Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2010, Blaðsíða 43

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 4. tbl. 86. árg. 2010 39
Frá heilsuþinginu.
krabbamein. Langtímarannsóknir sýna að
meðalþyngd fólks fer vaxandi. Offita og
aðrir lífsstílstengdir sjúkdómar eru að sliga
samfélagið og heilbrigðiskerfi þjóða heims.
Alþjóðasamtök hjúkrunarfélaga, ICN, benda
á hversu hátt hlutfall dauðsfalla í heiminum
eru afleiðingar lífsstílstengdra sjúkdóma.
Árið 2004 dóu 17 milljónir manna úr hjarta­
og æðasjúkdómum, um 180 milljónir manna
eru nú taldar hafa sykursýki, og áætlað er
að 12 milljónir muni látast úr krabbameinum
árið 2030. Mikinn hluta þessara sjúkdóma
má fyrirbyggja með breyttu og bættu líferni,
með heilsusamlegra mataræði, aukinni
hreyfingu, og minni notkun á áfengi og
tóbaki.
Í bók sinni Notes on Nursing, sem fyrst
var gefin út árið 1859, segir Florence
Nightingale eiginlega allt sem segja
þarf varðandi heilsueflingu. Til að halda
heilsu þarf hreint loft, almennt hreinlæti,
heilsusamlegt fæði, reglulega hreyfingu
og nægan svefn og hvíld. Florence bendir
einnig á mikilvægi þess að hugsa vel um
heilsu þess sem annast þá sjúku og er það
megininntak þessa heilsueflingarátaks
Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga.
Aldrei of seint að byrja
Undanfarið hefur mikið verið rætt um
heilsufar kvenna, sérstaklega kvenna af
þeirri kynslóð sem oft hefur verið nefnd
„Baby Boom“ kynslóðin. Það er fólk sem
fætt er eftir síðari heimstyrjöldina eða á
árabilinu 1946–1964 og er því á aldrinum
46–64 ára. Einkenni þessarar kynslóðar
eru meðal annars að þeir sem henni
tilheyra skilgreina sig gjarnan í gegnum
starf sitt og raða því fremst í forgang,
fram fyrir eigin þarfir og fjölskyldunnar.
Þeir mæta í vinnuna sama á hverju gengur
og eru tilbúnir til að vinna mikið. Yngri
kynslóðir kalla þessa kynslóð gjarnan
„vinnualka“ og er það oft réttnefni. Það
má því segja að fólk af þessari kynslóð
hafi unnið sér til húðar og er því nú að
fást við heilsubrest af ýmsum toga.
Meðalaldur hjúkrunarfræðinga í Félagi
íslenskra hjúkrunarfræðinga er 47 ár. Fjöldi
starfandi hjúkrunarfræðinga á þessum
aldri er milli 60–70% félagsmanna. Þetta
er stór hópur sem sérstaklega þarf að
huga að og hvetja til að hugsa vel um
eigin heilsu.
Allt sem gert er skilar sér
Sex hjúkrunarfræðingar héldu erindi þar
sem þeir kynntu niðurstöður rannsókna
hver á sínu sviði. Fyrirlestrarnir voru
hver öðrum áhugaverðari. Þar kom fram
að ábyrgð einstaklinga varðandi eigin
heilsu er mikil og sá lífstíll sem hver og
einn skapar sér skiptir sköpum varðandi
heilsu og vellíðan. Allar rannsóknir, bæði
innlendar og erlendar, sem kynntar voru
á áhrifum breytts lífstíls sýna að hversu
lítið sem einstaklingur bætir lífsstíl sinn til
dæmis með því að auka hreyfingu, bætir
heilsu viðkomandi og dregur úr líkum á
lífsstílssjúkdómum.
Niðurstöður rannsókna Hjartaverndar sýna
svo ekki verður um villst að fyrirbyggjandi
aðgerðir hafa dregið úr dauðsföllum hér
á landi af völdum kransæðasjúkdóma.
Með því að efla forvarnarþjónustu gegn
lífsstílssjúkdómum meðal almennings
má fækka ótímabærum sjúkdómum,
minnka lyfjanotkun, fækka innlögnum
á sjúkrahús og stofnanir og stuðla
að fyrirbyggingu ótímabærs dauða.
Til þess að svo megi verða þarf að
efla skilning stjórnvalda og vilja þeirra
til að leggja fjármagn í fyrirbyggjandi
heilbrigðisþjónustu. Það þarf einnig að
skapa rými fyrir nýsköpun og stórefla
samstarf heilbrigðistétta og almennings
um leiðir til úrbóta. Þátttakendur voru
sammála um að hjúkrunarfræðingar ættu
að sinna meira fyrirbyggjandi þáttum, þar
með talið lífsstílsfræðslu úti í samfélaginu,
á heilsugæslustöðvum og víðar. Mikið er
til af alls kyns kennslu­ og fræðsluefni,
bæði fyrir fagfólk og almenning, og
allnokkur vefsvæði sem leiðbeina um
lífsstílsbreytingar. Má þar benda á
Lýðheilsustöð, Frjáls.is, Reyklaus.is og
Ráðgjöf í reykbindindi.
Að lokum
Hjúkrunarfræðingar hafa sérfræðimenntun
á heilbrigðissviði og vinna með fólki víðs
vegar í samfélaginu. Þeir eru fjölmennasta
stétt heilbrigðisstarfsfólks sem að mati
félagsins eru í lykilaðstöðu til að sinna
fyrirbyggjandi þáttum og auka á skilning
og vilja skjólstæðinga sinna til að auka
eigin heilsueflingu og lífsgæði. Allt frá
stofnun Hjúkrunarfélagsins Líknar árið
1915 hafa hjúkrunarfræðingar verið í
fararbroddi við innleiðingu heilsuverndar
á Íslandi. Því er mikilvægt að þeir sýni
gott fordæmi og samfélagslega ábyrgð
og efli eigin heilsu svo að þeir geti eftir
sem áður hjúkrað, leiðbeint, ráðlagt og
stutt skjólstæðinga sína til betri heilsu.

Aðalbjörg Finnbogadóttir er sviðsstjóri
fagsviðs á skrifstofu FÍH.