Félagsbréf - 01.12.1961, Side 55

FÉLAGSBRÉF
49
nefnds gagnrýnanda, sem segir, að í Sovétríkjunum ekki síður en annars
staðar séu „valdafíkn og fégirnd, öfund og umhyggja fyrir eigin vellíðan,
þær hvatir, sem helzt stjórna gerðum manna.“ Þegar svona er ástatt, er
miklu erfiðara að skrifa gamansaman ádeiluleik en harmleik. „Til að
skrifa gamanleik verða menn að vera hugaðir og búa yfir óvenjulegu
viljaþreki,“ segir Rizanoff, „og ég segi það ekki að gamni mínu.“
Fullkomin smekkleysa.
En það er tvímælalaust í byggingarlist, sem mestrar vakningar hefur
orðið vart og löngun manna til að snúa baki við úreltum hefðum frá
dögum Stalíns hefur komið berast í ljós. Þegar Krústjoff lýsti því yfir
1953, að liann væri andvígur þeirri stefnu, sem Stalín fylgdi í byggingar-
list og kölluð hefur verið „gigantomania“ á erlendu máli, þá var það um leið
vísbending til þeirra arkitekta, sem vildu losa sovézka byggingarlist undan
áhrifum hins viðhafnarmikla, en þó innantóma minnisvarðastíls, sem er
táknandi fyrir Stalíntímabilið.
Þeir arkitektar, sem ekki fara troðnar slóðir, hafa fengið áhugamikla
stuðningsmenn í lið með sér, þar sem eru rithöfundar og blaðamenn. —
Þannig hafa t.d. ellefu blaðamenn og teiknarar við skopblaðið Krókódíl
lagzt á eitt og gert reikningsskil fyrir því ótrúlega fjármagni, sem varið
hefur verið til þess að reisa hin stóru gistihús eins og t.d. Leningrad í
Moskvu, Október í Leningrad o.s.frv. Þessum byggingum, þar sem allt
er úr bronsi og dyraljósin eru við risa hæfi og smekk, hefur verið lýst
sem sýningarsölum hins fullkomna smekkleysis. Húsgögnin fyrir Lenin-
grad-gistihúsið eitt kostuðu meira en 15 milljónir rúblna. Húsgögn, sem
eru skelfilega ljót í þokkabót. Ljósakrónurnar sem eru hvorki meira né
minna en 800 talsins kostuðu fimm og hálfa milljón og málverkin, (sem
eru engin snilldarverk), hálfa milljón o.s.frv. Þessi orð eru sótt í 8. tbl.
Krókódíls 1960.
Viktor Nekrassoff, sá sem lætur nú mest að sér kveða af hinum nýju
raunsæishöfundum, hefur nýlega gert nútímabyggingarlist að baráttumáli.
í skeleggri grein, sem birtist í Bókmennta-gazettunni 20. febrúar 1960,
krefst hann þess, að stjórnarvöldin endurskoði afstöðu sína til „konstruk-
tivismans“, sem var veginn á sovézkum metaskálum fyrir þrjátíu árum og
léttvægur fundinn, á sama tíma, sem hann fór sigurför um heiminn.
Nekrassoff segir, að þrátt fyrir það séu til í Moskvu nokkrar mjög at-