Morgunblaðið - 09.06.2016, Blaðsíða 36

36 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. JÚNÍ 2016
BAKSVIÐ
Svanhildur Eiríksdóttir
Reykjanesbær
Saga Þekkingarseturs Suðurnesja
er um margt merkileg. Setrið var
formlega stofnað í apríl árið 2012 og
starfar á þekkingargrunni Rann-
sóknaseturs Háskóla Íslands á Suð-
urnesjum, Náttúrustofu Suðvestur-
lands, Botndýrastöðvarinnar og
Fræðaseturs Sandgerðis sem starf-
að hafði í húsnæðinu frá 1995 og var
fyrsta setrið sinnar tegundar á
landinu.
Fræðasetið rann inn í Þekkingar-
setrið og því fylgdi náttúrusýning
með yfir 70 uppstoppuðum dýrum,
lifandi sjávardýrum og víðsjám til
skoðunar á sýnum úr lífríki jarðar.
Einnig sögusýningin „Heimskautin
heilla“, um ævi og starf Jean-
Baptiste Charcots og rannsóknar-
skip hans Pourquoi-Pas sem fórst út
af Mýrum í september 1936. Þessar
sýningar, sem eru í eigu Sandgerð-
isbæjar, hafa fyrir löngu fest sig í
sessi og heillað alla þá sem leggja
leið sína í Þekkingarsetrið.
Ferðamaðurinn sem skoðaði setr-
ið á meðan á heimsókn blaðamanns
stóð leyndi ekki hrifningu sinni þeg-
ar hann gekk um söfnin, skoðaði og
upplifði.
Lengd sýningar háð efniviði
Hanna María Kristjánsdóttir, for-
stöðumaður Þekkingarsetursins,
segir setrið fyrst og fremst rann-
sóknastofnun sem m.a. þjónar ís-
lenskum og erlendum vísindamönn-
um sem nýta sér aðstöðuna til
rannsókna en sé ekki ferðaþjón-
ustuaðili, þó sýningarnar séu hugs-
aðar fyrir almenning.
„Við leigjum rannsóknaaðstöðu
okkar til erlendra vísindamanna og
innlendra rannsóknastofnana og þar
liggja okkar áherslur. Sýningar
okkar höfða til almennings og eru
því opnar árið um kring.“ Sýningin
„Huldir heimar hafsins“ er dæmi
um sýningu fyrir almenning. Þar er
að finna efnivið úr hafinu sem nýtt-
ur er til listsköpunar og fræðslu fyr-
ir gesti. Tilurð þeirrar sýningar seg-
ir Hanna María vera þaragrímur
listakonunnar Katrínar Þorvalds-
dóttur.
Þaragrímur í ganginum
„Hugmyndin var upphaflega sú
að fá Katrínu til þess að sýna þara-
grímur, sem Eydís Mary Jónsdóttir,
sem leysti mig af í fæðingarorlofi,
vissi að Katrín væri að gera. Við er-
um með þennan langa gang í Þekk-
ingarsetrinu sem er ekki sér-
staklega skemmtilegur og við
vorum búin að setja upphengi-
rennur þar því við höfðum áhuga á
að bjóða listamönnum að sýna á
ganginum að vild. Katrínu fannst
þetta frábær hugmynd en fannst
ekki nóg að hengja bara upp nokkr-
ar grímur svo úr varð stór og glæsi-
leg sýning,“ segir Hanna María.
Sýningin mun standa yfir eins lengi
og efniviðurinn þolir.
Inn á milli gróðurs hafsins má líta
litla þangálfa sem eru leiðarstef
sýningarinnar enda undirtitill henn-
ar Ljós þangálfanna. Þangálfarnir
eru eins og blómálfarnir birtingar-
mynd náttúrunnar og ef lagt er við
hlustir má heyra hvísl þeirra á sýn-
ingunni. Texti Katrínar og Eydísar
Mary eykur enn á upplifunina með
lagi öldunnar sem berst að landi
með mýkt.„Hringrás vatnsins færir
öllum lifandi verum jarðarinnar líf,
rétt eins og blóðrásarkerfið við-
heldur lífi í líkama okkar. Líta má á
lífið sem vatn, sem hefur tekið á sig
ólíka lögun og gerð, allt eftir upp-
skrift erfða og þróunar,“ segir í
texta Katrínar og Eydísar Mary úr
sýningunni.
Á Sandgerðisdögum í fyrra var
ljósmynda- og sögusýningin „Garð-
vegur 1 – Arfur breyttrar verk-
menningar“ opnuð, en hún er saga
hússins sem hýsir Þekkingarsetur
Suðurnesja. Styrkur til uppsetn-
ingar fékkst úr Uppbyggingarsjóði
Suðurnesja en texti er eingöngu á
íslensku. Sögu Garðvegs 1 má rekja
aftur til ársins 1941 þegar bygging-
arframkvæmdir hófust.
„Okkur hafði lengi langað til að
setja upp einhverja sýningu á sögu
hússins, því hún er mjög merkileg.
Húsið var upphaflega byggt sem
frystihús og þjónaði þeim tilgangi í
áratugi. Það hafði svo staðið autt í
einhver ár og var í eigu Sandgerðis-
bæjar þegar verkefnið BioIce –
Botndýr á Íslandsmiðum, fer af stað
árið 1992,“ segir Hanna María.
BioIce var því fyrst inn í húsið af
þeim rannsóknastofnunum sem
hýstar hafa verið á Garðvegi 1 og
þar liggur grunnurinn að Fræða-
setri Suðurnesja, síðar Þekkingar-
setrinu.
Í tengslum við BioIce var byggð
upp gistiaðstaða fyrir vísindamenn
og svo smá vindur starfsemin upp á
sig. Hanna María segir mikið hafa
verið til af ljósmyndum þar sem
Reynir Sveinsson, fyrrverandi for-
stöðumaður Fræðasetursins, hafi
verið duglegur að taka myndir og
eins faðir hans Sveinn Aðalsteinn
Gíslason.
„Árið 1941 hófust byggingar-
framkvæmdir við húsið að Garðvegi
1, sem tóku um eitt og hálft ár. Á
þessum tíma var allt unnið með
handafli og engar stórtækar vinnu-
vélar notaðar við framkvæmdina.
Steypan í húsið var hrærð á tveimur
pöllum. Sex menn hrærðu steypuna
á hvorum palli, sem svo var flutt í
hjólbörum í steypumót. Eftir því
sem húsið hækkaði risu vinnupall-
arnir með því. Ungir og hraustir
menn sáu svo um að flytja steypuna
upp eftir vinnupöllunum,“ segir í
sýningartexta Garðavegs 1.
Fjör í fjörunni
Um 1.000 leik-, grunn- og fram-
haldsskólanemar koma á ári hverju
í Þekkingarsetrið í lærdóms- og
fróðleiksferð. Þá er gjarnan farið í
fjöruna og leitað fanga til að skoða í
víðsjám setursins. Víðsjárnar
standa einnig almenningi til boða,
sem ýmist getur nýtt sér sýni sem
eru á boðstólum í safninu eða farið í
fjöruna og fundið sjálfur. Slíkar
ferðir eru einnig uppistaðan í
skemmtilegum fjölskylduratleik
sem Þekkingarsetrið býður upp á
gegn vægu gjaldi. Hann heitir „Fjör
í fjörunni“ og er ævintýraferð um
Sandgerði og næsta nágrenni. Þar
er Hvalsneskirkja einn áfangastaða
en að auki er fjaran heimsótt og
fuglar fundnir, svo fátt eitt sé nefnt.
Afrakstrinum skal síðan skila í af-
greiðslu Þekkingarsetursins og ef
allt er rétt er aldrei að vita nema
glaðningur fáist fyrir.
 Yfir sumarið er Þekkingarsetur
Suðurnesja opið kl. 10–16 virka daga
og kl. 13–17 um helgar.
Tenglar: www.thekkingarsetur.is,
www.facebook.com/thekkingar-
setursudurnesja, www.charcot.is.
Heimur hafsins upp á yfirborðið
 Þó starfsemi Þekkingarseturs Suðurnesja snúist fyrst og fremst um náttúruvísindi og rannsóknir
er þar að finna fjölmargar skemmtilegar sýningar  Þær höfða til bæði til almennings og ferðafólks
Hulduheimar Þangálfa má finna víðsvegar inn á milli hulduheima hafsins.
Gangur Upphafið má rekja til þaragríma
listakonunnar Katrínar Þorvaldsdóttur.
Sjávardýr í návígi Ungir sem aldnir geti skoðað dýrin í návígi og fengið að snerta.
Morgunblaðið/Svanhildur Eiríksdóttir
Í forystu Hanna María Kristjánsdóttir forstöðumaður Þekkingarseturs Suðurnesja í sýningarsalnum.
Dreifingardeild Morgunblaðsins leitar að
fólki 13 ára og eldra, til að bera út blöð.
Blaðburður fer fram mánudaga til laugardaga
og þarf að vera lokið fyrir kl. 7 á morgnana.
Allar nánari upplýsingar í síma 569 1440 eða dreifing@mbl.is
Hafðu samband í dag
og byrjaðu launaða líkamsrækt strax á morgun.
www.mbl.is/laushverfi
Vantar þig aukapening?