Félagsbréf - 01.09.1963, Blaðsíða 24

skotun og blæbrigði sjálfrar tungunnar
koma í stað ytri skynjunar. Stíllinn
er hér allur andiægur, innhverfur, en
aftur í viðkvæmu jafnvægi: það er sagt
sem verður sagt.
Ritdómendur sem fjallað hafa um ljóð
Hannesar Péturssonar hafa löngum
hneigzt til þess að reyna að draga á-
lyktanir af lestri .sínum um framtíð
hans. Formáli þeirra er jafnan hinn
sami: hann hafi í fyrstu bók sinni sýnt
svo og svo mikla verðleika, nú sé vandi
hans að halda í réttu horfi, og það
lánist honum svo og svo sem þeir á-
kveða. Enginn steinn skal hér dreginn
í þessa dys umfram það sem þegar kann
að vera orðið, enda stefnir þetta spjall
ekki að neinni tæmandi „úttekt“ á
skáldskap Hannesar. Hins vegar leyf-
ist mér væntanlega að láta að lokum
í ljós þá skoðun mína að Stund og stað-
ir sé ójafnasta og í senn viðkvæm-
asta hók hans til þessa. Kannski eru
hér sum lökustu ljóð hans, en einnig
þau sem einna djarflegast er stefnt í
nýjan áfanga.
„Ég klýf ekki heiminn í gagnstæð-
ur“, segir hér að bókarlokum í hinni
fögru sonnettu um guðinn Janus, þann
sem felur í „næmri vitund“ náttúru,
hluti og menn og einingu alls þessa:
Um skynjun mína fellur hin hljóða, en hraða
hrynjandi þess sem er til. Berst mér í senn,
einum kliði, hrynjandi stundar og staða.
Skáldskapur Hannesar Péturssonar hef-
ur frá öndverður verið vitsmunalegur,
hugsaður í beztu merkingu þessara orða:
hann forfellur sjaldan í „ljóðræn“ einka-
mál, eða rímaða hugsanasmíð; skoðun
og skynjun eiga löngum eðlilega sam-
fylgd. Hannes hefur stundum sætt
lofi fyrir rækt við „þjóðlega“ skáld-
skaparhefð, en lof og last á slíkum
rökum einum er vanalegast vottur
misskilnings. Nær er að líta á hreyf-
inguna í ljóðstíl hans, og á undan-
bragðalausa ögun stílsins; þar er
freistandi að sjá upphaf mikilsháttar
skáldskapar. Viðleitni ljóðsins er ævin-
lega söm: að gera óstöðugum lieimi
óforgengilega spegilmynd, formbundna
og nýskynjaða í senn. Janusarhöfuð
skáldskaparins horfir jafnt út sem inn,
tvö andlit og þó eitt, og í síbreytileg-
um svip þess speglast stöðugt það sem
„er til“.
20 FÉLAGSBRÉF