Morgunblaðið - Sunnudagur - 13.12.2015, Blaðsíða 46

Viðtal
46 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 13.12. 2015
því tilliti í borginni. Loks má nefna græna
hagkerfið sem er að þróast hratt með fyr-
irtækjum sem leggja áherslu á umhverf-
islausnir, bæði í samstarfi við sjávarútveginn
og annan iðnað.
Við viljum að þetta atvinnulíf hafi allt
vaxtarskilyrði í borginni, þannig að við för-
um frá einhæfu atvinnulífi sem horfir á eina
til þrjár stoðir yfir í mun meiri fjölbreytni.
Þannig bjóðum við upp á samkeppnishæf
lífskjör miðað við umheiminn. Byggðastofnun
og Hagfræðistofnun Háskóla Íslands settu
fram áhugaverða skýrslu á dögunum, þar
sem sést að framleiðni á hvern einstakling á
höfuðborgarsvæðinu er langtum meiri en á
landsbyggðinni og bilið er að breikka.“
Erum að ná viðspyrnu
– Ertu þá bjartsýnn á að rætast muni úr
fjármálum borgarinnar, jafnvel strax á
næsta ári?
„Ég ætla ekki að tala í árum í því sam-
bandi. Það sem ég er að segja er að plagg
eins og aðalskipulag er ekki bara skipulag,
heldur um leið hagvaxtar- og þróunaráætlun
um það hvernig við sjáum borgina okkar.
Einkaaðilar eru þegar farnir að fjárfesta í
takt við þær áherslur sem þar koma fram.
Þetta er ekki bara vöxtur vaxtarins vegna
heldur þarf hann að vera sjálfbær. Fjárfesta
þarf í takt við umhverfiskröfur, ekki bara
nútímans heldur líka framtíðarinnar.
Með þessu er ég ekki að segja að hér
muni drjúpa smjör af hverju strái á næsta
ári. Við verðum í hagræðingaraðgerðum
næstu tvö árin en við stefnum í rétta átt
með þeim aðgerðum sem gripið hefur verið
til í vetur. Við erum að ná viðspyrnu.“
– Þegar borgarbúar heyra talað um halla-
rekstur hugsa þeir óhjákvæmilega að álögur
verði hækkaðar, með beinum eða óbeinum
hætti. Er hægt að senda þau skilboð út að
það verði ekki gert?
„Já, við settum það sem eitt af prinsipp-
unum í þeirri hagræðingarvinnu sem fram-
undan er að Reykjavík verði áfram hagstæð-
asti búsetukosturinn fyrir fjölskyldur og
barnafólk. Það mun ekki breytast. Það
gleymist oft að eitt af því sem við gerðum á
síðasta kjörtímabili var að lækka fast-
eignaskatta á íbúðarhúsnæði. Þeir eru hlut-
fallslega þeir lægstu á landsvísu, eða 0,2%.
Við erum líka með lægri gjaldskrár en önnur
sveitarfélög sem undirstrikar vilja okkar til
að dreifa byrðinni þannig að hún verði létt-
ust fyrir þá sem eiga erfiðast með að láta
enda ná saman, það er barnafólk. Sér-
staklega þeir sem eru með mörg börn. Þegar
kjörin eru annars vegar vega húsnæðismálin
líka gríðarlega þungt. Þetta fyrsta ár kjör-
tímabilsins hefur mikill tími farið í að vinna
með samstarfsaðilum, stúdentum, Búseta og
byggingarfélögum, að því að undirbúa hús-
næðisáætlunina sem við höfum boðað. Mark-
mið hennar er að tryggja að til verði að
minnsta kosti 2.500 til 3.000 leigu- og bú-
seturéttaríbúðir.“
– Á hvað löngum tíma?
„Við sögðum í fyrra að þessi verkefni færu
í gang á næstu þremur til fimm árum og
sum þeirra eru þegar komin í gang. Við vit-
um að þetta tekur tíma en viljum að það
gerist sem allra fyrst.“
Í samkeppni við
borgarsvæði erlendis
– Ertu þeirrar skoðunar að borgin sé sam-
keppnisfær við nágrannasveitarfélögin í hús-
næðismálum?
„Við lítum alls ekki þannig á að við séum í
samkeppni innan höfuðborgarsvæðisins. Við
erum hins vegar í harðri og mikilli sam-
keppni við borgarsvæði erlendis. Við horfum
ekki á það hvort ungt fólk sem er að koma
undir sig fótunum búi í Reykjavík, Hafnar-
firði, Kópavogi eða Garðabæ, heldur hvort
það sé að fara til útlanda. Í því sambandi er
mikilvægt að Reykjavík sé mjög einbeitt í
þeirri stefnu að þróa borg. Skammist sín
ekki fyrir að vera borg og ætli sér að vera
lifandi, kraftmikil og heilbrigð borg í sam-
keppni við aðrar borgir. Við eigum bara eitt
borgarsvæði á Íslandi og takist okkur ekki
að viðhalda því og styrkja tapar þjóðin. Nýj-
ar kynslóðir sækja í borgarumhverfi og þann
lífsstíl sem þar býðst, hvort sem okkur líkar
betur eða verr. Reykjavík verður að vera
Reykjavíkurborg.“
– Viltu jafnvel að sveitarfélögin í kring
sameinist?
„Þau mættu gjarnan gera það. Alla vega
er gríðarlega mikilvægt í málum sem lúta að
heildarskipulagi höfuðborgarsvæðisins og
sameiginlegum verkefnum, eins og almenn-
ingssamgöngum, úrgangsmálum og fleiri
málum, að stefna og hugsun sveitarfélaganna
á höfuðborgarsvæðinu sé helst eins og þau
væru eitt sveitarfélag vegna þess að við er-
um í sameiginlegri samkeppni við önnur
borgarsvæði.“
– Er hljómgrunnur fyrir þessu í hinum
sveitarfélögunum?
„Já. Ég er formaður Sambands sveitarfé-
laga á höfuðborgarsvæðinu og fullyrði að
sveitarfélögin hafa líklega aldrei verið í eins
nánu sambandi og samvinnu sín á milli og
nú. Það endurspeglast í nýju svæðisskipulagi
höfuðborgarsvæðisins sem var samþykkt í
sumar og er í algjörum takti við aðalskipulag
Reykjavíkur, aðalskipulag Kópavogs og
hinna sveitarfélaganna. Munurinn hvað fram-
tíðarstefnuna snertir er ekki meiri en þessi.
Þessi framtíðarsýn er mjög kraftmikil og í
henni felast mikil tækifæri fyrir allt Ísland.
Sveitarfélögin ætla sér að þróa þetta lyk-
ilsvæði á landinu á umhverfisvænni hátt en
áður, stórauka afkastagetu almennings-
samgangna með því að hugsa sérstakar
borgarlínur, þar sem við setjum annaðhvort
hraðlestar- eða léttlestarkerfi til að létta á
umferðinni. Þannig gefum við sveitarfélög-
unum öllum færi á að laða til sín fjárfest-
ingu, því með öflugum almenningssam-
göngum getum við leyft okkur að þétta
byggðina meira en áður, án þess að sprengja
umferðaræðarnar. Þannig geta nágranna-
sveitarfélögina líka laðað að sér hótel, sem
verða þá ekki bara miðsvæðis, heldur líka í
búsetukjörnum þeirra. dreift þannig fjárfest-
ingunni, sem núna streymir fyrst og fremst
til Reykjavíkur. Svæðisskipulaginu er ætlað
að gera allt svæðið meira spennandi til bú-
setu og áhugaverðara fyrir fyrirtæki til að
setja sig niður. Og að eru sameiginlegir
hagsmunir, almannahagsmunir.“
Flugvellir lykilinnviðir
– Flugvallarmálið er gríðarlega umdeilt mál
og pólitískt. Fram hefur komið að borgin
ætli að stefna ríkinu vegna meintra vanefnda
á samningum sem kveða á um lokun neyðar-
flugbrautarinnar. Er einhver leið að leysa
þetta mál svo allir geti við unað?
„Það gleymist stundum í umræðunni að
flugvellir eru lykilinnviðir fyrir nútímaborg,
eins og við sjáum af þeim tækifærum sem
leiða að þeirri gríðarlegu aukningu sem er
að verða á flugi gegnum Keflavíkurflugvöll.
Þess vegna er það synd hversu lengi málefni
Reykjavíkurflugvallar hafa verið í miklum
átakafarvegi. Hverju sem um er að kenna.
Það hefur vantað að dregnir séu fram sam-
eiginlegir hagsmunir og reynt að kristalla
hvar séu kostir sem eru þjóðhagslega áhuga-
verðir og spennandi fyrir alla sem eiga hags-
muna að gæta. Það tókst ekki fyrr en með
tillögum Rögnunefndarinnar sem kynntar
voru síðastliðið sumar.“
– Þær tillögur voru samt umdeildar.
„Ég er hræddur um að þeir sem eru að
bíða eftir óumdeildum hugmyndum um stað-
setningu flugvallar eða annað sem varðar
þróun byggðar á höfuðborgarsvæðinu verði
að bíða ansi lengi. Það er ekki rétta spurn-
ingin. Spurning sem á að spyrja er miklu
frekar: Er tækifæri í þessum tillögum sem
við getum ekki látið hjá líða að skoða af
fullri alvöru? Ekki bara fyrir hönd Reykja-
víkur og höfuðborgarsvæðisins, heldur líka
fyrir hönd landsbyggðarinnar, sem hefur
eðlilega áhyggjur af samgöngum sínum við
höfuðborgarsvæðið, og heildarhagsmuni sam-
félagsins. Átökin í kringum Reykjavíkur-
flugvöll hafa ekki hjálpað upp á andrúms-
loftið hvað þetta varðar. Ég vona ennþá að
tillögur Rögnunefndarinnar geti orðið grund-
völlur að ákvörðunum um framtíð flugvall-
arins. Og þær ákvarðanir mega ekki liggja
of langt inni í framtíðinni.
Við stöndum frammi fyrir nokkrum spenn-
andi lykilvalkostum sem þarf að taka afstöðu
til. Tillögur Rögnunefndarinnar um flugvöll í
Hvassahrauni eru klárlega slíkur kostur.
Reykjavíkurborg hefur lýst því yfir að hún
sé tilbúin til viðræðna á grundvelli þeirra
hugmynda. Það fæli í sér að sá kostur yrði
fullkannaður og við myndum tryggja rekstr-
aröryggi tveggja brauta flugvallar í Vatns-
mýri á meðan.