Morgunblaðið - 02.09.2015, Blaðsíða 1

M I Ð V I K U D A G U R 2. S E P T E M B E R 2 0 1 5
Stofnað 1913  205. tölublað  103. árgangur 
AUKIÐ SVIGRÚM
TIL AÐ TÚLKA
TÓNLISTINA LITLA STÓRVERSLUNIN
ÓLST UPP MEÐ
ANDRÉSI ÖND OG
HASARBLÖÐUM
Á FERÐ UM ÍSLAND 14 MYNDASÖGUR BJARNA 10BLONDE REDHEAD 37
 Fornir taflmenn, sem fundust
fyrir tæpum tvö hundruð árum á
strönd eyjarinnar Lewis við Skot-
land, eru í nýútkominni bók sagðir
verk íslensks útskurðarmeistara,
Margrétar hinnar oddhögu, sem
starfaði við biskupsstólinn í Skál-
holti í lok 12. aldar og byrjun hinn-
ar 13. Bókin nefnist The Mystery of
the Most Famous Chessmen in the
World and the Woman Who Made
Them og er eftir bandarískan höf-
und, Nancy Marie Brown, sem áður
hefur skrifað víðlesnar bækur um
íslenska sögu. Marie Brown tekur í
bókinni undir tilgátur um uppruna
taflmannanna sem Guðmundur G.
Þórarinsson verkfræðingur setti
fram fyrir sex árum og hefur síðan
rökstutt frekar. »20
Sögufrægir tafl-
menn sagðir vera
íslenskir í nýrri bók
Útskurður Taflmennirnir eru sagðir lista-
smíð úr smiðju Margrétar hinnar oddhögu.
Ljósmynd/British Museum
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Mikið álag er á húsnæðiskerfi fyrir
hælisleitendur á Íslandi og myndi
húsnæði sem almenningur býður
þeim til afnota gera mörgum kleift
að hefja nýtt líf á Íslandi og jafnvel
sameinast fjölskyldum sínum.
Þetta segir Áshildur Linnet, verk-
efnisstjóri hjá Rauða krossinum á
Íslandi, og bendir á að metfjöldi um-
sókna um hæli hafi borist í ágúst.
William Spindler, upplýsinga-
fulltrúi Flóttamannahjálpar SÞ,
segir í samtali við Morgunblaðið að
útlit sé fyrir að straumur flóttafólks
og innflytjenda til Evrópu verði
áfram þungur á næstu mánuðum.
Hann segir það eiga þátt í straumn-
um að ekki séu til fjármunir til að sjá
fólkinu fyrir nauðsynlegri aðstoð á
fyrsta áfangastað þess.
Ljóst er að því fylgja nokkur út-
gjöld fyrir sveitarfélög ef ákveðið
verður að fjölga flóttafólki á Íslandi.
Sveitarfélögum er skylt að veita
börnum skólavist. Það nám kostar að
meðaltali 1,5 milljónir á nemanda.
Við það bætist kostnaður við sér-
kennslu til barna sem eiga annað
móðurmál. Þá áætlar velferðarráðu-
neytið að kostnaður við flóttamann
sé að jafnaði 4-5 milljónir króna á ári.
Regína Ásvaldsdóttir, bæjarstjóri
á Akranesi, segir að lengja þurfi
tímabilið sem ríkið styrkir sveitar-
félögin vegna flóttafólks. Í Noregi
greiði ríkið styrki með flóttamönn-
um fyrstu fimm árin en til saman-
burðar hafi verið greitt í eitt og hálft
ár með flóttafólki á Akranesi. »4
Margir í biðstöðu á Íslandi
 Rauði krossinn á Íslandi segir marga hælisleitendur fasta í bráðabirgðahúsnæði
 Flóttamannahjálp SÞ segir áfram útlit fyrir straum flóttamanna til Evrópu
Álag á húsnæðiskerfið
» Þær upplýsingar fengust frá
sex sveitarfélögum á höfuð-
borgarsvæðinu og Reykjanes-
bæ í gær að 1.361 einstak-
lingur og fjölskylda biði nú
eftir félagslegu húsnæði.
» Þessi sveitarfélög eiga nú
um 2.800 félagslegar íbúðir.
AFP
Neyð Fólk í leit að betra lífi hvílist á lestarstöð í Búdapest. Ungversk yfirvöld höfðu þá lokað stöðinni. Fólkið var að reyna að komast til Þýskalands.
Landsvirkjun hefur tilkynnt stór-
kaupendum að draga þurfi úr afhend-
ingu á raforku frá næstu mánaðamót-
um ef ástand vatnsbúskaparins
batnar ekki þeim mun meira. Inn-
rennsli í miðlunarlón, ekki síst á
Austurlandi, er minna en það hefur
verið í meira en áratug vegna lítillar
snjó- og jökulbráðnunar í sumar.
Nú vantar 30% upp á að miðlunar-
lón Landsvirkjunar séu full. Útlit er
fyrir að enn muni vanta 20% upp á
fyllingu um næstu mánaðamót þegar
öll lón eiga að vera full og byrjað að
nota vatnið til raforkuframleiðslu.
Landsvirkjun reiknar með að draga
úr orkusölu um 3,5% á komandi vetri.
Það getur þó breyst eftir ástandi
vatnsbúskaparins.
Stóriðjan mun draga úr framleiðslu.
Þá munu önnur fyrirtæki sem nota
ótryggða raforku, t.d. fiskimjölsverk-
smiðjur sem skipt hafa í rafskautakatla
og hitaveitur sem nota raforku til að
hita upp vatnið, þurfa að draga úr
orkunotkun og skipta yfir í aðra orku-
gjafa. Innflutt jarðefnaeldsneyti mun
leysa raforkuna af hólmi. »7
Orkuafhending skert
vegna lítils innrennslis
Benedikt Bóas
benedikt@mbl.is
Þann 15. júlí sl. biðu 5.723 einstak-
lingar eftir skurðaðgerð, um 1.200
fleiri en á sama tíma í fyrra. Þar af
höfðu um 4.000 beðið lengur en þrjá
mánuði. Biðlistar eftir aðgerðum
lengdust umtalsvert meðan á verk-
föllum heilbrigðisstarfsfólks stóð
síðastliðinn vetur. Þann 15. júlí árið
2014 voru 4.545 manns á sama lista.
Kristján Þór Júlíusson heilbrigðis-
ráðherra kynnti á fundi ríkisstjórnar
í gær áætlun átak til að stytta
listana.
Óviðunandi staða
Mun heilbrigðisráðherra, í sam-
vinnu við Bjarna Benediktsson fjár-
málaráðherra, gera tillögur um fjár-
mögnun slíks verkefnis, en áætlaður
kostnaður er um 1.260 milljónir
króna. Alls fara 1.165 milljónir króna
í kostnað við styttingu biðlista en við
þessa tölu bætist kostnaður vegna
endurhæfingar og sjúkraþjálfunar
auk heimahjúkrunar að fjárhæð 95
milljónir króna.
Löng bið dregur úr lífsgæðum
fólks og þegar um er að ræða hjarta-
aðgerðir getur löng bið verið lífs-
hættuleg. Sú staða er að mati yfir-
valda óviðunandi.
1.200 bættust við á biðlista
 1.260 milljónir króna settar í verkefni til að stytta biðlista
 5.723 bíða eftir aðgerð, þar af 4.000 lengur en þrjá mánuði
MMilljarður til að stytta... »6
 Þau þrjú fyrir-
tæki sem mest
fengu í úthlutun
Fiskistofu á afla-
marki í gær
fengu samanlagt
um 21,5%
heildarmagnsins.
Fyrirtækin eru
HB Grandi, Sam-
herji og Þorbjörn hf.
Fimmtíu stærstu fyrirtækin
fengu úthlutað sem nemur 86% af
heildaraflamarki sem úthlutað var,
en útgerðunum í heild fækkaði um
40 frá síðasta fiskveiðiári. Mestan
afla einstakra skipa fékk Kald-
bakur EA 1. »9
Þrjú útgerðarfélög
fengu alls 21,5%
Aflamark Úthlutun
Fiskistofu var í gær.