Skólavarðan - 01.11.2013, Side 50

48 Skólavarðan 2. tbl 2013
nýjungýjung
Bryndís Guðmundsdóttir talmeina-
fræðingur hefur þróað íslenskt kennslu-
efni fyrir börn, Lærum og leikum með
hljóðin þar sem hún nýtir reynslu
sína í starfi með börnum. Lærum og
leikum með hljóðin samanstendur af
bókum, spilum, myndbandsefni, spila-
hljóðamottum, límmiðum og fleiru
til að læra framburð og orðaforða og
efla hljóðkerfisvitund. Efnið er þegar
notað í leik- og grunnskólum víða um
land. Lærum og leikum með hljóðin
er ætlað barnafjölskyldum og fagfólki
sem vilja veita börnum forskot í hljóð-
myndun og undirbúa þau fyrir lestur.
Það er einnig tilvalið fyrir fjölskyldur af
erlendum uppruna til að æfa og læra
íslensku hljóðin.
rÖð HLJóða eiNS
Og Í MÁLTÖKUNNi
Uppbygging Lærum og leikum með
hljóðin tekur mið af því í hvaða röð ís-
lensk börn tileinka sér talhljóðin í mál-
tökunni og því hvernig auðveldast er
að kenna þau. Hægt er að byrja skipu-
lega á auðveldum hljóðum sem koma
fyrir hjá mjög ungum börnum og halda
áfram yfir í þau hljóð sem erfiðara er
að segja. Þá má velja það hljóð sem
æfa þarf sérstaklega án þess að fylgja
röðinni með því að velja táknmynd
með vísan í hvert hljóð. „Mmm…segir
strákurinn sem fékk ís, Ff…fh… heyrist
í reiðu kisunni,“ svo dæmi séu tekin.
TÆKNiN NÝTT Í
HLJóðaLeiKNUM
Það er mikilvægt að fylgjast vel með
tækninni í útgáfu á efni fyrir börn.
Rannsóknir á fámennum málsam-
félögum, eins og þeim sem tala ís-
lensku, sýna að þau tungumál eiga
undir högg að sækja í rafrænum heimi.
Bryndís afréð því að víkka útgáfuna og
hefur unnið nýtt íslenskt smáforrit fyrir
iPad sem byggir á sömu aðferðafræði
og allt hennar námsefni. Börnin læra
þannig hljóð íslensku bókstafanna og
fingrastafrófið um leið og lestrarferlið
er undirbúið. Í smáforritinu má taka
upp og hlusta á hvernig barnið segir
orðin. Hægt er að skrá nafn, aldur og
kyn þess sem æfir og vista hversu langt
barnið er komið í hljóðunum. Þannig
er hægt að fylgjast með því hvernig
barninu miðar í hljóðanáminu og æfa
jafnvel betur þau hljóð sem barnið
náði ekki góðum tökum á. Þá má skrá
athugasemdir jafnóðum og senda í
netpósti.
Búi Kristjánsson og Halla Sólveig Þor-
geirsdóttir teiknuðu líflegar myndir
sem höfða til barna á öllum aldri en
Felix Bergsson og Védís Hervör Árna-
dóttir ljá þeim Mána og Maju raddir
sínar.
KiDS SOUND LaB - KeNNir
eNSKU MÁLHLJóðiN
Bryndís gefur einnig út smáforritið Kids
Sound Lab, með sömu aðferðafræði.
Hljóðin eru sett upp í sömu röð og
enskumælandi börn tileinka sér hljóð-
in í máltökunni og hægt er að fylgja
þeirri röð eða velja sjálfur hvaða hljóð
er æft hverju sinni. Ráðgefandi að-
ilar eru bandarískir fræðimenn á þessu
sviði: Barbara Hodson og Katherine
Abbott Verdolini en þær eru leiðandi
sérfræðingar í heiminum á sviði hljóð-
kerfisvitundar og raddarinnar.

Bryndís Guðmundsdóttir er talmeina-
fræðingur hjá Fræðsluskrifstofu
Reykjanesbæjar og Talþjálfun Reykja-
víkur.
Lærum og leikum
með hljóðin
- Námsefni í framburði, orðaforða og hljóðkerfisvitund
Máni og Maja eru
aðalpersónur í nýja
smáforritinu.