Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.2012, Side 46

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 1. tbl. 88. árg. 201242
skýringaþátta. Eftir sem áður mælist ekkert samband milli
langtímasykurgildis og annarra þátta en streitu og menntunar.
Gerð var tvíkosta aðhvarfsgreining þar sem notuð var flokkuð
mæling á langtímasykurgildinu. Annars vegar voru þátttakendur
með langtímasykurgildi 7,5% eða lægra og hins vegar þeir
með hærra langtímasykurgildi, þar sem sömu frumbreytur og
áður voru notaðar til að spá fyrir um hvort einstaklingur væri
með langtímasykurgildi yfir 7,5% eða ekki. Niðurstaðan var í
öllum aðalatriðum hin sama og þegar líkanið var sett upp með
langtímasykurgildið mælt á samfelldum kvarða. Í þessu líkani
kemur þó til viðbótar fram munur á þeim sem eru með sykursýki
af tegund 1 eða tegund 2 (sjá töflu 3). Eins og í fyrra líkaninu er
það einkum sá hópur sem hefur framhaldsskólapróf sem sker
sig úr hvað menntun varðar en einstaklingar í þeim hópi eru
næstum fimmfalt líklegri en einstaklingar með grunnskólamenntun
eingöngu til að vera með langtímasykurgildi yfir 7,5%.
Til að skoða nánar á hvern hátt þekking tengist langtíma­
sykur gildinu má reikna spáðar líkur á að langtímasykurgildi sé
yfir 7,5% miðað við tilteknar forsendur2. Mynd 2 sýnir hvernig
spáðar líkur á að langtímasykurgildi sé yfir 7,5% breytast þegar
fjöldi réttra svara breytist frá 1 til 14 fyrir menntunarhópana þrjá.
Áhrifin voru metin fyrir einstakling sem býr með öðrum, er 46 ára
(meðalaldur þátttakenda), með sykursýki af tegund 1 og mælist
með streitu og stigafjölda á sjálfseflingarkvarða í meðallagi.
Myndin sýnir að hugsanlega eru tengsl til staðar milli þekkingar
og langtímasykurgildis þó frekari rannsóknir þurfi til að staðfesta
að svo sé. Þannig spáir líkanið því að líkurnar á að einstaklingur
með framhaldsskólapróf, sem svarar tveimur spurningum rétt,
hafi langtímasykurgildi yfir 7,5% séu um 65%. Fyrir einstakling
með framhaldsskólamenntun, sem svarar 12 spurningum rétt,
eru spáðar líkur á að langtímasykurgildi sé yfir 7,5% aðeins um
27%. Til að staðfesta að þetta samband sé ekki bundið við þetta
tiltekna úrtak þarf hins vegar upplýsingar frá fleiri einstaklingum.
Tafla 2. Áhrif einstakra þátta á HbA1c­gildið. Feitletraðar frumbreytur eru marktækar við α=0,05.
b SE P Sérhæf skýring
Fasti 7,051 1,548 0,000
Býr einn ­0,120 0,307 0,697 ­0,034
Aldur 0,000 0,011 0,989 0,001
Sykursýki af tegund 2 0,302 0,342 0,380 0,077
Framhaldsskólamenntun -0,871 0,273 0,002 -0,280
Háskólamenntun ­0,514 0,301 0,091 ­0,149
Streita (PAID) 0,543 0,175 0,002 0,272
Sjálfsefling (DES) 0,252 0,330 0,447 0,067
Þekking (rétt svör af 14) ­0,037 0,066 0,576 ­0,049
Skýrð dreifing (R2) 0,195
F 3,172
P 0,003
Tafla 3. Tvíkosta aðhvarfsgreining sem spáir fyrir um HbA1c­gildi ≥7,5%. Feitletraðar frumbreytur eru marktækar við α=0,05.
b SE P EXP (b)
Fasti ­3,319 3,068 0,279 0,036
Býr einn ­0,322 0,636 0,612 0,725
Aldur 0,012 0,022 0,572 1,013
Sykursýki af tegund 2 1,718 0,752 0,022 5,573
Framhaldsskólamenntun -1,602 0,588 0,006 0,202
Háskólamenntun ­0,319 0,618 0,606 0,727
Streita (PAID) 1,022 0,395 0,010 2,780
Sjálfsefling (DES) 1,263 0,722 0,080 3,538
Þekking (rétt svör af 14) ­0,157 0,148 0,290 0,855
­2 log líkindi 114,109
χ² 37,946
2. Þar sem tvíkosta líkanið gerir ekki ráð fyrir línulegum tengslum milli frumbreytanna og fylgibreytunnar er spáð útkoma ekki óháð því hvaða gildi aðrar frumbreytur taka.