Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2008, Síða 58

hugsanlega vandræðamenn48. Niðurstaða mín varðandi þennan samanburð
er sú, að ritari Olafs sögunnar hafi notast við annars vegar Sturlubók
en jafnframt því við svipaða heimild og Haukur, en á meðvitaðan hátt
sveigt frásögnina að kristilegum rétttrúnaði hins upplýsta 14. aldar manns.
Skrúðmælgi frásagnarinnar og bein ræða, benda ótvírætt til sögusmiðsins,
samsetningar eins og bjartur og veglegur og allsvaldandi guð.49 I alla staði
ber Hauksbókartextinn merki um að vera eldri og upprunalegri.50
Hauksbókartextinn gæti hæglegast verið frá Styrmi runninn og þá á ég
við allan textaauka Hauks.51 Sveinbjörn Rafnsson telur aðeins hluta af auka
Hauks frá Styrmi kominn þ.e. frásögnin þar sem tilvísunin til Gríms kemur
fyrir og beinafundinn undir Eyjafjöllum og hugsanlega fjölgun draumanna.52
Sú hyggja Sveinbjarnar, að helgisögnin eigi uppruna sinn í gamalli Ólafs sögu,
litar alla umfjöllun hans um þetta mál. Af því hann vill gera þessari fornu Ólafs
sögu svo hátt undir höfði, að áhrifa frá henni gæti í Sturlubók og Styrmisbók
verður draumleysi Sturlubókar töluvert vandamál. Lausn hans er sú, að Sturla
hafi „medvetat utelámnat drömberáttelsen...“53 Mörgum árum seinna bætir
Sveinbjörn við eftirfarandi skýringu á verklagi Sturlu: „Líklega hefur honum
ekki þótt ómaksins vert að afrita hana í Sturlubók, fjósakonusögu þar sem eng-
inn er landnámsmaðurinn.“54 Frásagnaraukar Hauksbókar um Ásólf bera þess
merki að vera af sömu rót sprottnir. Þar á ég við hliðstæður sem birtast í því að
48 Herren Michael 1983, bls.486. Hér er um að ræða nafna Kólumkilla okkar eða Columba eða
Columcille skv. Herren Michael og því auðvelt að rugla þeim saman. (1983, bls.485).
49 Samkvæmt rannsóknum Ólafs Halldórssonar (1987-1989)gædr áhrifa sögusmiðsins víða, sjá
bls.49-50.
50 Að þessu ýjar Judith Jesch þar sem hún segir „That could suggest that LdnHb retains some
elements of the legend in its original form“(1985, bls.520).
51 Finnur Jónsson var þess fullviss að textaukann mætti heimfæra upp á Styrmi, „Alle de anforte
tillæg osv. passer fuldstændig til det forfatterskab, - hvis det kan kaldes sáledes -, som Styrme har
eller kan antages at have udfoldet.“(1900,xv).
52 Hann virðist taka undir með Birni M. Ólsen sem talaði um að sögnin í H „gengiver hele
Ásólfs-legenden pá et senere udviklingstrin end 01afssagaen.“(Ólsen 1893, bls. 307). Sjá
Sveinbjörn Rafnsson 1974 75-76. „Det kan darför mycket val vara Grímr som ytterst stár bakom
legendvarianten om Ásólfur í H.“(1974, bls.78).
53 Sveinbjörn Rafnsson 1974, 75. Sama kemur fram í Sögugerð Landnámabókar, „Sögunni er hins
vegar sleppt í Sturlubók, að því er virðist af ásettu ráði.“(2001, bls.69-70) Beinast liggur við að
ætla að hér eigi Sveinbjörn við svipaða draumafrásögn og í Ólafs sögunni.
54 Sveinbjörn Rafnsson 2001,70. Án þess að skýra það nánar er eins og Sveinbjörn hallist nú að því
að frásögnin í forriti Sturlu hafi verið svipuð og hjá Hauki, a.m.k. er engin fjósakonudraumur
í Ólafs sögunni.
56