Morgunblaðið - 02.09.2015, Blaðsíða 21

21
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 2. SEPTEMBER 2015
Listvinir Það er alltaf sérlega spennandi að virða fyrir sér listaverkin sem prýða höfuðborgina okkar. Þessir vökulu ferðamenn á Njarðargötunni eru einkar áhugasamir um fagrar listir.
Eggert
Adam Smith skrifaði í Auðlegð
þjóðanna 1776:
„Fólk, sem stundar sömu atvinnu-
grein, fer sjaldan hvert á annars
fund, jafnvel sér til skemmtunar og
afþreyingar, svo að samræður þess
endi ekki í samsæri gegn almenningi
eða einhverju ráðabruggi um að
hækka verð.“
Með nokkurri einföldun er hægt
að heimfæra þessi gömlu sannindi
upp á íslensk stjórnmál:
„Stjórnmálamenn koma sjaldan
saman án þess að leggja drög að
samsæri gegn skattgreiðendum eða
einhverju ráðabruggi um að hækka
skatta og auka útgjöld hins opin-
bera.“
Vinnufundur þingmanna og vara-
þingmanna Samfylkingarinnar síð-
astliðinn mánudag rennir stoðum
undir að nokkur sanngirni sé fólgin í
ofangreindri fullyrðingu um of
marga stjórnmálamenn í flestum ef
ekki öllum flokkum. Að minnsta
kosti voru það ekki hagsmunir skatt-
greiðenda sem voru ofarlega í hug-
um forystumanna Samfylkingar-
innar, sem nú berjast fyrir pólitískri
tilvist sinni, eftir að draumurinn um
að flokkurinn yrði „turn“ í íslenskum
stjórnmálum snerist upp í martröð.
Loforð og skattgreiðendur
Samkvæmt frétt á heimasíðu
Samfylkingarinnar var ákveðið á
vinnufundinum að í vetur skuli bar-
ist fyrir og lögð áhersla á:
 að tekið verði við
a.m.k. 500 flótta-
mönnum á næstu
tveimur árum,
 að grunnlífeyrir
hækki í 300 þús-
und krónur á
mánuði,
 að fæðingarorlof
verði lengt í 12
mánuði og mán-
aðarlegar
greiðslur hækk-
aðar,
 að útgjöld til heil-
brigðismála verði aukin,
 að framlög til þróunaraðstoðar
verði aukin,
 að framlög til alþjóðlegra flótta-
mannastofnana verði hækkuð.
Undir öllum þessum loforðum
eiga íslenskir skattgreiðendur að
standa, líklega með þyngri álögum.
Að minnsta kosti segir ekkert í frétt-
um af vinnufundinum af tillögum
samfylkinga um niðurskurð og
sparnað til að fjármagna allt sem
gera skal. (Hver veit nema rykið
verði dustað af hugmyndum frá síð-
asta kjörtímabili um allt að 80%
tekjuskatt á einstaklinga.)
Aðhaldsleysi fjölmiðla
Útilokað er að átta sig á því hvað
baráttumálin kosta, takist samfylk-
ingum að vinna þeim brautargengi.
Aðeins er ljóst að um tugi milljarða
króna er að ræða. Á uppboðsmark-
aði stjórnmálanna hafa menn litlar
áhyggjur af slíkum smáaurum. Há-
stemmd loforð og fyrirheit eru hluti
af sjónleik íslenskra
stjórnmála sem hefur
þróast í skjóli fjölmiðla.
Fáir vilja taka að sér
hlutverk barnsins sem
bendir á að keisarinn er
ekki í neinum fötum.
Þvert á móti ýta fjöl-
miðlar undir ærslagang
loforða, birta fréttir og
viðtöl við þá sem mestu
lofa.
Aðhaldsleysi fjöl-
miðla gefur stjórn-
málamönnum tækifæri
til að gefa loforð og undirrita vilja-
yfirlýsingar um hitt og þetta, án
þess að huga að því hvort innistæður
séu fyrir hendi eða möguleikar á að
efna fyrirheitin.
En þar er ein undantekning.
Stjórnmálamaður sem boðar skatta-
lækkanir er alltaf krafinn svara við
því hvernig hann ætlar að „fjár-
magna“ lækkun skatta. Pólitískur
keppinautur hans, sem boðar aukin
útgjöld, getur reiknað með að fá að
mestu frítt spil.
Samfylkingin er ekki eini stjórn-
málaflokkurinn sem reglulega setur
á svið loforðasjónleik. Freistingin er
of mikil og áhætta of lítil til að aðrir
stjórnmálamenn standist hana.
Hugmyndir húsnæðismálaráðherra
um að einstaklingur með lágar
tekjur þurfi ekki að greiða nema 20-
25% af tekjum í leigu, geta vart talist
annað en sjónarspil enda efnahags-
legt glapræði. Markmiðið er göfugt
en afleiðingarnar geta orðið skelfi-
legar. Innleiddir verða neikvæðir
hvatar fyrir fólk til að afla sér tekna.
Með umfangsmiklu bótakerfi verður
stór hluti launafólks beinlínis hvatt-
ur til þess að lækka atvinnutekjur
sínar því þannig geta ráðstöfunar-
tekjur hækkað. Sett verður af stað
öfugsnúin hringekja sem endar ferð
sína með ósköpum. Fjölmiðlar hafa
lítinn áhuga á væntanlegum kostn-
aði við umfangsmikið húsnæðisbóta-
kerfi og sýna ótrúlegt sinnuleysi við
að varpa ljósi á áhrif og afleiðingar
þess.
„Töfralausn“ á húsnæðisvanda
Á vinnufundinum komust þing-
menn Samfylkingarinnar að þeirri
niðurstöðu að húsnæðismálin séu
„alvarlegasta velferðarviðfangsefn-
ið“. Og hvernig ætlar Samfylkingin
að leysa vandann? Jú, með nokkuð
einföldum hætti:
Með skattaafslætti af útleigu
einnar íbúðar og með því að leggja
„áfram áherslu á leigumarkaðinn,
fjölgun íbúða og að komið verði á al-
vöru úrræðum fyrir ungt fólk til að
eignast eða leigja fyrstu íbúð“.
Þar með er húsnæðisvandinn
leystur! Líklega er aðeins beðið eftir
að Dagur B. Eggertsson, borgar-
stjóri og oddviti Samfylkingarinnar í
Reykjavík, efni 75-80 milljarða
króna kosningaloforð um þúsundir
leiguíbúða. Borgin er að vísu í alvar-
legum fjárhagsvanda. Borgarsjóður
eyðir um efni fram og jók skuldir
sínar um 26 milljónir króna á hverj-
um einasta degi (virka daga sem
helgidaga) á fyrri hluta ársins. Til að
„redda“ málunum mun borgin leggja
sérstakt gjald á nýjar íbúðir við
Vogabyggð. Kannski er gjaldið einn-
ig hluti af „alvöru úrræðum fyrir
ungt fólk“ sem Samfylkingin ætlar
að leggja áherslu á að gripið verði
til.
Sópað út í horn
Auk viðamikilla útgjaldamála ætl-
ar Samfylkingin að nýta komandi
vetur „til setja í forgang að koma
fyrsta áfanga stjórnarskrárbreyt-
inga í höfn“ og „finna leiðir til að
mæta minnkandi kosningaþátttöku“
með sérstökum farandkjörklefum.
Merkasta ákvörðun vinnufundar-
ins vekur hins vegar litla athygli.
Evrópusambandið og aðild Íslands
hefur verið tekin af dagskrá, enda
búið að loka Evrópustofu. Helsta
stefnumáli Samfylkingarinnar (og
að því er virtist því eina í áratug)
hefur verið sópað út í horn. Það seg-
ir meira um pólitíska stöðu flokksins
en yfirboðin sem samþykkt voru.
Eftir Óli Björn Kárason » Á uppboðsmarkaði
stjórnmálanna hafa
menn litlar áhyggjur af
slíkum smáaurum. Há-
stemmd loforð og fyr-
irheit eru hluti af sjón-
leik íslenskra
stjórnmála.
Óli Björn Kárason
Höfundur er varaþingmaður
Sjálfstæðisflokksins.
Ærslagangur yfirboða og
„samsæri gegn skattgreiðendum“