Jökull - 01.12.1992, Qupperneq 97

TÓLFTIOKTÓBER NÍTJÁN HUNDRUÐ OG ÁTJÁN
Eyjólfur Guðmundsson
Hjallabraut 33, Hafnarfirði
Mér er þessi dagur afar minnistæður, sé hann fyrir
mér eins og hann hafi liðið hjá í gær. Ég átti þá heima
hjá foreldrum mínum, sem bjuggu að Neðri-Brekkum
í Mýrdal. Fjórbýlt var á Brekknatorfunni og gengu
býlin undir nöfnunum; Efri-, Mið- og Neðri-Brekkur.
Stutt var á milli bæja, allt frá nokkrum metrum upp í
tvö til þrjú hundruð metra.
A þessum árum man ég eftir þrem strákum á
Brekknabæjunum, á mismunandi aldri, frá 8 til 14 ára,
að mig minnir. Lékum við okkur oft saman, en leikir
okkar voru í flestum tilfellum stælingar á störfum full-
orðna fólksins. Einn vinsælasti leikurinn, þegar veður
leyfði, var að síga í bjarg. Til þess þurftum við sig-
band. Var þá ekki í annað hús að venda en komast yfir
feipi á einhverjum bænum. Það var hins vegar ekki vel
séð, því að þau urðu oft illa útleikin, óhrein og særð.
Samviskan var því ekki alltaf sem best, þegar búið var
að komast yfir reipi og farið austur í Kerlingagil, að
æfa áræði okkar og leikni í fjallamennskunni. Ég var
yngstur þessara pörupilta og varð því að sætta mig við
fyrirmæli leikfélaga minna, ef ég vildi njóta þess að
þeir tækju mig með, enda ekki sérlega óljúft. Hins
Vegar hafði ég það tromp á hendinni að vera þeirra
léttastur og nógu vitlaus til þess að taka að mér það,
sem þeir vildu losna við. Ég fann ekki til hræðslu og
því oftast látinn síga. Það fannst mér mikil upphefð.
Þennan dag var bæði fagurt og milt haustveður.
Jörðin skartaði sínum fegurstu haustlitum, túnin fag-
nrgræn þar sem nýbúið var að slá hána, en á úthaga
°g slægjulönd sló gulgrænni slikju, sem alltaf skipti
um litblæ eftir því sem sólin færðist til á leið sinni.
Stafalogn var, himinn háskýjaður og sólskinsblettir á
víð og dreif, eftir því hvernig skýin greiddust í sundur.
Við félagarnir munum hafa farið austur í Gil upp
Ur hádeginu. Álykta ég það af atburðarásinni seinna
um daginn. Svo er það eitt sinn er ég kem upp úr
einu siginu, og við félagarnir settumst á bjargbrúnina
að njóta fegurðar lofts og jarðar, söngs smáfuglanna
og værðar sauðfjárins, sem dreifði sér um móana á
eystri gilbarminum, að við sjáum kolsvartan reykjar-
mökk stíga upp af jöklinum, að baki byggðarinnar. I
fyrstu urðum við undrandi, hvernig gæti verið kviknað
í jöklinum og ekki laust við að við yrðum hálf smeykir.
Eftir mikil heilabrot kemst sá elsti okkar að þeirri nið-
urstöðu, að líklega sé þetta Katla og sé byrjuð að gjósa.
Hann hafði heyrt fullorðna fólkið tala um jarðskjálfta
undanfarið og minnst á Kötlugos í því sambandi. Þeg-
ar við höfðum áttað okkur á, hvað um var að vera, fór
kjarkurinn minnkandi, því svo mikið vissum við, að
hér gat verið mikil hætta á ferðum, bæði fyrir fólk og
fénað. Sérstaklega var ég óttasleginn vegna þess að
faðir minn var að vinna við útskipun á kjöti í Vík. Þar
voru bátar frá Vestmannaeyjum, sem lágu við akkeri
á legunni nokkur hundruð metra frá landi. Þeir tóku
við kjöttunnunum, sem útskipunarbátarnir fluttu út að
þeim og stöfluðu þeim í lestar og á þilförin. Á þeim
árum var allt kjöt brytjað í spað, eftir vissum reglum
og síðan saltað í tunnur. Kjöttunnumar voru fluttar á
kerrugrindum frá sláturhúsunum niður að flæðarmáli.
Ein tunna var höfð á hverri kerrugrind. Hvíldi neðri
löggin á aftari bita kerrunnar en efri hlutinn vissi upp
á ská. Þegar láta átti tunnuna upp í útskipunarbátinn,
kræktu tveir menn saman höndunum, hölluðu tunn-
unni á handleggina en tóku með hinum höndunum
undir laggimar á tunnunni, réttu sig upp og létu tunn-
una renna varlega inn yfir borðstokkinn þeim megin
sem borðstokkurinn lá á sandinum.
Eins og gefur að skilja kom atburður sem þessi
miklu róti á Víkurbúa. Þegar menn sátu undirborðum,
um miðjan dag, urðu þeir sem voru á stjákli úti, varir
JÖKULL,No. 42, 1992 95