Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.2011, Blaðsíða 49

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 3. tbl. 87. árg. 2011 45
skrifstofustjóri og garðyrkjumaður. Frá
opnuninni hefur starfsfólkið sinnt um
7.000 heilbrigðisstarfsmönnum ásamt
fjölskyldum þeirra. Flestum hefur verið
sinnt á stöðinni í borginni Manzini en
starfsfólkið fer einnig um landið og
er með móttöku á völdum stöðum. Í
garðinum eru ræktaðar matjurtir handa
skjólstæðingunum. Auk þess dreifir
stöðin mat fyrir Sameinuðu þjóðirnar
og getur því boðið upp á steikingarolíu,
maís og hveiti. Starfsfólk stöðvarinnar
hefur bólusett alla heilbrigisstarfsmenn
landsins við B­lifrarbólgu og er nú að
ljúka við að skima eftir berklum hjá öllum
í þessum hópi.
Fyrir skömmu var ný bygging tekin í
notkun og er hún sérstaklega ætluð
berklasjúkum. Einnig var tekin upp rafræn
sjúkraskrá. Erfiðlega hefur gengið að fá
útborgaðan umsaminn fjárstyrk frá ríkinu
en nú hefur fyrir milligöngu Alþjóðaráðs
hjúkrunarfræðinga verið gerður
samningur við heilbrigðisráðuneytið um
reglubundnar greiðslur.
Ástandið í Svasíland er enn þá erfitt en
hjúkrunarfræðingar eru hættir að flýja
landið. Að sögn Patricks Mhlanga er það
mikið til stöðinni að þakka.
Hugmyndin breiðist út
Hugmyndin að heilsugæslu fyrir heil­
brigðis starfsmenn fæddist í Svasíland en
hefur nú breiðst út til fleiri Afríkulanda þar
sem eyðni er algeng. Lesótó var fyrst,
svo bættust Sambía og Malaví við og
nú er verið að opna heilsugæslustöð í
Úganda og Eþíópíu. Við stöðina í Lesótó
vinna nú þrír hjúkrunarfræðingar. Mikið
hefur verið lagt upp úr sveigjanleika
með því að hafa opið í hádeginu og eftir
vinnu. Hreyfanleiki er annað einkunnarorð
stöðvarinnar og er farið mikið út á land
og móttaka höfð þar. Sjö af tíu íbúum
Lesótó búa á landsbyggðinni. Stöðin
vinnur með fjölda góðgerðasamtaka og
koma til dæmis tveir læknar frá Elisabeth
Glaser­stofnuninni tvisvar í viku en sú
stofnun sinnir aðallega börnum með
eyðni. Einnig hefur stöðin fengið eyðni­
og berklalyf frá góðgerðastofnunum en
undanfarið hefur heilbrigðisráðuneytið
sinnt betur loforði sínu að sjá stöðinni
fyrir lyfjum.
Í Malaví er stöðin í húsakynnum
hjúkrunarfélagsins og er þar einnig
garður og stórt endurhæfingarherbergi.
Erfiðlega hefur gengið að fjármagna
stöðina en starfsmaður hennar fær styrk
frá eyðnisamtökum heimamanna. Stöðin
hefur jeppa til umráða og er mikið farið
um landið. Heilbrigðisráðuneytið hefur
lofað að sjá stöðinni fyrir lyfjum svo
fremi sem stöðin hefur starfsmann en
ráðuneytið er ekki tilbúið til að borga
laun starfsmannsins. Stöðin í Sambíu
er sömuleiðis í húsnæði félags
hjúkrunarfræðinga þar í landi og er
hún nýopnuð. Í Úganda er verið að
byggja stöð og ráða starfsfólk. Sú stöð
hefur meðal annars fengið styrk frá
eyðnistyrktarsjóð Bandaríkjaforseta en
vinnan við skýrslugerð fyrir sjóðinn hefur
reynst yfirþyrmandi.
Stuðningur frá Norðurlöndunum
Patrick Mhlanga tók það sérstaklega
fram í ræðu sinni að ekkert hefði orðið
úr hugmyndinni nema fyrir tilstuðlan
Alþjóðaráðs hjúkrunarfræðinga.
Sérstaklega mikilvæg hefur hjálpin verið
frá Norðurlöndunum. Danir hafa stutt við
stöðina í Svasíland og Svíar hafa þjálfað
starfsfólkið við stöðina í Lesótó. Írska
hjúkrunarfélagið hefur ákveðið að styðja
við stöðina sem nú er verið að undirbúa
í Eþíópíu. Það er aldrei að vita nema
Íslendingar geti lagt sitt af mörkum ef
hugmyndin heldur áfram að breiðast út
í Afríku.
Hjúkrunarfræðingurinn Patrick Mhlanga var einn
af upphafsmönnum heilsugæslustöðvarinnar fyrir
heilbrigðis starfsfólk og er nú yfirmaður bráða­
viðbragða í heilbrigðisráðuneyti Svasílands.
Svasíland er lítið konungsríki í sunnanverðri Afríku. Landið
er um fimmtungur af Íslandi að stærð en fólksfjöldinn er
um 1,2 milljónir. Höfuðborg stjórnsýslunnar er Mbabane en
þingið kemur saman í Lobamba þar sem konungurinn býr.
Stærstu heilbrigðisvandamál landsins eru eyðni og berklar.
Langflestir berklasjúklingar eru einnig eyðnisjúklingar.
Meðalaldurinn hefur minnkað talsvert síðan eyðnifaraldurinn
byrjaði og var 32 ár 2009. Í landinu eru um 6.000
hjúkrunarfræðingar og tæplega 200 læknar.
Svasíland