Félagsbréf - 01.09.1963, Blaðsíða 51

Bœkur
Borið af leið
Halldór Stefánsson:
Blakkar rúnir. Smásögur.
Heimskringla. Reykjavík 1962.
í þessu nýja safni Halldórs Stef-
ánssonar er að finna 10 smásögur,
mislangar og misjafnar að gæðum.
Halldór hefur löngum verið talinn
einn snjallasti smásagnahöfundur okk-
ar og hinn eini sem gert hefur
það form að sérgrein sinni. Marg-
ar smásögur hans eru með því bezta
sem af því tæi hefur verið skrifað á
íslenzku. En því miður virðist höfund-
inum hafa hrakað mjög ef marka
má síðasta safn hans, Blakkar rúnir.
Halldór er töluverður sálfræðingur og
hefur tekizt að bregða upp sannfærandi
mannamyndum, en þó er hann fyrst og
fremst félagslegur rithöfundur; þjóð-
félagið, ranglæti þess og brestir, eru
honum hugleiknust viðfangsefni. Þess
vegna gegnir það furðu hvað sögur hans
í þessu safni virðast ótímabornar,
ádeila þeirra úrelt í þeirri mynd sem
hún birtist okkur. Það er engu líkara
en höfundurinn þekki ekki lengur átt-
irnar.
Fyrsta sagan er all-löng, samnefnd
bókinni, og er látin gerast í sjávar-
plássi. Þar er sagt frá kaupmannshjón-
unum á staðnum og þó einkum dóttur
þeirra, Kaupmannahafnardvöl hennar,.
raunum og sorgum í ástamálum. Þar
koma einnig við sögu bræður tveir og
farast báðir voveiflega. 1 sögunni skynj-
um við dauft bergmál frá Ungfrúnni
góSu. og húsinu og stendur þó þessi
Halldór langt að baki nafna sínum. At-
burðir allir í sögunni eru með miklum
ólíkindum og fólkið er okkur harla-
fjarlægt. Það sem mér þykir þó furðu-
legast við söguna er sú andúð senr
kemur fram hjá höfundi í garð sögu-
fólks síns, það er eins og hann þurfi'
að ná sér niðri á því fyrir einhverjar
sakir og gera allt far þess sem hrak-
legast. Kaupmannsdóttirin virðist eiga
að vera ljósi púnkturinn þrátt fyrir
bresti sína sem eiga að stafa af skiln-
ingsleysi foreldranna og ströngu borg-
aralegu uppeldi. En Jósabet verður
ekki nógu aðlaðandi og geðfelld per-
FÉLAGSBRÉF 47