Morgunblaðið - 09.03.2016, Síða 19

19
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 9. MARS 2016
Laugavegur Ferðamenn og aðrir menn hafa nóg að gera í miðbænum og spara sér sporin með símanum.
Styrmir Kári
Ég velti því stundum
fyrir mér hvernig líf
okkar Íslendinga væri
ef hugmyndafræði
vinstrimanna hefði haft
betur í samkeppninni
við borgaraleg viðhorf.
Alltaf kemst ég að
sömu niðurstöðu: Til-
veran væri fremur grá-
mygluleg, litbrigði
mannlífsins fábreytt-
ari, möguleikarnir takmarkaðri, lífs-
kjörin lakari og framtíðin ekki
skárri.
Eðli máls samkvæmt taka ekki all-
ir undir með mér og allra síst hörð-
ustu vinstrimennirnir – hinir sann-
trúðu sósíalistar og félagshyggju-
menn. Þá er ekki annað en að benda
þeim á söguna – rifja upp hvernig
þeir lögðu hvern steininn á fætur
öðrum í götu frelsisins. Hug-
myndafræði vinstrimanna hefði
seint leyft þjóðinni að brjótast út úr
mestu höftunum líkt og gert var á
viðreisnarárum Sjálfstæðisflokks og
Alþýðuflokks.
Kannski væri Raftækjaverslun
ríkisins enn starfandi líkt og inn-
flutningsskrifstofan sem deildi út
innflutningsleyfum. Þeim fækkar Ís-
lendingunum sem muna eftir þjóð-
félagi hafta þar sem allt var háð leyf-
um. Við erum fleiri sem lítum á það
sem sjálfsagðan og eðlilega hlut að
geta keypt sjónvörp og ísskápa án
afskipta opinberra embættismanna.
Að ekki sé talað um epli, appelsínur
og erlent sælgæti, bíla, mótorhjól,
tölvur, snjallsíma og fatnað.
Verslunarfrelsið fékkst ekki án
átaka og oft harðra átaka. Harðir
baráttumenn frelsis
höfðu betur og hug-
myndafræði ríkisaf-
skipta og vinstrimanna
varð undir.
Hið sama á við um
frelsi í fjölmiðlum.
Múrar forræðis-
hyggjunnar
Ríkisútvarpið sæti
líklegast eitt að kötlum
ljósvakamiðlunar,
enda byrjað að sjón-
varpa á fimmtudögum
og ekki slökkt á útsendingum í júlí
ár hvert. Stöð 2 hefði aldrei orðið til
og áhugamenn um enska boltann
ættu ekki annan kost en að horfa á
vikugamla leiki á laugardags-
síðdegi, nema þeir fyndu netsíður
með höktandi streymi af leikjum
dagsins. Skjár einn, ÍNNTV, N4 og
Hringbraut? Ekki til. Bylgjan,
FM957, Útvarp Saga, Lindin og
fjöldi annarra útvarpsstöðva væru
ekki í loftinu. Ætli íslensk kvik-
mynda- og dagskrárgerð væri ekki
fátækari, að ekki sé talað um tón-
listarlíf, án frelsis á öldum ljósvak-
ans.
Afnám einokunar ríkisins á ljós-
vakamiðlun kom ekki af sjálfu sér og
það þurfti margar tilraunir. Það var
ekki fyrr en í júní 1985 sem loksins
tókst að ná meirihluta á Alþingi fyrir
frelsinu sem öllum finnst í dag eðli-
legt og lífsnauðsynlegt. Aðeins einn
stjórnmálaflokkur stóð einhuga að
því að veita frelsinu brautargengi;
Sjálfstæðisflokkurinn. Enginn þing-
maður þeirra flokka, sem samein-
uðust í nafni Samfylkingarinnar (og
klofnuðu einnig undir fána Vinstri-
grænna), lagðist á frelsisárarnar.
Fjórir þessara þingmanna sátu hjá
en hinir voru á móti. Aðeins fjórir
þingmenn Framsóknarflokksins
studdu frumvarpið, þrír voru á móti
en sjö sátu hjá.
Múrar forræðishyggjunnar
brotnuðu heldur ekki af sjálfu sér
þegar loksins var leyft að selja
áfengan bjór hér á landi. Ekki frek-
ar en þegar einokun ríkisins á fjar-
skiptamarkaði var brotin á bak aft-
ur. Ríkishyggja vinstrimanna hefði
aldrei talið nauðsynlegt að innleiða
samkeppni á fjarskiptamarkaði og
það hefði verið fráleitt að selja rík-
isfyrirtæki. Við værum enn með
gamla góða Landsímann. Nova
hefði aldrei fæðst, ekki frekar en
Vodafone eða önnur fyrirtæki sem
keppast við að bjóða okkur þjónustu
sína.
Margrét Pála Ólafsdóttir hefði
aldrei látið sig dreyma um að koma á
fót grunn- og leikskóla undir merkj-
um Hjallastefnunnar ef félags-
hyggja vinstrielítunnar hefði haft
sigur. Háskólinn í Reykjavík væri
ekki til og ólíklegt er að Versl-
unarskólinn hefði fengið að
blómstra. Tækniskólinn væri hvorki
fugl né fiskur. Möguleikar ungs fólks
til menntunar væru takmarkaðri.
Dæmin eru fjölmörg – lítil og stór.
Mannkyn leitt til glötunar!
Undir stjórn vinstrimanna hefði
efnahagslífið mótast af þeirri sann-
færingu að að kapítalismi, „sem ger-
ir ráð fyrir endalausum hagvexti“,
leiði mannkynið til glötunar, eins og
fyrrverandi ráðherra Vinstri-
grænna hefur haldið fram. Þess
vegna hefði böndum verið komið á
frjáls viðskipti og hinn „endalausi
hagvöxtur“ þannig takmarkaður.
Hefði það skipt einhverju máli?
Heldur betur, ef bæta á lífskjör al-
mennings eða að minnsta kosti
tryggja að verðmætasköpun efna-
hagslífsins aukist ekki hægar en
fjölgun íbúanna. Bætt lífskjör verða
ekki sótt annað en í aukna verð-
mætasköpun – hagvöxt.
Í þessu sambandi er vert að hafa
einfalda staðreynd í huga:
Það tekur 70 ár að tvöfalda lands-
framleiðsluna ef hagvöxtur er að
meðaltali 1% á ári. Takist hins vegar
að tryggja 3% vöxt efnahagslífsins
tekur tæp 25 ár að tvöfalda verð-
mætin og aðeins 18 ár ef hagvöxtur
er að meðaltali 4%. Lífskjör almenn-
ings batna í takt við verðmætin.
Efnahagur og skattar
Íslenskir vinstrimenn hafa alla tíð
átt erfitt með að skilja varnaðarorð
sem John F. Kennedy, forseti
Bandaríkjanna, setti fram á fundi fé-
lags hagfræðinga í New York 1962:
„Efnahagskerfi sem er þrúgað af
háum sköttum mun aldrei skila
nægilegum tekjum til að jafnvægi
náist í ríkisfjármálum, alveg eins og
það mun aldrei búa til nægilegan
hagvöxt eða nægilega mörg störf.“
Í nafni „félagslegs réttlætis“ eru
vinstrimenn sannfærðir um ágæti
þess að skattar séu háir og skatt-
kerfið flókið. Skattar á fyrirtæki
eiga að vera háir og einfalt tekju-
skattskerfi einstaklinga er af hinu
illa. Margflókið og margþrepa skatt-
kerfi, þar sem refsing ríkisins er því
þyngri eftir því sem tekjur viðkom-
andi eru meiri, er draumurinn. Á síð-
asta kjörtímabili leyfðu margir
vinstrimenn sér dreyma um ofur-
skatta á einstaklinga. Þeir voru
óhræddir við að boða allt að 80%
skatt á tekjur.
Trúir hugsjónum sínum eru fé-
lagshyggjumenn áhyggjulausir þótt
hvati einstaklings til að afla meiri
tekna, að skapa eitthvað nýtt, verði
drepinn örugglega. „Félagslegt rétt-
læti“ byggist fremur á því að jafna
tekjur niður á við en að skapa þeim
sem lægri hafa launin tækifæri til að
afla sér aukinna tekna og bæta lífs-
kjörin.
Ég þakka fyrir
Í umróti stjórnmálanna – sumir
segja upplausn – hefur krafan um
samræðustjórnmál orðið háværari.
Því er haldið fram að stjórnmála-
menn eigi að leggja hugsjónir sínar
til hliðar en setjast niður, ræða sam-
an og komast að sameiginlegri nið-
urstöðu. Samkeppni hugmynda er
sögð af hinu illa. „Við skulum eiga
samtal“ er kjörorð þeirra sem vita
ekki hvað þeir vilja, fyrir hvað þeir
standa eða forðast hugmynda-
fræðilega baráttu.
Ég þakka fyrir það á hverjum degi
að á árum áður hafi harðir baráttu-
menn frelsis aldrei tekið þátt í sam-
ræðustjórnmálum nútímans. Þá
hefði þeim seint tekist að búa til eitt
mesta velferðarsamfélag heimsins
með öllum sínum litbrigðum og fjöl-
breytileika.
Eftir Óla Björn
Kárason »Ég þakka fyrir það
á hverjum degi að
á árum áður hafi harðir
baráttumenn frelsis
aldrei tekið þátt í
samræðustjórnmálum
nútímans.
Óli Björn Kárason
Höfundur er varaþingmaður
Sjálfstæðisflokksins.
Hvernig væri lífið þá?
Öflugur iðnaður skapar
gott líf fyrir einstaklinga,
fyrir fyrirtæki og fyrir
samfélagið allt. Tæpur
helmingur af útflutnings-
verðmætum vöru og þjón-
ustu frá Íslandi á rætur í
hinum fjölmörgu greinum
iðnaðarins. Atvinnugrein-
in veitir tugþúsundum
landsmanna vinnu og er
mikil uppspretta verð-
mætasköpunar. Á Iðn-
þingi sem haldið er á morgun, fimmtu-
daginn 10. mars, leitum við svara við
því hvernig atvinnulífið getur brugðist
við þeim vandasömu áskorunum sem
iðnaðurinn stendur frammi fyrir og
bregðum upp myndum af því við hverju
má búast í framtíðinni. Með því að nýta
tækifærin sem felast í þessum áskor-
unum og vinna að mikilvægustu verk-
efnunum náum við árangri sem skilar
sér í enn meiri verðmætasköpun.
Um þessar mundir erum við stödd í
einni mestu tæknibyltingu sögunnar.
Efnahagslífið á Íslandi hefur lengst af
verið drifið áfram af nýtingu nátt-
úruauðlinda en örar tæknibreytingar
og framfarir sem þeim fylgja munu
skipta mestu í náinni framtíð. Við erum
tiltölulega ung þjóð en erum að eldast
hratt. Það stefnir því í að það verði
hlutfallslega færri vinnandi hendur sem
standa undir verðmætasköpuninni þeg-
ar fram í sækir. Þessi þróun er sérstök
áskorun fyrir iðnaðinn þar sem ásókn í
verk- og tækninám er óviðunandi, jafn-
vel þó fjöldi tækifæra bíði fólks með
slíka hæfni.
Það er ekki hægt að horfa framhjá
því að öldruðum mun fjölga hratt hér á
landi á næstu áratugum og á okkur
hvílir sú skylda að sinna þeim vel en við
verðum einnig að vera sveigjanleg og
bjóða þeim sem vilja og geta að vinna
lengur. Öldrun þjóðarinnar kallar á
nýjar lausnir og nýja nálg-
un. Þar verður atvinnulífið
að sýna forystu þegar
finna þarf hagkvæmustu
úrræðin. Iðnaðurinn er
einnig í lykilhlutverki þeg-
ar kemur að því að sýna
ábyrga hegðun í umhverf-
ismálum sem er ofarlega í
huga flestra enda getur
skipt sköpum að draga úr
sóun og bæta orkunýtingu.
Öll viljum við velmegun,
aukna framleiðni og bætt
lífskjör en það er allt ná-
tengt því hvernig iðnaðurinn þróast á
næstunni.
Samfélög sem ná að hagnýta sér
tækni og skapa nýja munu skara fram
úr. Ísland á í harðri samkeppni þegar
kemur að því að laða til sín og halda í
starfsemi sem krefst mikils mannauðs.
Þótt skilyrði fyrirtækja til rannsóknar
og þróunar hafi batnað umtalsvert á
liðnum árum vantar mikið upp á að við
stöndum keppinautum okkar jafnfætis í
þeim efnum. Betur má ef duga skal.
Á Iðnþinginu ætlum við að skoða þá
meginstrauma sem einkenna sam-
félagið og fáum til liðs við okkur fjölda
sérfræðinga, ráðherra og forystufólk úr
atvinnulífinu til að rýna í það helsta.
Það má búast við áhugaverðum og
kraftmiklum umræðum þar sem varpað
verður fram nýjum hugmyndum og
lausnum sem gætu skapað enn meiri
verðmæti fyrir land og þjóð.
Öflugur iðnaður
skapar gott líf
Eftir Almar
Guðmundsson
Almar
Guðmundsson
» Öll viljum við velmeg-
un, aukna framleiðni
og bætt lífskjör en það er
allt nátengt því hvernig
iðnaðurinn þróast á næst-
unni.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Samtaka iðnaðarins.