Víkurfréttir - 17.12.1987, Blaðsíða 47

VlKUR

JÓLABLAÐ
Hinn 6. september 1936
strandaði línuveiðarinn Tro-
cadero frá Grimsby við
Hestaklett á Járngerðar-
staðafjöru með 14 manna
áhöfn. Skipið strandaði all-
langt frá landi. Útfiri er
þarna mikið, miklar flúðir,
sem brýtur næralltaf á, jafn-
vel í sæmilegu veðri. Öllum
skipverjum var bjargað.
Nú varð nokkurt hlé á
skipströndum við Grindavík
og starfsemi deildarinnar var
i nokkurri lægð. Ætíð var
þess þó gætt að hafa tækja-
búnað i lagi, ef á þyrfti að
halda. Merkinu var haldið á
lofti. Árið 1946 hreyfði Ingi-
björg í Garðhúsum hug-
myndinni um stofnun björg-
unarsveitar. Hún bar þá til-
lögu formlega upp á næsta
ári og var björgunarsveitin
þá formlega stofnuð. Fyrst
var hún skipuð 12 mönnum.
Tómasi Þorvaldssyni var
valið að velja mennina og
veita sveitinni forystu. Að
því er ég best man var hún
upphaflega skipuð þessum
mönnum auk Tómasar: Sig-
urður Þorleifsson, Guð-
mundur Þorsteinsson, Árni
Magnússon, Magnús Guð-
mundsson, Reginbaldur Vil-
hjálmsson, Jón A. Jónsson,
Sigurður Gíslason, Helgi
Hjartarson, Þorvaldur
Kristjánsson, Vilbergur Að-
algeirsson og Hermann
Kristinsson. Eftir þvi sem ég
best veit er þetta fyrsta björg-
unarsveitin, sem stofnað er
til með þessum hætti.
Allur þungi slysavarna-
starfsins hefur síðan hvílt á
björgunarsveitinni, en deild-
in sem slík er þó ómetanleg
og ómissandi bakhjarl með
íjárstuðningi sínum og starfi
yfirleitt. I dag eru um 420 fél-
agar í Slysavarnardeildinni
Þorbirni.
Hinn 6. janúar árið 1947
strandaði enski togarinn
Louis frá Fleetwood skammt
frá Hrólfsvík á Hraunsfjöru.
Fimmtán manns var bjargað
en einum skolaði fyrir borð
og drukknaði hann.
Hinn 28. febrúar 1950
strandaði olíuflutningaskip-
ið Clam undir klettabelti við
Reykjanes. Það var hörmu-
legt sjóslys. Fimmtíu manna
áhöfn var á skipinu, 23 tókst
að bjarga en 27 drukknuðu
við að fara um borð í skips-
bátana sem brotsjóirnir
brutu í spón og drukknuðu
flestir þeirra. Var þetta ein-
hver hrikalegasta aðkoma
þar sem tugir manna veltust í
brimgarðinum, flestir þegar
drukknaðir og ekkert hægt
að gjöra.
Hinn 15. apríl 1950
strandaði enski togarinn
Preston North End frá
Grimsby á svokölluðum
Syðstaboða skammt frá
Geirfuglaskeri, 40 mílur úti í
í afmælishófinu í haust voru stofnfélagar sjóbjörgunardeildarinnar heiðraðir.
hafi. Strand hans mun hafa
borið að með lágum sjó.
Lenti skipið á blindskeri. Við
aðfallið munu flestir skip-
verjar hafa farið frá borði á
skipsbátum. Var þeim síðar
bjargað af nærstöddum skip-
um. Eftir um borð voru 6
menn. Okkur barst beiðni frá
Slysavarnafélagi Islands um
að freista þess að hjálpa til.
Allir bátar voru í landi.
Þungur sjór og ekki sjóveð-
ur. Fengum við Fróða frá
Njarðvík til þess að fara með
okkur. Skipstjóri var Egill
Jónasson, en hann var öllum
hnútum kunnugur á þessum
slóðum. Ferðin á strandstað
tók 5 klukkustundir. Að-
koman var þannig, að komið
var nær flóði og stóð ekkert
upp úr af skipinu nema
handrið á stjórr.borðsvæng
brúarinnar. Á því héngu 6
menn. Brotsjóir gengu stöð-
ugt yfir skipið og færðu skip-
ið og mennina í kaf. Undrun
sætti, að þeim tókst að halda
sér. Milli ólaga og brotsjóa
sást í brúarhornið og handrið
stjórnborðsmegin á hvalbak.
Egill hafði ekki langa um-
hugsun heldur ákvað að sigla
hlémegin upp á skerið. Dýpi
var um 3 faðmar. Það var
kastað akkeri nokkuð frá
skipsflakinu. Við skutum
línu yfir til mannanna. Við-
brögð þeirra urðu þau, að
þeir gripu í línuna og hentu
sér í sjóinn og reyndu að
svamla til okkar. Þá slitnaði
akkerisfestin hjá okkur og
okkur tókst að komast nær
mönnunum. Fjórum mönn-
um tókst að ná með sæmilegu
móti með því að kasta út
bjarghringum og línu og með
því að krækja í þá. Þeim
fimmta var bjargað með
svipuðum hætti en við illan
leik. Þeim sjötta fipaðist
sundið og barst hann í áttina
að soginu aftan við skerið.
Okkur tókst að krækja í erm-
ina á stakknum, en hún stóð
þá ein upp úr. Maðurinn
komst fyrst til meðvitundar
eftir 5 klukkustundir.
Hinn 30. mars 1953
strandaði togarinn Jón Bald-
vinsson undir Hrafnkels-
staðabergi á Reykjanesi með
42 manna áhöfn. Strandið
bar að með lágum sjó. Leiðin
út á strandstað var löng og
erfið eins og vegurinn var þá.
Þó tókst að komast á strand-
stað á tiltölulega skömmum
tíma og tókst að bjarga allri
skipshöfninni, en undir það
síðasta gekk yfir allt skipið,
enda þá mjög aðfallið.
Hinn 7. febrúar 1962
strandaði vélbáturinn Auð-
björg frá Reykjavík við
Hópsnes. Sex manna áhöfn
var bjargað í land.
Hinn 20. desember 1971
hlekktist m/b Arnfirðingi á
hér í innsiglingunni með 11
manna áhöfn og var öllum
bjargað í land.
Hinn 27. febrúar 1973
hlekktist m/b Gjafari frá
Vestmannaeyjum á í brimi
og stórsjó á leið út víkina.
Lágsjávað var og tók skipið
niðri svo að gat kom á það.
Þegar komið var á strand-
stað var komið hörkuaðfall.
Við skutum línu út í bátinn
og tókst að bjarga öllum frá
borði. Sjóirnir gengu yfir
skipið meðan þeim síðustu
var bjargað og hálftíma síðar
var skipið komið alveg á kaf í
brotsjóina.
Hinn 4. ágúst 1974 strand-
aði m/b Hópsnes á Gerða-
töngum. Tveimur mönnum
var bjargað í land en aðrir
skipverjar biðu þess að bát-
urinn yrði dreginn á ílot.
Hinn 15. september 1977
strandaði Pétursey með ein-
um manni og var honum
bjargað með tækjum björg-
unarsveitarinnar.
Síðast var það svo 3. febr-
úar síðastliðinn að Skúmur
GK strandaði hér í innsigl-
ingunni. Þar var áhöfnaldrei
í neinni verulegri hættu. 7
menn voru dregnir í land
með fluglínutækjunum og
aðrir gengu í land þurrum
fótum þegar fjaraði undan
bátnum.
Mér er bæði ljúft og skylt
að segja það hér, að aldrei
hefur staðið á neinum hér í
Grindavík að bjóða sig fram
til björgunarstarfa. A það
jafnt við karla sem konur. En
vissulega hefur fólk skipt
með sér verkum. Sumir hafa
staðið í svokallaðri fremstu
víglínu, aðrir við aðstoð í
landi og flutning á mönnum
og hjúkrun í heimahúsum.
Flyt ég þeim öllum alúðar-
þakkir fyrir langt og gott
samstarf í þessum efnum sem
öðrum, er að slysavörnum
lúta.
Starfsfólki_ öllu hjá Slysa-
varnafélagi Islands, svo og
forystumönnum slysavarna í
nágrannabyggðarlögum
þakka ég einnig góða sam-
vinnu og aðstoð á liðnum ár-
um.
Eg ætla mér ekki þá dul að
geta talið upp allar þær
mörgu og góðu gjafir, sem
slysavarnadeildinni hafa
borist, bæði frá innlendum
og erlendum aðilum, en öll-
um færi ég bestu þakkir fyrir.
Þetta er engin tæmandi
skýrsla um starf Slysavarna-
deildarinnar og Björgunar-
sveitarinnar Þorbjörns, og
vafalaust hef ég gleymt ein-
hverju, sem minnast hefði átt
á. Yfirleitt hef ég sneitt hjá
því að nefna nöfn, enda er
slíkt oft nokkurt vandamál.
Eg vil þó biðja ykkur öll um
að virða viljann til að flytja
þetta yfirlit fyrir verkið.
Eg hef áður minnst á, að
nokkur deyfð hafi komið í
starfsemi deildarinnar um
tíma. Út af fyrir sig tel ég það
ekki óeðlilegt. Bæði var það,
að engin skipsströnd voru á
þeim tíma, sem betur fer, og
enginn getur alla tíð verið á
fullum spretti. Hvíldin er
nauðsynleg milli átaka, svo
að menn geti endurheimt
orku sína, og slysavarna-
deildinni er ætlað að starfa
um öll ókomin ár.
Kyndill sá, er kveiktur var
með stofnun Slysavarnafél-
ags Islands hefur þegar logað
í hálfa öld og lýst út til
stranda, inn til dala og upp
um heiðar.
Það er ósk mín, að á þess-
um kyndli slokkni ekki og
hann megi ávallt lýsa því
fólki, sem vill vinna að því að
koma í veg fyrir óhöpp og
slys og bjarga fólki úr nauð-
um. Megi sú keðja deilda og
björgunarsveita Slysavarna-
félags íslands, sem spannar
um landið allt, ávallt verða
þess megnug að vera raun-
verulegt björgunarbelti fyrir
alla þá, sem lenda í nauðum.
Ætíð hafa valist traustir
menn í björgunarsveitina og
tekist gott samstarf með
þeim. Má segja að uppbygg-
ing húsa og áhalda hafi nú
hin síðustu tíu ár einkennst
af miklum dugnaði og fram-
sýni björgunarsveitarmanna
svo sem við höfum orðið
vitni að í dag.
Formenn björgunarsveit-
arinnar í þessi 40 ár hafa ver-
ið:
Tómas Þorvaldsson 30 ár.
Guðmundur Þorsteinsson
1 ár.
Gunnar Tómasson 9 ár.
Sigmar Eðvarðsson Zi ár.
Um leið og ég óska ykkur
til hamingju með daginn bið
ég þess að gæfa fylgi öllum
ykkar störfum hér eftir sem
hingað til.
Óskum Garðbúum og
öllum Suðurnesjamönnum
GLEÐILEGRA JÓLA OG
FARSÆLS KOMANDIÁRS.
Þökkum stuðninginn á árinu
sem er að líða.
Slysavarnasveitin Ægir, Garði
Ræða Tómasar
Þorvaldssonar á
40 ára afmæli
Björgunarsveitar-
innar Þorbjörns.