Morgunblaðið - Sunnudagur - 13.12.2015, Blaðsíða 45

13.12. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 45
Samstarf og hlustun
– Þú hefur verið í stjórnmálum síðan 2002.
Hvað hefur breyst mest á þessum tíma?
„Stærsta breytingin felst í því að fleiri og
fleiri sjá mikilvægi þeirrar hóflegu nálgunar
sem kölluð hefur verið umræðustjórnmál og
lengi var gert grín að. Það er að segja sá
sem velst til ábyrgðar er ekki að taka við
einhverju kefli sem hann kemur svo til með
að hlaupa með næstu fjögur árin án þess að
yrða eða hlusta á nokkurn mann. Í dag snú-
ast stjórnmálin þvert á móti meira um sam-
starf og hlustun. Með því er þó ekki átt við
að þeir sem eru í stjórnmálum bíði stefnu-
lausir eftir því sem aðrir segja. Umræðu-
stjórnmál eru lykillinn að farsælum aðgerð-
um og framkvæmdum. Það ríkir hins vegar
meiri sátt um lykilákvarðanir, af því að þær
hafa verið skoðaðar frá fleiri hliðum.
Mér finnst líka línurnar vera að skerpast.
Það er tekist á um grundvallaratriði. Í fyrsta
lagi hvort þjóðin eigi að njóta arðsins af auð-
lindinni, eða hvort hún eigi að renna í hend-
ur einkaaðila. Í öðru lagi hvort stefna eigi að
jöfnuði eða ekki. Í þriðja lagi eru lykilátök
um græna eða gráa framtíðarsýn, í atvinnu-
lífi og umhverfismálum. Og í fjórða lagi um
frjálslyndi, hvort Ísland eigi að vera opið og
deila fullveldi með öðrum þjóðum eða lokað
og leggja áherslu á óskorað fullveldi. Mér
finnst ekki erfitt að staðsetja mig á þessum
meginásum. Ég tel réttlætismál að þjóðin fái
sanngjarnan arð af auðlindunum, sanngirnis-
mál og skynsemi að stefna að auknum jöfn-
uði. Ég vil græna framtíð, fjölbreytt atvinnu-
líf og opið Ísland í nánu samstarfi við aðrar
þjóðir.
Það er líka mikil breyting að okkur hafi
tekist að fara út úr úthlutunarpólitíkinni sem
gekk út á það að halda völdum og úthluta
gæðum til fyrirtækja, einstaklinga eða hags-
munahópa. Þess í stað höfum við tekið upp
stefnustjórnmál sem vinna út frá framtíð-
arsýn um það hvernig fólk telur best að þróa
samfélagið hverju sinni og síðan leikreglum
sem gilda jafn yfir alla. Það eru ekkert
margir áratugir síðan fólk fór að vinna að
stefnumótun í íslenskum stjórnmálum og
leggja meira upp úr sanngjörnum leikreglum
en bæði umræðu- og stefnustjórnmálin koma
að mínu mati sterkt inn með Reykjavík-
urlistanum undir forystu Ingibjargar Sól-
rúnar Gísladóttur. Ef til vill er þetta gamla
grasrótarnálgunin úr Kvennalistanum sem er
nú orðin meginstraumur og viðtekin vinnu-
brögð sem engum dettur í hug að snúa baki
við. Ég er ekki viss um að allir átti sig á því
hversu mikil breyting felst í þessu.“
– Nefndu dæmi?
„Sjáðu til dæmis Aðalskipulag Reykjavík-
ur, sem er skýr pólitísk framtíðarsýn um það
hvernig góð borg á að þróast við íslenskar
aðstæður og í reykvísku samhengi. Þessi sýn
og stefna er byggð á samtölum við fólk í öll-
um hverfum, öllum atvinnugreinum og fjölda
hagsmunahópa. Hér er tekið á öllum stóru
viðfangsefnunum sem við þurfum að glíma
við. Við þurfum þéttari byggð, áhugavert og
hagkvæmara húsnæði og fjölbreyttara at-
vinnulíf. Við þurfum grænni nálgun á öllum
sviðum og minni útblástur gróðurhúsa-
lofttegunda. Við þurfum meiri samkeppn-
ishæfni og gera borgina ennþá áhugaverðari
fyrir fólk og fyrirtæki sem vilja fjárfesta.
Allar borgir þurfa fjárfestingu. Borgin þarf
líka að vera barnvæn og bjóða upp á góða
þjónustu. Aðalskipulagið er plagg sem tekur
utan um allt þetta.“
Bjartsýnn þrátt fyrir halla
– Aðeins að fjármálum. Fram hefur komið
að allt stefni í 13,4 milljarða halla á rekstri
A-hluta borgarinnar á þessu ári. Þetta er
langt frá spám og hljóta að vera vonbrigði.
„Jú, maður vill auðvitað ekki hafa halla. Í
grunninn er ég hins vegar mjög bjartsýnn
fyrir hönd borgarinnar. Hallinn á þessu ári
skýrist að miklu leyti af töluverðum launa-
hækkunum sem færa má rök fyrir að hafi
verið tímabærar. Það sem veldur vonbrigð-
unum er að tekjurnar fylgdu ekki í kjölfarið.
Gamla þumalputtareglan er sú að ef launa-
breytingar hjá borginni eru sambærilegar
við atvinnulífið þá skilar útsvarið því sem
bætt er í launaumslög borgarstarfsmanna.
Það gerðist ekki núna og við því þarf að
bregðast. Það höfum við gert áður í tilviki
borgarsjóðs og Orkuveitunnar og erum að
setja upp áætlun um það hvernig við ætlum
að loka þessu gati. Þótt þessar tölur virki
háar eru þær að stórum hluta vegna lífeyr-
isskuldbindinga sem eru gjaldfærðar á þessu
ári en koma til greiðslu á áratugum. Hag-
ræðingin á næsta ári er vel viðráðanleg.
En af hverju er ég bjartsýnn? Staðreyndin
er sú að Reykjavík dregur vagninn þegar
kemur að hagvexti á Íslandi. Við erum að
beita okkur fyrir því að auka fjölbreytni í at-
vinnulífinu, og þar erum við að sjá árangur
býsna hratt vil ég segja á grundvelli atvinnu-
stefnu sem við mótuðum eftir hrun, þegar
við áttuðum okkur á því að stórir bankar
myndu hvorki bera uppi lífskjör né vöxt og
áttu auðvitað aldrei að gera það. Við erum
að horfa á öfluga ferðaþjónustu sem er að
fjárfesta. Við erum að horfa á þekking-
arhagkerfið sem er að eflast úti í Vatnsmýri
í samstarfi við háskólana. Við erum að fá inn
öflug fyrirtæki eins og Alvogen og CCP í
vísindagarðana þar. Við erum að sjá skap-
andi fyrirtæki eins og Reykjavík Studios,
sem Baltasar Kormákur fer fyrir, vaxa og
dafna. Við eigum einmitt í viðræðum við það
fyrirtæki um þessar mundir um að setja nið-
ur kvikmyndaver í Gufunesi. Markmiðið er
að draga hingað heim kvikmyndaverkefni
sem annars færu til útlanda. Við erum að sjá
sjávarútveginn í Reykjavík eflast eftir að við
ákváðum að gamla höfnin í Reykjavík ætti
ekki að vera íbúðir og hótel heldur hafnsæk-
in starfsemi og það sem færi vel með henni.
Það fengi að þróast. Þetta er bæði hefðbund-
inn sjávarútvegur, með uppbyggingu HB
Granda, en líka nýsköpun eins og í tengslum
við sjávarklasann. Það má heldur ekki
gleyma því að við erum að sjá menningu og
afþreyingu í bland. Grandinn og gamla höfn-
in eru að verða eitt áhugaverðasta svæðið í
* ... það [var] gæfa ís-lensks samfélags aðBesti flokkurinn kom fram
eftir bankahrunið en ekki
eitthvert öfgaafl eins og
stundum hefur gerst eftir
efnahagslegar þrengingar
eða stóráföll í Evrópu.