Félagsbréf - 01.09.1963, Blaðsíða 46

Höfundur rekur all víða og styður
með tilvitnunum, að það var skoðun
Leníns, að forsenda þess, að bylting
bolsevíkka mætti takast í Rússlandi og
Sovétríkjunum öllum, væri sú, að í
kjölfar hennar kæmi sósíalistísk bylt-
ing 1 hinum háþróuðu og iðnvæddu
Vesturlöndum ■—- einkum í Vestur-
Evrój)u. Án slíkrar þróunar yrðu mörg
erfið spor á vegi byltingarþróunarinn-
ar í hinum frumstæðu löndum Sovét-
ríkjanna.
Ekki verður annað skilið, en að höf-
undur telji, að hér hafi hinn glöggi
leiðtogi bolsevíkka haft lög að mæla,
hin rússneska bylting hafi einangrazl
og framkvæmd hennar lent í annarra
höndum en skyldi, en sú saga hefur
þegar verið rakin að hluta. En hvernig
horfðu önnur mál við á þessu aðal-
skeiði kommúnismans? Hlynnti hinn
mikli foringi kannski að atvinnuveg-
unum, fátækum almenningi, verkalýðs-
félögunum — eða ef til vill listum og
bókmenntum? Horium var kannski ekki
alls varnað? Hvað hefur höfundur að
segja um þetta?
í atvinnuvegunum réð ein höfuð-
skepna lögum og lofum: skriffinnskan,
sem „gerir ætíð ráð fyrir, að hver borg-
ari, sem leitar á hennar náðir sé bjáni“.
Hún lagði meira að segja undir sig
sjálf óskabörnin: „Verkalýðsfélög og
flokksfélög, sem eiga að vera tæki al-
þýðu í baráttunni gegn skriffinnsk-
unni, eru sjálf skriffinnskufyrirtæki,
sem lítið geta gert“. í landbúnaðar-
ráðuneytinu voru stjórnardeildirnar
422, á hverja tvo starfsmenn kom einn
yfirmaður. Grasrækt var að áliti
Stalíns grundvöllur sovézks landbúnað-
ar. Andstæðingar grasræktar voru
þjóðaróvinir. Dráttarvélar taldi hann
ónothæfar, vegna þess hve þær „þrýstu
á jarðveginn“. Að lokum upplýsir
höfundur, að sæmileg ujsjrskera haustið
1962 liafi vakið vonir um, að matvæla-
skorturinn yrði ekki tilfinnanlegur.
Ymislegt hefur höfundur að segja
um kjör fólksins og daglegt líf. Stúlka
nokkur gleymir sér við að horfa á
Iðunnarskó höfundar, og Álafossúlpu
sína gat hann aðeins notað skamma
stund. Hún var of vestræn. Þröngar
skálmar voru beinlínis andsovézkar.
Og þetta var ejtir dauða liins mikla
valds. Fram á síðustu ár, hefur „megin-
þorri fjölskyldna í Moskvu orðið að
sætta sig við að deila húsnæði með
þrem, sex eða átta öðrum fjölskyld-
um, og hver fyrir sig hafði þá kannski
til sinna nota — eitt — eða hálft
herhergi“.
En hvernig var þá búið að verka-
manninum í þessu ríki hans?
Tilskijmn um ákvörðun launa með
kaup- og kjarasamningum hefur aldrei
verið framkvæmd, ríkisvaldið ákvarð-
ar launin. 1 hinu stalíníska þjóðfélagi
varð „hinn vinnandi maður þræll rík-
isins í stað auðmagnsins áður.“
Hvað þá um listirnar? Var ef til vill
hlynnt að þeim? Um það efni talar
höfundur hvað skýrast:
Árið 1946 var mikið þurrkaár og þá
kvað eitt ljóðskáld þessara ára:
„Þjóðin hugsaði um þetta. Beið.
Sú hugsun hjó í huga Stalíns.
Yfir korti af föðurlandi mínu
beygði sig Maður.
Hann heyrir rafmagnsstöðva þys.
42 FÉLAGSBRÉF