Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2010, Blaðsíða 19

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 4. tbl. 86. árg. 2010 15
Á síðasta ári gáfu Alþjóðasamtök
hjúkrunar fræðinga (ICN) út handbók fyrir
þá er sinna sjúkum í heimahúsum. Bókin
er byggð á bók Florence Nightingale,
Notes on nursing: What it is and what it is
not. Eins og fram kemur í titli bókarinnar
er hún ekki ætluð hjúkrunarfræðingum
heldur er hún frekar stíluð á ófaglærða
umönnunaraðila sem annast sjúklinga í
heimahúsum. Í aðfaraorðum bókarinnar
kemur fram að í bókinni er að finna
gagnlegar upplýsingar um hvernig hægt
er að sinna daglegum þörfum sjúklinga og
styðja þá til frekari sjálfsbjargar.
Upphaflega bók Florence Nightingale,
Notes on nursing, kom fyrst út árið 1859.
Hún var fyrst og fremst skrifuð til upplýsinga
fyrir þá sem sinntu sjúkum í heimahúsum.
Florence vildi koma þekkingu sinni í
hjúkrun til sem flestra sem önnuðust
sjúklinga en á þeim tíma var algengast að
þeim væri sinnt heima. Í flestum tilfellum
voru það konur í fjölskyldunum sem tóku
að sér að hjúkra hinum sjúku og því vildi
Florence ná til þeirra með ráðleggingar
sínar og leiðbeiningar varðandi almenna
hjúkrun og umönnun sjúklinganna.
Formaður ICN, Hiroko Minami, ritar formála
að nýju bókinni. Þar bendir hún á að
mikilvægi umönnunaraðila inni á heimilum
sjúkra eigi eftir að aukast á Vesturlöndum
með fjölgun aldraðra. Gert er ráð fyrir að
yfir 25% þjóðfélagsþegna svokallaðra ríkra
landa verði eldri en 65 ára árið 2050 en í
dag er þessi tala 15%. Sama þróun mun
eiga sér stað í Kína og Indlandi.
Hún bendir einnig á að víða í veröldinni
hafi almenningur ekki aðgang að
heilbrigðisþjónustu og í þróunarlöndum
séu hópar sjúklinga með alnæmi sem ekki
fái neina læknis­ eða hjúkrunarþjónustu
heldur sé umönnun þeirra fyrst og fremst
á hendi ættingja, þá sérstaklega kvenna.
Í skýrslu frá Sameinuðu þjóðunum kemur
fram að í Suður­Afríku eru um tveir þriðju
hlutar umönnunaraðila konur og nærri
fjórðungur þeirra yfir 60 ára að aldri.
Því er það skoðun ICN að þessi
uppfærða bók, sem byggð er á bók
Florence Nightingale, geti komið til góða
umönnunaraðilum víða um heim sem sinna
sjúkum ástvinum og fjölskyldumeðlimum.
Bókin er skemmtilega sett upp. Henni er
skipt upp í tíu kafla. Hver kafli hefst á hluta
úr kafla bókar Florence, Notes on nursing.
Það er gert til að halda á lofti skrifum
hennar sem enn þann dag í dag eru í
fullu gildi fyrir þá er sinna sjúkum. Þrátt
fyrir miklar breytingar í heilbrigðisþjónustu
og öllu er lýtur að þekkingu á heilbrigðis­
og sjúkdómafræðum eiga ráðleggingar
hennar og þekking á hjúkrun enn
við. Þar sem ICN eru alheimssamtök
hjúkrunarfræðinga eru innan vébanda
þeirra hjúkrunarfræðingar starfandi í
löndum þar sem finna má aðstæður ekki
ósvipaðar þeim sem uppi voru á tímum
Florence Nightingale. Enn er víða erfitt að
fá hreint vatn, fullnægjandi skolpræsikerfi,
Notes on nursing. A guide for today´s
caregivers. Útgefandi: International
Council of Nurses, 2009. ISBN: 978­
0­7020­3423­7. Bókin er 182 bls.
heilsusamleg húsakynni, rafmagn, fæði og
aðgengi að heilbrigðisþjónustu erfitt ef þá
eitthvert svo að eitthvað sé nefnt.
Eftir skrif Florence um efnið kemur síðan
texti ICN sem ætlað er að uppfæra efnið
og bæta inn nýrri þekkingu eins og um
eðli sýkinga og meðferð við þeim sem ekki
var þekkt á hennar tímum.
Í köflunum tíu er fjallað um grunnatriði
almennrar hjúkrunar, bæði líkamlega og
andlega þætti, og einnig er farið inn á
mikilvægi góðrar stjórnunar og skipulag
umönnunar. Lögð er áhersla á eftirlit með
sjúklingum og hverju þarf að fylgjast með
til að geta greint ástand hans. Lögð er
áhersla á að umönnunaraðili geti aldrei
komið í stað hjúkrunarfræðings eða læknis
en hann sé mikilvægur þátttakandi í því
hópstarfi sem fagaðilar, umönnunaraðilar
og sjúklingur mynda til að geta sinnt
þörfum hans og komið honum til heilsu á
ný eða veitt honum friðsælan dauðdaga.
Í níunda kafla er sérstaklega fjallað um
umönnum þeirra sem annast hina sjúku.
Þar bendir Florence Nightingale á að þó
aðaláherslan í bók sinni sé á sjúklinginn
og hvernig eigi að annast hann megi ekki
gleyma umönnunaraðilanum. Að fenginni
reynslu bendir hún á að álag og streita geti
haft slæm áhrif á þann sem sinnir hinum
sjúka og því sé nauðsynlegt að viðkomandi
hugi að eigin heilsu, annað gæti bitnað
bæði á honum sjálfum og sjúklingum.
Þessi varnaðarorð eiga ekki síður við í dag.
Þessi bók er fyrst og fremst skrifuð fyrir
ófaglærða umönnunaraðila sem taka
að sér að sinna sjúkum í heimahúsum,
þá oftast ættingjum eða vinum. Hún er
skemmtileg aflestrar og er einkum gaman
að rifja upp hversu Florence Nightingale
var mikill og merkilegur fræðimaður og
framsýn um allt er varðar heilsuvernd,
heilsueflingu og hjúkrun einstaklinga.
Aðalbjörg Finnbogadóttir, adalbjorg@hjukrun.is
BÓKARKYNNING
SÍGILD BÓK Í NÝRRI KÁPU