Félagsbréf - 01.09.1963, Blaðsíða 19

nasla og lúnir? Þetta má vera dæmi
einnar þeirrar breytingar á ljóðstíl
Hannesar sem mér virðist sízt horía tii
batnaðar.
Áherzlubreytingin í ljóðstíl Hannes-
ar Péturssonar eftir að Kvæðabók slepp-
ir birtist vel í Söngvum til jarðarinn-
ar. „Lífið er guð og enginn guð nema
það“: þessi einkunnarorð kvæðaflokks-
ins gætu að vísu staðið fyrir öllum
skáldskap Hannesar, þau votta engin
róttæk stefnuhvörf í heimsskoðun, lífs-
viðhorfum skáldsins. En áherzlan á
gildi hins jarðneska lífs er hér ríkari,
meðvitaðri en fyrr; dálæti hans á
áþreifanlegum, jarðneskum munum og
fyrirbærum, sem á ríkan hlut að þokka
allra beztu ljóða hans til þessa, hlýtui
hér áréttingu meðvitaðrar „heimspeki“;
og Söngvum til jarðarinnar er beinlínis
ætlað að túlka þetta viðhorf:
Þyrstum huga safna ég h'finu saman
í sérhverri hreinni nautn: í lestri,
i kossi —
svo allt verður tilfinning, dýrmæt og
daglega ný.
En dauðinn á eftir að koma. Hann veit
hvar ég bý.
Þessar línur sýnist mega lesa sem
stefnulýsingu Hannesar Péturssonar í
1 sumardölum og í senn lýsingu þess
lífsvanda sem ljóð hans leitast við að
tjá og leysa. Áherzlan á lífsnautn og
tilfinningu er sprottin af vitundinni
um stöðuga návist dauðans og þar með
liverfleik allra hluta, — óhöndlanleik
þeirra: þessi vitund er ævinlega nærri
í sumardölum og síðan Stund og stöð-
um meðan skáldið virtist grunlausara í
Kvæðabók, eða hverfleikahugsunin a. m.
k. ekki jafn ásækin.
Hvert einasta Ijóð í I sumardölum
ber með einhverju móti merki þessarar
togstreitu. Kröfunni um „dýrmæta og
daglega nýja“ tilfinningu fylgir skarp-
ari og sérhæfðari sýn tii hins jarðneska
og hversdagslega: hinn sjálfgefni
hversdagssvipur ljóðmálsins í Kvæða-
bók er horfinn, það er sumpart við-
hafnarlegra og hátíðlegra en fyrr, sum-
part mótaðra, „myndrænna" í bóklegri
merkingu. Með þessu er engan veginn
sagt að í sumardölum sé „lakara“ verk
en Kvæðabók, en óneitanlega jafnast
fæst einstök ljóð þar á við beztu ljóðin
í fyrri bókinni. í Kvæðabók var ljóð-
stíll Hannesar heilsteyptur, jafnvægur;
í sumardölum á gildi sitt mestallt í
sjálfri stílviðleitninni, þeim drögum
sem þar eru að nýrri stílsköpun. 1
Söngvum til jarðarinnar t. d. má enn
sjá hversu Hannesi getur auðnazt að
skynja hugsun sína rétt, leiða til einn-
ar sannfærandi heildár raunsæja, hlut-
bundna lýsingu, upphafna náttúru-
skoðun og loks hreiria hugsýn:
Morgnar við sjóinn í maí:
mjólkurhvítt logn um fjörðinu,
ritan að rápa um grjótið,
]>að rýkur frá einstaka bæ.
Og hreinir fjallanna skaflar
speglast! ó drifhvítu dreglar
á djúpum skínandi sjó.
Hyggst frelsarinn ganga út fjörðinn
feta dúnmjúka vatnið
í fyrsta sinn frá því hann dó?
En fátítt er að heil kvæði njóti þess-
ara vinnubragða; hitt er tíðast að ljóð-
FÉLAGSBRÉF 15