Jökull

Útgáva

Jökull - 01.12.1993, Síða 74

Jökull - 01.12.1993, Síða 74
SÍÐUJÖKULL Á FLUGFERÐ Oddur Sigurðsson, Orkustofnun, Grensásvegi 9, 108 Reykjavík í byrjun árs 1994 fréttist að mikið rask væri á Síðujökli. Yfirborð jökulsins var orðið mjög óslétt og sprungið. Þann 4. janúar varð gæslumaður vatnshæð- armælis í Djúpá í Fljótshverfi var við að nokkuð hafði vaxið í ánni og hún skyndilega orðið skolgrá. Var áð- ur á henni lítill litur sem vant er um jökulvatn að vetri. í fáein ár höfðu starfsmenn Raunvísindastofnunar Háskólans fylgst með því að jökullinn herti á skriði sínu. Var búist við að jökullinn ryddist fram í jaðarinn fyrr en síðar, um 1 km eða svo, eins hann hafði gert bæði 1934 og 1963-64. Eflaust hefur þetta gerst oft áður en ekki eru til neinar sagnir af því. Þegar flogið var yfir jökulinn til athugunar 7. janú- ar 1994 leyndi sér ekki að lokaþáttur þessarar atburða- rásar var hafinn (sjá forsíðumynd). í hálfhring nokk- urn veginn samsíða fremsta jökul-jaðrinum hafði risið mikil bylgja um 70 m há sem færðist fram u.þ.b. 20 m á sólarhring. Ekki brotnaði jökulyfirborðið mikið við að bylgjast svona upp, en þar sem einhver ójafna var í undirlagi jökulsins kom fram missmíði á jökulyfir- borðinu og sprakk þá jafnan talsvert fyrir. A mynd- inni sést einn slíkur staður gjörla. Skammt upp af upptökum Djúpár hafði árin á undan komið upp jök- ulsker. Á þessu skeri braut nú jökullinn með græn- golandi lit í sárið. Framskriðsbylgjan virðist vera hindrun fyrir vatnsrennsli undir jöklinum þannig að neðan hennar kemur ekkert gruggugt vatn fram sem tengist þessu hraða skriði jökulsins. Grugguga vatnið hefur hér brotist út undan jaðrinum við enda bylgjunnar og nær sér fram í Djúpá þegar þessi mynd er tekin, enda áin orðin skolgrá í byggð 3 dögum áður. Mánuði seinna dökknaði svo liturinn á Hverfisfljóti og enn leið annar mánuður þar til gruggið náði sér fram í Brunná. Tæpir 2 mánuðir liðu þar til allur jaðar jökulsins var kominn á hreyfingu. Tæpum tveim mánuðum eft- ir það var framskriði að mestu lokið. Jökullinn átti þá eftir að sjatna mikið og hníga til, þótt þess gætti lít- ið við jaðarinn, en miklar breytingar urðu á yfirborði hans t.d. við Pálsfjall frá því síðla vetrar fram á haust. Jöklarannsóknafélagið hefur staðið fyrir mæling- um á sporði Síðujökuls síðan hann hljóp síðast fram 1964. Mælistaðimir eru tveir og báðir við upptök Brunnár. Á þessum þrem áratugum sem mælingarnar hafa staðið hopaði jökullinn annars vegar 1367 m og 1278 m hins vegar. Á þessum stöðum skreið hann nú fram um 1160 m og 1117 m. Bendir það til þess að jökullinn hafi ekki aukið rúmmál sitt á þessu 30 ára tímabili og jafnvel minnkað. Jökullinn sem þarna fór af stað með svona miklum gauragangi náði upp und- ir hlíðar Grímsfjalls að vestan. Hann er rúmlega 500 km2 að flatarmáli. THE RECENT SURGE OF SÍÐUJÖKULL In early January 1994, people noticed that Síðu- jökull, one of the outlet glaciers of SW-Vatnajökull, had suddenly started surging. A bulge, 70 m high, was observed to propagate at the speed of 20 m per day downglacier (see the coverpage). When the bul- ge reached the glacier front, Siðujökull started to advance and moved forward by about 1160 m, in less than 4 months. Síðujökull is known to surge with 30 years interval; previous surges being in 1934 and 1963- 1964. The glacier snout retreated 1367 m in 1964- 1993. The total area of the outlet is 500 km2. 72 JÖKULL,No.43,1993
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92

x

Jökull

Qulequttap nassuiaataa:
Ársrit Jöklarannsóknarfélags Íslands og Jarðfræðafélags Íslands
Saqqummersitap suussusaa:
Katersaatit:
Gegnir:
ISSN:
0449-0576
Oqaatsit:
Ukioqatigiiaat:
72
Assigiiaat ilaat:
73
Aviisini allaaserineqarsimasut nalunaarsornikut:
Saqqummersinneqarpoq:
1951-Massakkut
Iserfigineqarsinnaavoq piffissaq una tikillugu:
2023
Saqqummerfia:
Redaktør:
Jón Eyþórsson (1952-1967)
Sigurður Þórarinsson (1957-1982)
Guðmundur Pálmason (1965-1976)
Sveinbjörn Björnsson (1967-1976)
Helgi Björnsson (1983-1985)
Leó Kristjánsson (1983-1985)
Ólafur G. Flóvenz (1986-1987)
Tómas Jóhannesson (1988-1989)
Helgi Björnsson (1990-1993)
Leó Kristjánsson (1990-1993)
Áslaug Geirsdóttir (1994-2007)
Tómas Jóhannesson (1998-1998)
Bryndís Brandsdóttir (1998-2007)
Halldór Gíslason (2002-2003)
Snævarr Guðmundsson (2006-2007)
Freysteinn Sigmundsson (2008-2008)
Leifur A. Símonarson (2008-2008)
Olgeir Sigmarsson (2008-2008)
Ívar Örn Benediktsson (2012-2012)
Helgi Björnsson (2012-2012)
Guðrún Larsen (2012-2012)
Olgeir Sigmarsson (2012-2012)
Bryndís Brandsdóttir (2013-2016)
Snævarr Guðmundsson (2013-2016)
Þorsteinn Þorsteinsson (2013-2016)
Oqaaseq paasinnissutissaq:
Allaaserineqarnera:
Reykjavík Jöklarannsóknafélag Íslands Jarðfræðafélag Íslands 1951-.

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar: 1. tölublað (01.12.1993)
https://timarit.is/issue/387311

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.

1. tölublað (01.12.1993)

Gongd: