Morgunblaðið - Sunnudagur - 13.12.2015, Blaðsíða 55

Allt hluti af sömu ritlist
„Ég hef grúskað í þessu árum
saman. Þegar ég er að skrifa eitt
fæðist annað verkefni og allt
stangast þetta á með einhverjum
hætti; það er ákveðin tenging á
milli Hundadaga og Íslenskra
kónga og þessar bækur tengjast
líka Hvítu bókinni og Bankastræti
núll. Að skrifa þær var einhvers
konar leið til að komast beint inn í
veruleikann, að taka burt sögu-
mann sem er milliliður og skrifa
söguna nánast eins og ég sé að
segja hana sjálfur, þó auðvitað
kunni það að koma í ljós seinna að
þessi persóna sem talar sé einhver
annar.
Ég sé þetta hvort sem er allt
sem hluta af sömu ritlistinni, ljóð,
smásögur, skáldsögur, greinar og
ritgerðir; þegar ég tók þátt í um-
ræðum um samfélagið um og upp
úr hruni var ég bara að skrifa eins
og vanalega en sumir spurðu mig
að því hvort ég væri hættur að
skrifa skáldsögur.“
Sannleikurinn er oft býsna góð
skáldsaga, er það ekki?
„Jú, þarna hittirðu naglann á
hausinn. Þó að mörgum finnist
eins og Íslendingasögurnar séu
fullar af furðum og ótrúlegum fyr-
irbærum voru sagnaritararnir að
lýsa veruleikanum. Mér finnst lík-
legt að veruleikahugtakið hafi verið
dálítið stærra á þeim tíma og held
að það lifi í skáldskapnum að sjá
veruleikann með svolítið öðrum
augum.“
Raunveruleiki ömmunnar
„Fyrir mér er skáldskapurinn í
báðum þessum heimum samtímis,
þeim raunverulega og huglæga.
Það var dálítið merkilegt, þegar
suðuramerísku höfundarnir komu
fram fyrir nokkrum áratugum,
Garcia Marques og fleiri, þá töluðu
menn um töfraraunsæi, hve ímynd-
unaraflið væri mikið, en þeir sögðu
sjálfir, eins og höfundar Íslend-
ingasagnanna, að þeir væru í raun
bara að lýsa raunveruleikanum
eins og amma þeirra hefði sagt frá
honum. Allt er þetta partur af
góðri sagnalist. Hún er alþýðleg,
ekki síst hér á Íslandi; í gegnum
tíðina hefur maður oft hitt fólk
sem veltir ekki fyrir sér bók-
menntum á hverjum degi en það
talar eins og skáld og segir frá
með þessum aðferðum sem við
skáldin þróum aðeins áfram. Þetta
skýrir líka hvers vegna bókmenntir
eru jafn áhugaverðar og sterkar og
raun ber bitni.“
Þú skrifaðir mjög eftirminnileg-
ar greinar í Morgunblaðið, í kjölfar
hrunsins 2008. Fékkstu mikil við-
brögð við þeim bókmenntum?
„Maður fær alltaf mikil viðbrögð
á sögur og ljóð en fyrst þú nefnir
þessar greinar verð ég að segja að
ég hef sjaldan fengið önnur eins
viðbrögð strax, við neinu sem ég
hef skrifað. Skáldsaga eins og
Engar alheimsins hafa auðvitað
fengið meiri viðbrögð en það er á
miklu lengri tíma.
Það má segja að greinarnar hafi
þróast upp í Hvítu bókina og
Bankastræti núll, og margir sögðu
við mig: Þú ert að skrifa það sem
ég er að hugsa.“
Finnst þér mikilvægt að rithöf-
undar taki púlsinn á núinu með
einhverjum hætti?
„Ég held maður geri það alveg
eins sem borgari í samfélaginu og
rithöfundur, en auðvitað má segja
að rithöfundarnir hafi tækin og tól-
in til að lýsa veruleikanum.
Þegar ég var að skrifa þessar
Morgunblaðsgreinar og horfði á
stjórnmálamenn og hagfræðinga
tala saman í sjónvarpinu fannst
mér þeir eins og leikarar, hver
með sínu rullu, en maður vissi ekki
alltaf um hvað þeir voru að tala.
Mér fannst stundum eins og við
værum stödd í ævintýrinu um nýju
fötin keisarans.
Ég spurði sjálfan mig: Fyrst
stjórnmál og hagfræði eiga svona
sérstakt tungumál, er eitthvað vit-
lausara að beita stíl sagnalistar á
þennan heim – að nota svolítið
rock and roll? Er hagfræði Seðla-
bankans eitthvað betri en rokk-
tónlist? Eru það ekki bara ólík
sjónarhorn?
Mér finnst hollt fyrir samfélagið
að sem flestir séu með í um-
ræðunni og það var einmitt áhuga-
vert í hruninu hve margir tóku til
máls og þá kom í ljós að við erum
miklu meiri sérfræðingar en við
látum í veðri vaka!
Mér finnst ekki hægt að segja
að skáldskapurinn hafi eitthvert
eitt sérstakt hlutverk, þau eru
mörg held ég, og það veltur á því í
hvert skipti hvað er að gerast, skil-
urðu?
Maður þjónar ekki einhverjum
sérstökum málstað því að í skáld-
skapnum vinnur maður með veru-
leika og staðreyndir en boðar ekki
einhvern endanlega sannleika. Þá
myndi maður frekar vera trúboði.
Hins vegar er maður alltaf að
orða eitthvað sem er að gerast og
þá komum við aftur að þessu orði,
saga, sem er svo mikilvægt. Við
erum alltaf stödd í einhverri sögu
þó við gerum okkur ekki alltaf
grein fyrir því frá degi til dags.“
* Mér finnst það líka hafa mikinn til-gang að miðla þessari sagnaskemmt-un til okkar allra af því að sagan skiptir
svo miklu máli; heimurinn er alltaf á ein-
hverjum krossgötum og þess vegna þurfum
við að þekkja fortíðina.
13.12. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 55
Roses et Reines Gjafabox
Cherry Blossom Gjafakassi Immortelle Gjafakassi
L’OCCITANE & PIERRE HERMÉ PARIS Tríó
3.990 kr. 3.300 kr.
10.990 kr.7.490 kr.
Roses et Reines Gjafabox - 3.990 kr.: Roses et Reine Ilmkrem 10g, Roses et Reine Sturtugel 75ml, Roses et Reine Handkrem 30ml, Roses et Reine Ilmsápa 75g; L’OCCITANE & PIERRE HERMÉ Tríó - 3.300 kr.: Jasmine - Immortelle - Neroli Handkrem
30ml, Jasmine - Immortelle - Neroli Varasalvi 12 ml, Jasmine - Immortelle - Neroli Ilmsápa 50g; Cherry Blossom Gjafakassi - 7.490 kr.: Cherry Blossom Sturtugel 250ml, Cherry Blossom Húðmjólk 250ml, Cherry Blossom ilmsápa 75g, Cherry Blossom Handkrem
75ml; Immortelle Gjafakassi - 10.990 kr.: Immortelle Precious Cream 50ml, Immortelle Andlitsvatn 200ml, Immortelle Hreinsifroða 50ml.
Kringlan 4-12 | s. 577-7040 • loccitane.com
L’Occitane en Provence - Ísland