur Dag Strömbáck kallað hana „den gamla
hedniska seden i kristen stöpning" (Strömbáck Sejd, 138)
47 Magnús Már Lárusson 1956-1978, bls. 665-666.
55