Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.2011, Blaðsíða 57

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 3. tbl. 87. árg. 2011 53
Ritrýnd fræðigrein
RESEARCH PAPER
ÚTDRÁTTUR
Allar spár benda til þess að eldri borgurum muni fjölga á komandi
árum. Stefna íslenskra stjórnvalda er að aldraðir geti búið á
heimilum sínum sem lengst og það er einnig vilji eldri borgara
sjálfra. Því er mikilvægt að efla þekkingu á reynslu aldraðra af
því að búa heima. Tilgangur þessarar rannsóknar var að lýsa
reynslu eldri borgara, sem hafa átt við veikindi að stríða og búa
við dvínandi færni til sjálfsumönnunar, af því að búa á eigin heimili.
Jafnframt að lýsa þeirri aðstoð og aðstæðum sem eldri borgarar
telja að þörf sé á til að þeir geti haldið áfram að búa heima. Um
er að ræða túlkandi fyrirbærafræðilega rannsókn sem unnin var
í samstarfi við Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins. Tekin voru
viðtöl við átta aldraða einstaklinga, fjórar konur og fjóra karla,
sem biðu eftir hjúkrunarrými en bjuggu á eigin heimili. Viðtölin
voru greind og túlkuð í þeim tilgangi að varpa ljósi á reynslu
þátttakenda og þá aðstoð sem þeir nutu og aðstæður sem þeir
bjuggu við. Niðurstöður leiddu í ljós að flestum þátttakendum leið
vel á heimili sínu og vildu reyna til þrautar að búa áfram heima.
Þeir létu hverjum degi nægja sína þjáningu og undu hag sínum vel.
Þó fundu þeir einnig fyrir öryggisleysi vegna versnandi heilsufars
og það var helsta ástæða þess að flutningur á hjúkrunarheimili
var hugleiddur. Margir þeirra höfðu dvalið á sjúkrahúsi í lengri eða
skemmri tíma og óttuðust að verða aftur fyrir því. Aðstoð hins
opinbera og fjölskyldu ásamt góðum aðstæðum á heimilinu voru
forsenda fyrir áframhaldandi búsetu heima. Margir þátttakenda
höfðu flust í þjónustuíbúð og lýstu ánægju sinni með það. Þeir
töldu meira öryggi fylgja því að búa í slíkum íbúðum. Mikilvægt er
að hjúkrunarfræðingar meti heilsufar aldraðra, sem búa heima, og
skipuleggi viðeigandi aðstoð í samráði við þá. Einnig þarf að veita
fjölskyldum þeirra stuðning og hafa þær með í ráðum.
Lykilorð: Aldraðir, heimilið, heimahjúkrun, reynsla, bið eftir
hjúkrunarrými, túlkandi fyrirbærafræði.
INNGANGUR
Á liðnum árum hefur uppbygging öldrunarþjónustu á Íslandi
miðast við að styðja eldri borgara til að halda sjálfstæði og
virðingu (Heilbrigðis­ og tryggingamálaráðuneytið, 2006a) og
að þeir geti búið sem lengst á eigin heimilum (Heilbrigðis­
og tryggingamálaráðuneytið, 2002). Svipuð stefna kemur fram
í mörgum öðrum vestrænum löndum (Canadian home care
association, 2008; Mur­Veeman o.fl., 1994; Socialstyrelsen,
2007). Hún er talin siðferðilega mikilvæg og þjóðfélagslega
hagkvæm (Ball o.fl., 2004; Borrayo o.fl., 2002; Fischer o.fl.,
2003). Hér á landi hafa talsmenn eldri borgara lagt áherslu á
mikilvægi þess að geta búið sem lengst á eigin heimili með
viðeigandi stuðningi (Sigurður Einarsson, framkvæmdastjóri FEB í
Reykjavík, munnleg heimild, 13. ágúst 2008) og sömu afstöðu má
Sólborg Sumarliðadóttir, hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands
Kristín Björnsdóttir, hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands
AÐ ELDAST HEIMA: REYNSLA OG ÓSKIR
ELDRI BORGARA
ENGLISH SUMMARY
Sumarliðadottir, S., and Bjornsdottir, K.
The Icelandic Journal of Nursing (2011), 87 (3), 53-60
GROWING OLD AT HOME: THE EXPERIENCE
AND WISHES OF THE ELDERLY
All projections indicate that the number of elderly individuals
will rise sharply in the near future. It is the policy of the
Icelandic government to help elderly people to live in
their own homes for as long as possible. This is also the
preference of elderly individuals themselves. Therefore,
it is important to develop knowledge in relation to the
experience of the elderly of living in their own homes.
The purpose of this study was to describe how the frail
elderly experience living in their own home and what
kind of assistance and living environment they consider
necessary to continue independent living. This was an
interpretative­phenomenological study and was conducted
in collaboration with the primary health care in the greater
Reykjavík area. Eight elderly individuals, four men and four
women who were waiting for nursing home placement and
lived in their own homes, were interviewed. The interviews
were analyzed and interpreted to meet the purpose of the
study. The findings revealed that most participants enjoyed
living in their own homes and planned to continue living
there for as long as possible. They lived for each day and
were content with life at home. However, they evinced
a clear sense of insecurity owing to deteriorating health
which was the main reason for considering moving to a
nursing home. Many of them had experienced prolonged
hospital stays and dreaded another downturn in health.
The assistance from the public care system and families,
in addition to good accommodation, were considered
necessary to continue residence at home. Those living in
so­called “service flats” for the elderly were particularly
satisfied with their situation and experienced security.
Nurses must assess the health and wellbeing of the frail
elderly and organize appropriate services in participation
with them. In addition, the family must be supported in its
care giving and consulted when services are organized.
Key words: The elderly, home, home care nursing,
experience, waiting for placement in nursing home,
interpretive phenomenology.
Correspondance: solsumar@gmail.com.