Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2012, Síða 35

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 4. tbl. 88. árg. 2012 31
Stefanía Birna hefur ásamt Mörgu Thome
skrifað fræðigrein sem mun birtast innan
skamms í Journal of Advanced Nursing.
Greinin er byggð á rannsókn hennar á
hjúkrunar meðferð fyrir verðandi mæður
sem lýsa andlegri vanlíðan á meðgöngu og
maka þeirra. Greinin heitir Evaluation of a
family nursing intervention for distressed
pregnant women and their partners: a
single-group before and after study. Finna
má greinina með því að slá inn heiti greinar
eða eftirfarandi lykil í leitarglugga í vafra.
Doi: 10.1111/j.1365-2648.2012.06063.x
Fræðigrein um stuðningsmeðferð
fundi til að koma að málum barna með
sérþarfir. Með þessu fannst mér ég nýta
aðstæður vel til að öðlast færni og færa
þekkingu yfir í starfið.
Frá einum stað í annan
Ég ætlaði ekkert í meistaranám! Ég fór
fyrst bara á eitt námskeið til að svala
þekkingarþörf minni og valdi til þess
námskeiðið um heilbrigði kvenna. Það
vatt upp á sig og haustið 2003 skráði
ég mig í formlegt meistaranám. Ég var í
60% starfi og hafði því ágætt svigrúm til
að gerast nemi með starfi. Ég sé ekki eftir
þeirri ákvörðun minni þó svo að ég hafi
ekki séð fyrir hvar ég mundi enda.
Í meistaranámi eru ákveðin kjarnanám­
skeið en ég gat að öðru leyti mótað
námsferlið að mínu áhugasviði. Ég tók
þrjú námskeið sem voru annars vegar hluti
af diplómanámi geðhjúkrunarfræðinga
og hins vegar hluti af diplómanámi í
heilsugæsluhjúkrun. Auk þess valdi ég
þrjú námskeið í fjölskylduhjúkrun. Þarna
voru kenndar mats­ og meðferðarleiðir við
heilsufarsvanda bæði hjá ungbörnum og
fullorðnum. Þetta nýttist mér með beinum
hætti í starfi mínu og fannst mér ég fá enn
betri staðfestingu á því um hvað hjúkrun
snýst. Hjúkrunarfræðingar hafa sjálfir átt
erfitt með að skilgreina sig í starfi. Ekki síst
hefur þeim oft reynst erfitt að standa með
sjálfum sér þegar kemur að hinni heildrænu
sýn sem snýst um að efla líkamlega,
félagslega og tilfinningalega heilsu. Ég
áttaði mig á því að það er ekki síst samtal
hjúkrunarfræðings og skjólstæðings sem
hefur áhrif á það hvernig skjólstæðingur­
inn tekst á við aðstæður sínar. Það á við
hvort sem um er að ræða líkamlegan
eða tilfinningalegan vanda, eða það að
fara í gegnum breytingatímabil eins og
meðganga og barnsfæðing er. Í mínum
huga er það í raun heilbrigði partur
einstaklingsins sem mikilvægt er að ná
til þegar verið er að hlúa að veikindum
eða vanlíðan. Ég fann að ég fór að
hugsa heildrænna og taka öðruvísi á
viðfangsefnum einstaklinga sem komu
til mín í vinnunni. Ég man sérstaklega
eftir tveimur tilfellum frá hjúkrunarmóttöku,
ekki síst vegna þess að mér var hugsað
til þess að raunverulegur vandi þessara
einstaklinga hefði farið fram hjá mér áður
en ég fór í námið. Fyrra tilfellið var ung
stúlka með jákvætt þungunarpróf og var
hún óörugg og vissi ekki hvað hún átti
að gera. Ég hitti hana þrisvar og við
ræddum aðstæður hennar, hvað hún var
að takast á við, hvaða stuðning hún
hafði og hvaða væntingar hún hafði. Í
framhaldi af þessari umræðu gat ég stutt
hana með þá ákvörðun sem hún tók.
Seinna tilfellið var eldri kona sem kom
nokkrum sinnum í viku í margar vikur í
umbúðaskipti vegna fótasárs. Í slíkum
tilfellum myndast samband sem hægt er
að nýta til heiluseflingar. Einn daginn spurði
ég hvort ég mætti eiga við hana samtal
vegna verkefnis sem ég ætti að vinna í
námskeiði um mat á heilbrigðisvanda.
Hún játti því og í ljós kom að þessi kona
hafði upplifað heilmikla erfiðleika í lífinu.
Hún lýsti sér sem viðkvæmri persónu
sem hafði alist upp við sveiflukennd og
ófyrirséð veikindi móður sinnar og að
hún hafi alltaf reynt að gera allt rétt til að
forðast refsingu. Á fullorðinsárunum hefur
hún verið að kljást við veikindi. Hún var
með nokkra líkamlega sjúkdóma og hafði
á tímabili þjáðst af geðrænum kvillum.
Eftir samtalið svaraði hún spurningalistum
fyrir kvíða og þunglyndi og í framhaldinu
fannst mér ástæða til að vísa henni áfram
til geðhjúkrunarfræðings. Hún sagði að
samtalið hefði gert sér gott. „Ég sef meira
að segja betur,“ sagði hún. Ég gerði mér
betur og betur grein fyrir því, eftir því sem
leið á námið, hvað samtalið skiptir miklu
máli og hve skilvirk verkfæri ég hefði
fengið til að vinna með.
Í einu námskeiði átti að kynna sér
þjónustu utan sjúkrahúsa fyrir fólk með
geðheilsuvanda. Mér fannst tilvalið að
kynna mér geðteymi heimahjúkrunar
sem tók til starfa í apríl 2004. Hlutverk
þess var að veita þeim eftirfylgni sem
leggjast oft inn á geðdeild. Fljótlega eftir
stofnun geðteymisins kom í ljós að innan
heilsugæslunnar var þörf fyrir þjónustu
fyrir verðandi mæður sem lýsa andlegri
vanlíðan í hefðbundinni mæðravernd.