Morgunblaðið - 09.03.2016, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 9. MARS 2016
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Meirihlutinní Reykja-vík vill fá
að skrifa söguna
sjálfur. Ef sögu-
þráðurinn er hon-
um ekki að skapi
lætur hann skrifa
annan. Þetta var
niðurstaðan þegar
kom í ljós að ann-
að árið í röð var
borgin í neðsta sæti í könnun,
sem Gallup gerði fyrir áramót
um ánægju íbúa með þjónustu
nokkurra sveitarfélaga.
Nú virðist annað slíkt mál
komið upp á yfirborðið. Í
Morgunblaðinu í gær kemur
fram að Hildur Sverrisdóttir,
varaborgarfulltrúi Sjálfstæð-
isflokksins, hafi óskað eftir því
í stjórnkerfis- og lýðræðisráði
borgarinnar þar sem hún á
sæti að öll gögn í úttekt á
verkefnunum Betri hverfi og
Betri Reykjavík verði gerð op-
inber.
Segir hún að í haust hafi
Stofnun stjórnsýslufræða og
stjórnmála við Háskóla Ís-
lands skilað frumdrögum að
skýrslu um áðurnefnd verk-
efni. Embættismenn borg-
arinnar hafi gert athugasemd-
ir við skýrsluna. Nú hafi verið
kynnt endanleg skýrsla, en
ekki hafi verið gert opinbert
hvaða athugasemdir hafi verið
gerðar og hverju hafi verið
breytt.
Verkefnin Betri hverfi og
Betri borg snúast um að gefa
íbúum í hverfum borgarinnar
kost á að kjósa um smærri
framkvæmdir í sínu nágrenni
og eru niðurstöður bindandi.
Hildur bendir á að þátttakan
hafi verið lítil á síðasta ári eða
sjö af hundraði,
sem þýði að litlir
hópar geti fengið
sitt fram fyrir al-
mannafé án póli-
tískrar ábyrgðar.
Nú er erfitt að
fullyrða um hluti,
sem ekki liggja fyr-
ir. En sporin
hræða. Vinnu-
brögðin í kringum
þjónustukönnunina sýna að
frekar en að laga það sem af-
laga fer hefur meirihlutinn til-
hneigingu til að sópa slæmum
fréttum undir teppið. Hann
hneigist að sama skapi til þess
að matreiða fréttir með sínum
hætti. Þannig verður skert
þjónusta bætt þjónusta í með-
förum spunameistaranna og í
stað margumrædds gagnsæis
eru þokuvélarnar settar í
gang.
Eins fráleitt og það virðist á
uppgangstímum þegar ferða-
menn hafa aldrei verið fleiri í
borginni, gjaldheimta er
stunduð af ákefð og hug-
myndaflugi og útsvar stillt í
botn er fjárhagsstaða Reykja-
víkur afleit, götur borgarinnar
að grotna niður og þjónusta í
borginni fær verri einkunn en
nokkurs annars sveitarfélag
þrátt fyrir aflsmuni stærð-
arinnar.
Um leið elur borgin á tor-
tryggni með því að stinga upp-
lýsingum undir stól og ákveða
að gera kannanir upp á nýtt
þegar niðurstöður þeirra, sem
þegar hafa verið gerðar, henta
ekki. Það er engin furða að
spurningar vakni um úttektina
á verkefnunum Betri hverfi og
Betri borg eftir það sem á
undan er gengið.
Þannig verður skert
þjónusta bætt þjón-
usta í meðförum
spunameistaranna
og í stað marg-
umrædds gagnsæis
eru þokuvélarnar
settar í gang}
Alið á tortryggni
Í liðinni vikubárust fregnir
af nýrri skýrslu,
þar sem kom fram
að ásakanir um
kynferðisbrot á
hendur friðargæsluliðum
Sameinuðu þjóðanna hefðu
aukist um þriðjung í fyrra. Þá
var tilkynnt um 69 tilfelli en
hætt er við að raunveruleg
tala sé jafnvel hærri.
Skýrslan hefur orðið til
þess að auka gagnrýni á Sam-
einuðu þjóðirnar, fyrir það
hversu slælega samtökin hafa
brugðist við síendurteknum
ásökunum af þessu tagi.
Framkvæmdastjóri Sam-
einuðu þjóðanna, Ban Ki-
Moon, hvatti þjóðir heims til
þess að breyta lögum sínum,
þannig að hægt yrði að sækja
friðargæsluliða til saka fyrir
kynferðisbrot sem þeir
fremdu, en frið-
argæsluliðar lúta
alltaf lögum
heimaríkis síns.
Sum ríki hafa
meira að segja
sett sérstök lög sem veita
friðargæsluliðum friðhelgi.
Þá hvatti framkvæmda-
stjórinn til þess að tekinn yrði
upp gagnagrunnur með DNA-
upplýsingum allra frið-
argæsluliða og að flýta ætti
rannsókn slíkra mála. Óvíst
er hvort þessar umbóta-
hugmyndir verða sam-
þykktar, en ljóst er að til ein-
hverra ráða verður að grípa.
Sameinuðu þjóðunum ber
að koma í veg fyrir slíkt of-
beldi, ekki aðeins til að koma í
veg fyrir að fórnarlömbum
friðargæsluliða fjölgi, heldur
einnig til að gæta að eigin
orðspori.
Kynferðisofbeldi
friðargæsluliða er
ólíðandi}
Heggur sá er hlífa skyldi
K
onur í Sádi-Arabíu létu í sér
heyra í þætti í breska ríkis-
útvarpinu um daginn, ræddu
um notkun á samfélagsmiðlum
og það hvaða áhrif þeir hefðu á
samskipti fólks. Einnig bar á góma þá mynd
sem Vesturlandabúar hafa af stöðu kvenna
þar í landi, sem sé kannski ekki eins hörmuleg
og við teljum okkur vita, en slæm samt.
Forvitnilegt fannst mér að heyra á sömu út-
varpsrás rætt við sádi-arabíska stúlku sem
fannst frelsi í því að þurfa ekki að hylja andlit
sitt þegar hún hélt til Bretlands í skóla, fannst
það eðlilega mikil viðbrigði. En, bætti hún við,
hún hafði ekki frelsi til að vera með blæjuna,
því þá varð hún fyrir aðkasti fólks sem hún
mætti á leið sinni – ég set fyrirvara við frelsi
kvenna á Vesturlöndum, sagði hún og hafði
nokkuð til síns máls.
Einn karlmaður tók þátt í áðurnefndu spjalli, sjón-
varpsstjarna þar í landi og frægur fyrir guðsótta og góða
siðu, sem sagði að þær konur sádi-arabískar sem kvört-
uðu yfir því að njóta ekki sömu réttinda og karlar áttuðu
sig ekki á því hvað konur hefðu það í rauninni gott þar
suðurfrá, hve gott og þægilegt það væri að hafa einhvern
sem bæri ábyrgð á þeim, gætti þeirra og skaffaði fyrir
heimilið. Þegar konurnar í þættinum mótmæltu þessu
sagðist hann því miður ekki hafa tíma til að útskýra
þetta betur núna, kannski seinna, fannst þetta greinilega
of flókið fyrir þær.
Ég nefndi það á þessum stað fyrir ekki svo
löngu að yfirráð karla yfir konum væru rót-
grónasta yfirráðakerfi mannkynssögunnar
og eldra en nokkur trúarbrögð. Þau yfirráð
sem birtast í ofangreindri frásögn eru einmitt
ekki sprottin af trúnni sem þorri íbúa Sádi-
Arabíu aðhyllist heldur af þeirri aldagömlu
hefð að karlar eigi konur í orðsins fyllstu
merkingu og trúarbrögðin eru síðan notuð til
að rökstyðja það að karlar eigi að eiga konur.
Hvort sem það er gyðingdómur, múslimatrú,
kristin trú, hindúismi eða búddismi.
Sama yfirráðakerfi er þannig grunnur þess
að heittrúaður gyðingur neitar að sitja við
hlið konu í flugvél. Að kaþólskur kverúlant
vill svipta konur yfirráðum yfir eigin líkama.
Að guðræknir Íslendingar ofsóttu ungar
stúlkur sem kynntust erlendum hermönnum.
Já, og líka að trúlausi eltihrellirinn ofsækir fyrrverandi
sambýliskonu sína.
„Þú skalt ekki girnast þíns náunga kvinnu, eigi hans
þræl, eigi hans ambátt, eigi uxa eður asna eða nokkuð
það sem hann á,“ segir í Guðbrandsbiblíu og það er ekki
siðprýði eða guðhræðsla sem rekur menn áfram, heldur
er það eignarrétturinn – hver dirfist að kássast upp á
mínar konur! Ekki batnar það ef viðkomandi er utanað,
eða útlendingur eða litur eða annarrar trúar eða siðar,
þá er fjandinn laus. Þá koma „hermenn Óðins“ til sög-
unnar til að tryggja að þeirra konur falli ekki fyrir fram-
andi fagurgala. arnim@mbl.is
Árni
Matthíasson
Pistill
Heilagur eignarréttur
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
Náist samkomulag milli
sveitarfélaga, ríkisins og annarra
rétthafa um áætlanir, gunninnviði
og annað, sem þarf til að gera til-
tekið svæði að þjóðgarði, eru drög
að friðlýsingarskilmálum auglýst.
Ný náttúruverndarlög kveða á um
talsvert kynningarferli á friðlýs-
ingum og því þurfi að auglýsa all-
ar slíkar breytingar í þrjá mánuði
á meðan opið er fyrir athuga-
semdir.
Náttúruvernd eða virkjanir
Þegar öllu samráði og yfir-
ferð athugasemda yrði lokið yrði
gefin út reglugerð á grundvelli
náttúruverndarlaga. En Sigrún
telur líklegra að sett yrðu sérlög
um nýjan þjóðgarð eins og gert
hefur verið í tilfelli Vatnajökuls-
þjóðgarðs.
Aðspurð hvort hægt verði að
virkja innan þjóðgarðs, sé tekið
mið af náttúruverndarlögum, segir
Sigrún það velta á ýmsu. Bendir
hún á að í náttúruverndarlögum
segi að allar athafnir og fram-
kvæmdir sem hafa varanleg áhrif
á náttúru svæðis innan þjóðgarða
séu bannaðar nema þær séu nauð-
synlegar fyrir markmið friðlýsing-
arinnar.
En hægt væri að kveða á um
annað í sérlögum „Undirbúnings-
vinnan gengur út á að kanna
þetta, hvernig menn vilji fara með
þá hagsmuni sem eru á svæðinu,“
segir hún. Alltaf þurfi þó að ná
fram meginhugmyndinni um þjóð-
garð; að vernda náttúruleg vist-
kerfi, jarðminjar, landslag og
fleira.
Leiðin að þjóðgarði
á miðhálendi Íslands
Þjóðgarður á miðhálendinu
Kerlingarfjöll
Hveravellir
Veiðivötn
Vatnajökull
Kj
al
ve
gu
r
Sp
re
ng
is
an
du
r
Askja
Mýrdalsjökull
Landmannalaugar
Langjökull
Hofsjökull
Þórsmörk
FRÉTTASKÝRING
Laufey Rún Ketilsdóttir
laufey@mbl.is
Samkomulag þarf að nást ámilli ríkis, sveitarfélagaog annarra rétthafa umsameiginlega sýn varðandi
landnotkun svæðisins, náttúru-
vernd og aðkomu fólks að þjóð-
garðinum,“ segir Sigrún Ágústs-
dóttir, sviðsstjóri hjá Umhverfis-
stofnun, um ferlið sem stendur
fyrir dyrum ákveði umhverfis- og
auðlindamálaráðherra ásamt rík-
isstjórninni að setja á laggirnar
þjóðgarð á miðhálendinu.
Náttúruverndarhreyfingin,
útivistarsamtök og Samtök ferða-
þjónustunnar (SAF) undirrituðu í
fyrradag viljayfirlýsingu um stofn-
un þjóðgarðs á miðhálendi Ís-
lands. Ósk samtakanna er að þjóð-
garðurinn verði um 40.000
ferkílómetrar, sem eru um 40% af
heildarflatarmáli Íslands. Þá
stendur vilji þeirra einnig til þess
að fallið verði frá frekari virkj-
unum og háspennulínum á svæð-
inu.
Samvinna við sveitarfélög
„Þegar verið er að leggja til
friðlýst svæði þá er það stefna
sem verður að koma frá umhverf-
is- og auðlindaráðuneytinu í
stórum málum eins og þessu,“
segir Sigrún. Slík stefnumótun
liggi ekki fyrir að svo stöddu. Ef
ákveðið yrði að setja á laggirnar
slíkan þjóðgarð tæki Umhverfis-
stofnun við keflinu og hæfi vinnu
við friðlýsingu svæðisins.
„Þá byrjum við á því að hafa
samband við sveitarfélögin á
svæðinu og í samvinnu við þau
kortleggjum við hagsmunina nán-
ar,“ segir hún en sveitarfélögin
framselji almennt ekki skipulags-
vald sitt yfir svæðinu til ríkisins í
þessu ferli heldur takist með þeim
samvinna um verndarmarkmiðin
sem stefnt yrði að. Fundin yrði
sameiginleg sýn á hver verndar-
markmið svæðisins ættu að vera
miðað við aukna umferð til fram-
tíðar og hvernig mætti tryggja að
innviðirnir væru í stakk búnir fyr-
ir nýtt hlutverk. „Þetta er mjög
stórt og flókið en snýst alltaf í
grunninn um pólitík eða stefnu-
mótun – hvað við viljum gera í
framtíðinni við landið okkar.“
„Svona ferli getur tekið mörg
ár,“ segir Sigrún um hversu
langan tíma það tæki að setja
þjóðgarð á laggirnar á miðhá-
lendinu. „Það fer eftir því hvort
mikið af landinu innan mark-
anna sé í einkaeign,“ bætir hún
við en þjóðgarðar séu að meg-
instefnu í ríkiseigu samkvæmt
náttúruverndarlögum. Ferlið
taki einnig lengri tíma eftir því
sem hagsmunirnir eru fjöl-
breytilegri.
Samkvæmt skoðanakönnun
Gallup frá því í apríl í fyrra eru
yfir 60% landsmanna fylgjandi
stofnun þjóðgarðs á miðhálend-
inu og einungis 13% eru andvíg.
Þetta kemur fram í tilkynningu
þeirra samtaka sem vilja þjóð-
garð á miðhálendið. Sú skoðun
sé þvert á stjórnmálaflokka,
samkvæmt könnuninni.
60% vilji
þjóðgarð
MARGRA ÁRA FERLI
Náttúra Jöklar yrðu í nýjum þjóðgarði.
Morgunblaðið/RAX