Þjóðmál - 01.12.2012, Qupperneq 27

26 Þjóðmál VETUR 2012
pólitískt afrek, sem hann vann vegna þess
að hann stóð eins og klettur í hafinu, sem
brotsjóir dundu á og haggaðist aldrei .
Veikleikar hans voru þessir að mínum
dómi:
Hann tók við forystu Sjálfstæðisflokksins
á umbrotatímum í þjóðfélagsmálum . Bar-
átta 1968-kynslóðarinnar hafði leitt til þess
að viðteknar skoðanir voru ekki lengur
viðteknar skoðanir . Samfélög Vesturlanda
horfðu með gagnrýnni augum á stjórnendur
sína en áður .
Geir Hallgrímsson tók út sitt pólitíska
uppeldi í öðru andrúmslofti og átti ekki
alveg auðvelt með að laga sig að þessum
breyttu tímum . Alveg sérstaklega var hin
nýja og opna fjölmiðlun honum erfið .
Hann átti ekki auðvelt með að tala frjálslega
við annað fólk og allra sízt við fjölmiðlafólk .
Hann hafði ekki heldur áhuga á að viðra
sig upp við þá stétt og var ekki tamt að
eiga frumkvæði að samskiptum við aðra .
Honum var heldur ekki eiginlegt að byggja
upp trúnaðarsambönd við forystumenn
annarra flokka .
Hann var stefnufastur maður á tímum
þegar stefnufesta var ekki endilega í há-
vegum höfð . Hann hafði hugsað afstöðu
sína til þjóðmála djúpt og í þaula á tímum
sem hömpuðu fremur yfirborðsmönnum .
Undirferli og neðanjarðarhernaður var
honum svo fjarlægt að hann var í raun og
veru ófær um að stunda slík vinnubrögð,
þótt þeim væri óspart beitt gegn honum .
Hann var gagnrýndur fyrir hik og
óákveðni en svaraði þeirri gagnrýni sjálfur
með eftirminnilegum hætti í viðtali við
Jónínu Michaelsdóttur í dagblaðinu Vísi
1980 . Hann sagði:
Það veldur mér satt að segja vonbrigðum,
ef ég er talinn óákveðinn . Ég hef í
farangrinum pólitíska sannfæringu og á
mjög auðvelt með að breyta í samræmi við
hana á hverjum tíma . Ef svo væri ekki hefði
ég ekki verið í pólitík allt mitt líf . . . Ég er
fyrst og fremst í stjórnmálum af því að ég
hef pólitíska sannfæringu en ekki af því að
ég sækist eftir völdum . Hins vegar segir sig
sjálft að það skiptir máli að hafa völd til að
vinna sannfæringu sinni brautargengi .
Stjórnmálaflokkar eru endurspeglun á þeim
samfélögum sem þeir starfa í . Enginn stjórn-
mála flokkur endurspeglar íslenzkt sam félag
jafn vel og Sjálfstæðisflokkurinn með kostum
þess og göllum .
Það verður að segja þá sögu eins og hún
er að á því árabili, sem hér er fjallað um,
var Sjálfstæðisflokkurinn undirlagður af
persónu legum átökum . Þar vógu menn
hver annan ef þess var nokkur kostur . Það
er ástæðulaust að fegra þessa mynd . Í öllum
megin dráttum er sú mynd, sem hér hefur
verið dregin upp af átökum þessara ára
innan Sjálfstæðisflokksins rétt, þótt menn
geti greint á um einstaka atburði .
En af þessari sögu má læra . Stjórn-
málaflokkar, sem eyða orku sinni í innbyrðis
átök vegna metnaðar einstaklinga, sem vilja
leggja allt í sölurnar fyrir tiltekin embætti,
uppskera eins og þeir sá til .
Þessi átök í Sjálfstæðisflokknum snerust
ekki um ólík viðhorf til málefna . Það er
ekki hægt að færa nokkur efnisleg rök
fyrir því, að Gunnar Thoroddsen og/eða
Albert Guðmundsson hafi verið málsvarar
einhvers sem hægt er að kalla „frjálslyndari“
stefnu í þjóðmálum . Þeir voru málsvarar
eigin metnaðar .
Sú arfleifð, sem Geir Hallgrímsson skyldi
eftir sig í stjórnmálum fyrir nýjar kynslóðir
í Sjálfstæðisflokknum, var að halda fast við
hugsjónir og stefnufestu og sýna heiðarleika
í samskiptum við annað fólk, innan flokks
og utan en ekki sízt í samskiptum við fólkið
í landinu, það fólk sem hafði sýnt honum
trúnað og traust .