Morgunblaðið - Sunnudagur - 13.12.2015, Blaðsíða 34

34 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 13.12. 2015
Fjölskyldan Gerðarsafn býður upp á ókeypis námskeið fyrir 8-12 ára krakkalaugardaginn 12. desember milli kl. 13-15. Edda Mac myndlistar-
maður leiðir námskeið og gerðar verða myndabækur í anda Bar-
böru Árnason. Skráning á gerdarsafn@kopavogur.is.
Námskeið í teikningu og bókagerð
Fyrir jólin keppast allir við aðfinna gjafir handa ástvinumsínum. Það getur verið erfitt
og því er kjörið að fá nokkur góð
ráð frá sálfræðingum og öðrum sér-
fræðingum sem hafa rannsakað
þetta málefni. Á vefnum wsj.com
eru tekin saman nokkur góð ráð til
að kaupa betri gjafir og er hluti
þeirra talinn upp hér. Það vilja
nefnilega allir að gjöf veiti gleði en
kalli ekki aðeins fram kurteisisbros.
1. Gefðu hluta af þér
„Ég myndi ekki gefa einhverjum
eitthvað sem engar líkur væru á að
hann notaði. En kannski virkar gjöf-
in sem minning um vininn og fólk
metur hana af þeirri ástæðu,“ segir
Marilyn Cohen listfræðingur, sem
gefur persónulegar jólagjafir í sín-
um anda.
Sálfræðingar spurðu þátttakendur
í nokkrum rannsóknum hversu nán-
ir þeim þættu þeir vera fyrir og eft-
ir að hafa skipst á gjöfum. Ein slík
slík rannsókn tók til 122 háskóla-
nema. Sumum var sagt að gefa lag
á iTunes, sem endurspeglaði þá
sjálfa, á meðan aðrir gáfu lag sem
þeir töldu endurspegla það sem þeir
vissu um viðtakandann.
„Það kom á óvart að bæði gef-
endum og þiggjendum fannst þeir
nánari eftir að hafa fengið gjöf þar
sem hún endurspeglaði gefandann,“
skrifuðu höfundar rannsóknarinnar í
grein sem birt var í september í
Journal of Experimental Social-
psychology.
2. Stundum er minna meira
Stundum gefur fólk til gamans eitt-
hvað lítið með aðalgjöfinni eins og
penna eða inneign fyrir kaffibolla á
kaffihúsi. En þegar allt kemur til
alls dregur litli hluturinn úr þeim
stóra.
Í sjö rannsóknum komust rann-
sakendur að því að þiggjandinn býr
til „meðaltal af gjöfunum þegar
hann metur þær“, segir Kimberlee
Weaver, aðstoðarprófessor í mark-
aðsfræðum hjá Virginia Tech.
Í einni rannsókninni frá 2012
sögðust þátttakendur vera tilbúnir
til að borga um 31.000 krónur fyrir
iPod Touch en vildu aðeins borga
um 23.000 krónur fyrir sama grip
þegar eitt lag fylgdi ókeypis með til
að hlaða niður.
Þannig að ef þú ætlar til dæmis
að gefa flottan pott og hendir sleif
með í pakkann þá virkar meira-er-
betra-stefnan ekki.
3. Ekki allir kunna að meta
gjöf til góðgerðarmála
Gefendur ofmeta hversu vel þiggj-
endur kunna að meta gjöf til góð-
gerðarmála í þeirra nafni. Í grein
frá því í ágúst í ritinu Organization-
al Behavior and Human Decision
Processes voru birtar niðurstöður
rannsóknar sem tók til 245 manns.
Gefendur áttu að velja úr sex mögu-
legum gjöfum handa einhverjum
sem þeir þekktu. Þrjár af þessum
gjöfum voru ferðamál, penni og usb-
drif. Hinar þrjár voru gjafir til góð-
gerðarmála. Gefendur völdu góð-
gerðarmál í 40% tilfella. Flestir
þiggjendur hefðu hins vegar frekar
kosið ferðamál eða ámóta gjöf, segir
Lisa Cavanaugh, aðstoðarprófessor í
markaðsfræðum hjá USC Marshall
School of Business og einn höfund-
anna.
„Viðtakendum finnst það segja
meira um þig en þína skuldbindingu
gagnvart þeim. Einn maki sagði til
dæmis: Þetta sýndi mér að honum
er ekki sama um heiminn en honum
er sama um mig,“ segir hún.
Makar og kunningjar voru þeir
sem voru ólíklegastir til að kunna
að meta góðgerðargjöfina. Nánir
vinir voru henni ekki mótfallnir og
foreldrum líkaði vel að fá svona
gjafir frá börnum sínum.
4. Umfram allt: gefðu gjöf
Ungum börnum (um eins til þriggja
ára) finnst skemmtilegra að gefa en
að fá gjafir, samkvæmt rannsókn á
svipbrigðum 20 barna sem gerð var
við háskólann í British Columbia ár-
ið 2012.
Aknin og félagar, sem gerðu
rannsóknina, skrifuðu líka í Journal
of Experimental Psychology í ágúst
að sama ætti við um börn í einangr-
uðu þorpi á eyju í Suður-Kyrrahafi
sem væru hvorki með rafmagn né
rennandi vatn. „Fólk er ánægt með
að eyða peningum í aðra en sjálft
sig,“ segir Aknin.
Þessi rannsókn kom í kjölfar ann-
arrar sem Aknin ásamt fleirum
gerðu og birt var í Science árið
2008. Sextán manns voru beðnir að
meta eigin hamingju eftir að hafa
fengið bónusgreiðslu í vinnunni og
greina frá því hversu stórum hluta
bónussins þeir eyddu í sjálfan sig og
hversu stór hluti færi í gjafir og
góðgerðarmál. Í ljós kom að gjafa-
þátturinn var líklegri til að segja til
um hamingju manneskjunnar en
upphæð bónussins.
HVERNIG Á AÐ GEFA GJAFIR SEM FÓLKI LÍKAR?
Minna er
stundum
meira
JÓLAGJAFAINNKAUPIN GETA VERIÐ SNÚIN. HÉRNA ER
LEIÐARVÍSIR TIL AÐ KAUPA BETRI GJAFIR FYRIR JÓLIN
BYGGÐUR Á VÍSINDARANNSÓKNUM.
Inga Rún Sigurðardóttir ingarun@mbl.is
Jólin eru ekki síst tími barnanna.
Spurning um hvort
þessi gjöf endur-
spegli gefandann
eða þiggjandann?
Getty Images/Fuse