Orð og tunga - 01.06.2006, Blaðsíða 17

Birna Arnbjömsdóttir: Orðabækur, málfræðigrunnar ognetkennsla 15
að koma oftar fyrir í námsefninu til að auðvelda nemandanum að læra
þær utan að. Framsetning málfræði í orðabókum, málfræðigrunnum
og í kennslu verður þá í samræmi við það. Hér skal það tekið fram að
íslenskan er merkilegt rannsóknarefni frá sjónarmiði máltileinkunar
fyrir þær sakir að veikar og sterkar beygingar íslenskra fallorða falla
ekki sérlega vel að þessari almennu flokkun í reglulegar og óreglu-
legar beygingar. Clahsen og fleiri (2003) hafa stungið upp á því að
skiptingin sé ekki svona skýr heldur séu algengar virkar endingar
bundnar reglum en aðrar ekki. Sambandshyggjumenn (Rumelhart og
McCleland 1986) telja tileinkun beyginga betur lýst sem einu allsherj-
ar námskerfi þar sem beygingarform orða safnist saman um kjarnaorð
eða grunnmynd í orðasafni og að tengingin milli taugunga styrkist og
treystist með aukinni notkun þar til notkunin er orðin sjálfvirk. Þessar
kenningar hafa áhrif á framsetningu hagnýtrar málfræði og kennslu
beygingarmála. Þess má geta að rannsóknir m.a. Kolbrúnar Friðriks-
dóttur (2004), sem hafa beinst að því að skoða það ferli sem nemendur
fylgja við að tileinka sér nafnorðabeygingar í íslensku, benda til þess
að það taki nemendur níu mánuði að átta sig á algengum fyrirsegj-
anlegum beygingum þrátt fyrir að þeir hafi fengið beina málfræði-
kennslu.
5 Málfræði og orðasafn lagað að málfærni
nemandans og að námsefninu
Hér er að ofan hefur verið vitnað í rannsóknir sem sýna að fullorðnir
hafa gagn af málfræðikennslu í tileinkun erlendra mála (Schmith og
Frota 1986). Þetta á sérstaklega við um beygingar. Hér er hins veg-
ar ekki verið að mæla með beinni málfræðikennslu eins og tíðkað-
ist á árum áður. í Icelandic Online var valin sú leið að vekja athygli
á málfræðinni í merkingarlegu samhengi. Mismunandi litir eru not-
aðir til að vekja athygli á áhersluatriðum í textanum með aðferð sem
kölluð hefur verið Fókus á form (Doughty og Williams 1998). Upplýs-
ingar um uppbyggingu málsins, merkingu orða og reglur um mál-
notkun eru settar fram þannig að nemandinn geti áttað sig á þeim
þrátt fyrir litla færni í málinu (Bima Ambjörnsdóttir 2004). í þess-
um tilgangi var hannaður sérstakur málfræðigrunnur fyrir byrjendur
(Gunnar Þorsteinn Halldórsson 2004). Hanna þurfti grunninn á þann