Þjóðmál - 01.12.2012, Síða 56

Þjóðmál VETUR 2012 55
Guðmundur Edgarsson
Af hverju er heilbrigðis-
kerfið í Bandaríkjunum
svona dýrt?
Að mati þeirra sem til þekkja er lítill ágreiningur um eftirfarandi atriði:
Banda ríska heilbrigðiskerfið er það dýrasta
í heimi . Um það er ekki deilt . Jafnframt er
mat viðurkenndra matsaðila, svo sem eins
og alþjóðlega matsfyrirtækisins McKinsey,
að gæði og aðgengi heilbrigðisþjónustunnar
í Bandaríkjunum fyrir þá sem njóta
heilsutryggingar eru til fyrirmyndar . Gildir
þá einu hvort menn eru tryggðir hjá sjálf-
stæðum tryggingafélögum (oftast fyrir
milli göngu vinnuveitanda) eða í gegnum
ríkis rekin stuðningskerfi eins og Medicare
(heilsu trygging fyrir eldri borgara og fatl-
aða) og Medicaid (heilsutrygging fyrir fá-
tæka) . Þá hafa flestir áhyggjur af vaxandi
fjölda þeirra sem hafa ekki heilsutryggingu
og teljast hvorki aldraðir né fátækir . Þessi
hópur telur nú um 45 milljónir manna eða
um 16% af Bandaríkjamönnum . Og þótt
þessi hópur fái heilbrigðisþjónstu eins og
aðrir þá er aðgangur þeirra að henni oft ekki
eins greiður og skilvirkur og annarra .
Það sem menn greinir hins vegar á um
er hvers vegna heilbrigðiskerfið í Banda -
ríkjunum hefur orðið æ dýrara á undan -
förnum árum og áratugum . Hér heima
heyr um við fullyrðingar eins og að græðgi
trygg ingafélaga ráði þar mestu sem sýni
að ekki gangi að reka heilbrigðisþjónustu
á frjálsum markaði . Best sé að ríkið sjái
alfarið um slíkt . En er málið svona einfalt?
Ef svo er, liggur þá ekki beinast við að
ríkisvæða matvöru- og fataverslanir til að ná
niður kostnaði á þeim sviðum? Eða flugfélög
og bílaumboð þannig að ódýrara verði að
komast leiðar sinnar innan lands og utan?
Hvað með húsatryggingar og bílatrygg ing ar?
Á ríkið ekki bara að taka þær yfir? Ekki þarf
annað en að spyrja sig spurninga sem þessara
til að sjá að skýringarnar á því hvers vegna
heilbrigðisþjónusta kostar meðal-Banda-
ríkjamanninn mun meira en íbúa ann arra
ríkja eru flóknari en svo að hægt sé að afgreiða
málið í einni eða tveimur setningum . Þessari
grein er ætlað að varpa ljósi á nokkra mikil-
væga þætti í því sam hengi .
Þjóðarframleiðsla meiri
í Bandaríkjunum
Þegar borinn er saman kostnaður við rekst-ur grunnþjónustu eins og heilbrigðis-
þjónustu á milli landa þykir rétt að taka tillit til