Jökull - 01.12.1992, Qupperneq 69

Hvergi var þoka eða skýhnoðri á loftinu, svo að sjá
mátti yfir alla Norður-Múlasýslu og Suður-Múlasýslu,
afstöðu af öllu, og suður í Lón; og suður yfir Ör-
æfajökul sást ofan á auð fjöll, sem eru á að gizka í
Fljótshverfi. Þetta er ljós vottur um, að Snæfell er
hærra en Öræfajökull, þar sem svona sást til fjalla yfir
hann.
Margir hafa fyr og síðar talað um, að dalir mundu
vera í Vatnajökli. Ekki get ég alveg synjað fyrir að
svo sé, heldur var inn af Maríu-tungum, hér um bil í
miðjum jöklinum, dæld mikil og lá til suðrs og norðrs.
Klettar voru beggja vegna við dæld þessa, en hvergi
sá ég auðnu, enda var það ekki vel að marka, því kíkir
hafði ég ekki; en á loftinu upp yfir honum sýndist mér
sem hann væri auður.
Annan dal sá ég suður af Geldingafelli; hann er
mjög grunnurog líklega gróðurl ítill, því snjór var undir
hverri öldu í honum; jökulbrún er í báðum endum á
honum. Syðri endi hans stefnir fram á Mýrar eða
Suðursveit.
Staddur á Vestdalseyri, 5. Okt. 1877.
Guðmundur Snorrason
frá Bessastaðagerði í Fljótsdal.
Guðmundur þessi varð síðar bóndi í Fossgerði á
Jökuldal 1884-1924, greindur maður og athugull um
niargt, stundaði smíðar og verslun með búskapnum.
Er sagt að hann flytti inn brennivín í ámum, beint
frá útlöndum til Seyðisfjarðar, en þaðan heim í kút-
um og seldi. (“Búkolla“). Hann var eftir þetta afrek
gjarnan nefndur Guðmundur Snæfellsfari. Hann var
kvæntur Álfheiði Þorsteinsdóttur frá Glúmsstöðum,
moðursystur Björgvins Guðmundssonar tónskálds.
könnunarferð fljótsdælinga
1880
Fljótsdælingar láta þó ekki hér við sitja. Þann 22.
ágúst 1880 halda 8 menn úr Fljótsdal og Fram-Fellum
mn að Snæfelli, og hafa loftþyngdarmæli meðferðis
” vera mætti að uppgönguveður fengist."
Einn þeirra var Guttormur Vigfússon frá Arnheið-
arstöðum, búfræðingur frá Stend í Noregi 1877, sem
ritaði ferðalýsingu birta í Norðanfara 20. árg. (1-2),
18- nóv. 1880. Veturinn eftir var hann kennari við
Nöðruvallaskóla, síðan í framhaldsnámi við Landbún-
aðarháskólann í Kaupmannahöfn, og gerðist svo fyrsti
skólastjóri hins nýstofnaða búnaðarskóla að Eiðum
1882, síðar bóndi í Geitagerði og alþingismaður um
árabil.
Guttormur segir ekki hverjir samferðamenn hans
voru, en í dagbók Sölva Vigfússonar á Amheiðarstöð-
um kemur fram, að það voru þessir menn: Þorvarð-
ur Kjerúlf læknir og bóndi á Ormarsstöðum, Jóhann
Frímann Jónsson sama stað, Andrés Jörgensson Kjer-
úlf, faðir Þorvarðar læknis, bóndi á Melum, Brynj-
ólfur Þórarinsson bóndi á Brekku, Ólafur Stefánsson
bóndi í Hamborg, Baldvin snikkari (líklega Jóhann-
esson, síðar bóndi í Stakkahlíð, Loðmundarfirði), auk
þeirra bræðra, Guttorms og Sölva á Arnheiðarstöðum.
Þar eð ferðasaga Guttorms er nú í fárra höndum,
finnst mér rétt að birta hana hér í heilu lagi. Fyrirsögn
greinarinnar í Norðanfara er: „Ferð upp á Vatnajökul“,
sem hlýtur að vera misprentun. Eg hef bætt millifyr-
irsögnum í greinina og skýringum við plöntunöfn o.fl.
(Þessar skýringar eru innan homklofa).
FERÐIN UPP Á FJALLIÐ
- 22. ágúst riðum vjer nokkrir saman úr Fljóts-
dal og Fellum innundir Snæfell, og höfðum með oss
loptþyngdarmælir, ef vera mætti að uppgönguveður
fengist.
Að morgni hins 23. var þokukúfur á fellinu, og bið-
um vjer framundir hádegi, ef þokunni ljetti, því suð-
vestanblær og skin var hið neðra, og hvergi þokueimur
það sem sást til Vatnajökuls. Er þetta hvorttveggjaör-
uggt heiðríkjumerki hjer eystra, og því hjeldum vjer af
stað, þótt þokunni ljetti eigi. Völdum vjer til uppgöngu
röðul þann er veit til Hjeraðsins.
Gekk allt greiðlega þar til er vjer komum upp á fall-
jökulsveif þá, er liggur norðan í fellinu. Var þokunni
þá að vísu mestri ljett; en nú tóku við gjár og sprungur,
sumar hálffullar af vatni en sumar tómar, allur jökull-
inn þakinn aurleðju, grjóti og fossandi smálækjum.
Gekk ferðin því bæði hægt, er svo gætilega varð að
fara, og krókótt, unz vjer komum efst upp í jökulkinn-
ina, ofanvert við sveifina.
Þar komum vjer að jökulgjá, er lá þvert fyrir allri
sveifinni. Var enginn kostur að komast fyrir hana,
því að öðru megin lá hún fram á þverhníptan hamar,
en hinu megin ofan í jökulhengi. Gjá þessi var frá
JÖKULL, No. 42, 1992 67