Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.2012, Blaðsíða 12

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 1. tbl. 88. árg. 20128
er lokið á skurðdeildum og fer fram á
lyflækningadeildum vorið 2012.
Fræðslan hófst í janúar 2011. Útbúin
voru kennslugögn og keypt hjálpargögn
og sýndarsjúklingur. Fræðslan tók um 40
mínútur og fól í sér fyrirlestur, sýnikennslu
og umræður. Hún byggist á pinklinum frá
IHI sem áður er getið (sjá töflu 2).
Tíminn sem sjúklingar
eru með þvaglegg skiptir
mestu máli um hvort sýking
hlýst af. Minni hætta er á
þvagfærasýkingum þegar
tappað er reglulega af
sjúklingum með einnota
legg heldur en ef þeir eru
með inniliggjandi þvaglegg.
Allar deildir, sem tóku þátt í verkefninu,
voru heimsóttar og fundað með hjúkrunar­
fræðingum og sjúkraliðum. Áhersla var
lögð á að taka ígrundaða afstöðu á
hverjum degi til þess hvort fjar lægja mætti
þvaglegg sjúklings og að minni hætta er
á sýkingum þegar tappað er reglu lega af
sjúklingum með einnota legg heldur en ef
þeir eru með inniliggjandi legg. Þá var rætt
um mikilvægi góðrar umhirðu og eftirlits
með þvaglátum eftir að leggur er tekinn.
Að lokum var minnt á að tíminn, sem
þvagleggurinn er í sjúklingnum, skiptir
mestu máli um hvort sýking fylgir í kjölfarið
og því mikilvægt að leggir dagi ekki uppi.
Sýnikennslan fólst í kennslu á blöðru­
ómtæki, vali á þvaglegg og ísetningu
hans. Þá var lögð áhersla á að nota
önnur úrræði en þvagleggi við eftirlit
og stjórnun þvagláta. Jafnframt voru
kynntar nýjar verklagsreglur varðandi
eftirlit og umhirðu þvagleggja sem
teknar hafa verið upp á spítalanum. Þar
koma meðal annars fram viðurkenndar
ábendingar um notkun þvagleggja svo
koma megi í veg fyrir ástæðulausar
þvagleggsísetningar (sjá töflu 3). Um
leið er minnt á mikilvægi þess að hafa
nákvæmt eftirlit með þvaglátum sjúklinga
til að forðast ofþenslu á þvagblöðru því
hún getur valdið skaða.
Mikilvægt er að fylgjast
nákvæmlega með þvag­
látum sjúklinga til að
hindra ofþenslu á
þvagblöðru en hún getur
valdið tímabundnum eða
varanlegum skaða.
Góð umræða fóru fram á öllum deildum
og greinilegt að starfsfólk var ánægt að fá
tækifæri til að viðra vandamál sem koma
upp í daglegu starfi svo og að geta leitað
ráða við þeim. Fræðslunni er fylgt eftir
með tveimur heimsóknum, einum mánuði
og þremur mánuðum seinna, þar sem
helstu atriði eru áréttuð. Límminnismiðum
(Post­it) og merktum pennum er dreift
í þeim heimsóknum. Á miðunum og
pennunum eru áminningar um að taka
ígrundaða afstöðu daglega til þvagleggja
og að meta hvort þeirra er þörf.
Niðurstöður úr gagnasöfnun fyrir
fræðsluna hafa verið kynntar á
málþingum skurðlækningasviðs LSH, á
norrænni ráðstefnu þvagfæraskurðlækna
og hjúkrunarfræðinga og á Hjúkrun
2011, vísindaráðstefnu Félags íslenskra
hjúkrunarfræðinga. Að lokinni seinni
gagnasöfnun verða niðurstöður kynntar
í vísindagreinum í fagtímaritum.
Tafla 3. Viðmið um ísetningu þvagleggja.
Viðurkenndar ábendingar um ísetningu:
1. Þvagteppa
2. Slöpp þvagblaðra og tæmingar erfið leikar
3. Aðgerðir á þvagfærum eða á aðliggjandi
líffærum
4. Nákvæmt eftirlit með útskilnaði þvags
5. Sjúklingur með III. eða IV. stigs
þrýstings sár á spjaldbeini og þvagleka
6. Líknandi meðferð (val sjúklings)
7. Fyrsti sólarhringur eftir ísetningu epidural­
leggs
8. Ekki má eða er hægt að hreyfa sjúkling
vegna áverka eða óstöðugs brots.
Þvagleggi ætti ekki að nota:
1. vegna þvagleka
2. vegna hreyfiskerðingar/rúmlegu
3. til þægindaauka fyrir starfsfólk
4. vegna óska sjúklings
5. til töku þvagsýna
6. til að fylgjast með þvagútskilnaði þegar
aðrar aðferðir duga.
Frekara lesefni
Elpern, E.H., Killeen, K., Ketchem, A.,
Wiley, A., Patel, G., og Lateef, O. (2009).
Reducing use of indwelling urinary
catheters and associated urinary tract
infections. American Journal of Critical
Care, 18, 535­541.
Institute for Healthcare Improvement (IHI)
(e.d). Prevent catheter-associated urinary
tract infections. Sótt 13. febrúar 2011
á http://www.ihi.org/IHI/Programs/
ImprovementMap/PreventCatheterAssoci
atedUrinaryTractInfections.htm.
Jain, P., Parada, J.P., David, A., og Smith,
L.G. (1995). Overuse of the indwelling
urinary tract catheter in hospitalised
medical patients. Archives of Internal
Medicine, 155, 1425­1429.
Saint, S. (2000). Clinical and economic
consequences of nosocomial catheter­
related bacteriuria. American Journal of
Infection Control, 28 (1), 68­75.