Þjóðmál - 01.12.2012, Qupperneq 25

24 Þjóðmál VETUR 2012
hafa verið að skoða Mbl . frá tíma vinstri
stjórnarinnar 1971–1974 . Þá kæmi í ljós
að stjórnarandstaða Mbl . hefði ekki verið
harðari þá en nú, þótt okkur fyndist það
kannski . Við hefðum aldrei náð sókn ar-
stöðu gagnvart þáverandi ríkisstjórn fyrr
en í nóvember 1973, þegar búið var að
semja um landhelgismálið . Það hefði því
ekki verið fyrr en síðustu 7–8 mánuði
þeirrar vinstri stjórnar, sem við hefðum
náð tökum á stjórnarandstöðunni .
Þá benti ég á að fyrir 1983 hefðum við
ritstjórar Mbl . starfað í skjóli Geirs, sem
formanns flokksins, sem hefði jafnan tekið
upp hanzkann fyrir blaðið þegar að því
var ráðizt innan flokksins . Nú hefðum við
ekkert slíkt skjól og stæðum á berangri,
sem væri ný lífsreynsla fyrir okkur . Loks
benti ég á að þá hefðu flokkur og blað
verið samstiga í öllum meginmálum en
nú væri einfaldlega skoðanamunur á milli
Mbl . og Sjálfstæðisflokksins, sem þýddi
að stjórnarandstaðan væri náttúrlega ekki
eins sterk og samhent og hún gæti verið .
Geir bætti hér við að hann og við hefðum
talað mikið saman, við hefðum haft áhrif
á hann eins og sagt hefði verið á þeim
tíma, en hann hefði vonandi líka haft
áhrif á okkar skoðanir .
Geir Hallgrímsson lézt 1 . september 1990
— níu mánuðum eftir að þetta samtal fór
fram, 64 ára að aldri .
Horft til baka
Um hvað snerust átökin í Sjálfstæðisflokkn-
um á árunum 1970–1985?
Þegar horft er til baka er auðveldara að
meta það en í þeirri orrahríð sem stóð yfir
frá degi til dags og nánast aldrei var lát á . Þau
snerust um það hvort Sjálfstæðisflokkurinn
ætti að standa vörð um grundvallarstefnu
sína í málefnum lands og þjóðar, hvort
sem það leiddi til vinsælda eða óvinsælda
og hvernig hann ætti að haga samskiptum
sínum og samtölum við þjóðina, það fólk
sem flokkurinn sótti umboð sitt til .
Eða hvort hann ætti að stunda pólitíska
tækifærismennsku og reka dægurpólitík,
og hrekjast undan veðri og vindum . Það
er svolítið athyglisvert að í þessu síðasta
samtali okkar Matthíasar Johannessen við
Geir Hallgrímsson skyldi hann, sem þá vissi
að hann átti ekki langt eftir ólifað, vera með
hugann við þessi grundvallarviðhorf eins og
þau sneru að Morgunblaðinu og útgáfu þess
og kannski hræddur um að við Matthías
værum að hrekjast af leið .
Hvaða mælikvarða notum við um vel-
gengni eða hrakfarir í pólitík? Við höfum
mörg hver áreiðanlega tilhneigingu til að
meta feril stjórnmálamanna eftir því hversu
lagnir þeir voru, og eru, við að halda völdum
og það sem lengst .
En er það réttur mælikvarði? Skiptir það
ekki meira máli frá sjónarhóli almanna-
hagsmuna hvaða árangri þeir menn, sem
valdir eru til hinna æðstu metorða, ná í
hagsmunamálum fólksins sem þeir eru að
vinna fyrir?
Ef við notum þann mælikvarða er Geir
Hallgrímsson einn af merkari stjórn-
málaleiðtogum íslenzku þjóðarinnar á 20 .
öldinni . Hann skilaði árangri, sem hafði
raunveruleg og langvarandi áhrif á líf
fólksins í landinu . Verk hans á vettvangi
Reykja víkur borgar eru óumdeild .
Óumdeilt er að hann leiddi andstöðuna
við alvarlegustu tilraun, sem gerð var til
þess að gjörbreyta stöðu Íslands í samfélagi
frjálsra, vestrænna þjóða, þegar segja átti upp
varnarsamningnum við Bandaríkin, og hafði
sigur . Hann lauk því máli með því að tryggja
öryggi Íslands fram yfir lok kalda stríðsins .
Óumdeilt er að hann hafði forystu um
þá stefnumörkun Sjálfstæðisflokksins að
færa fiskveiðilögsöguna út í 200 sjómílur